Η τέταρτη συναυλία του κύκλου με μαέστρο τον Λουκά Καρυτινό
Μεσούσης της κρίσης, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, το πρώτο συμφωνικό σύνολο της χώρας, δείχνει τον δρόμο της εφικτής υπέρβασης γράφοντας ένα δικής της κοπής «Success story»!
Του Γιάννη Σβώλου
Την όντως εντυπωσιακή –και συνεχιζόμενη!– βελτίωση των επιδόσεων της ΚΟΑ διαπιστώσαμε για πολλοστή φορά στην τέταρτη συναυλία του κύκλου «España», που δόθηκε στο Μέγαρο Μουσικής υπό τον Λουκά Καρυτινό (15/3/2013). Οπως οι προηγούμενες, και αυτή υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την πρεσβεία της Ισπανίας και το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας.
Ευφάνταστα αρθρωμένο με αντιθετικές εναλλαγές μεταξύ ρομαντικού ρεπερτορίου και συνθέσεων από το γοητευτικό μεταίχμιο μπαρόκ-κλασικισμού, το πρόγραμμα της βραδιάς περιλάμβανε μία σύνθεση Ισπανού δημιουργού και τρεις ισπανοθεματικές συνθέσεις Κεντροευρωπαίων. Κάθε κομμάτι δόθηκε με μέγεθος ορχήστρας ταιριαστό στο ύφος και στα μουσικά μεγέθη/χαρακτηριστικά κάθε εποχής, ενώ τηρήθηκε η «στερεοφωνική» διάταξη των οργάνων της ορχήστρας. Εντύπωση προκάλεσε η εξαιρετική ποιότητα του παιξίματος των εγχόρδων –διαφάνεια, ακρίβεια, εστιασμένος, εύπλαστος ήχος–, φανερό προϊόν της σωστής διδασκαλίας που έχει γίνει τα δύο τελευταία χρόνια υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Βασίλη Χριστόπουλου.
Τα δύο μισά της βραδιάς ξεκίνησαν με τα παλαιότερα έργα: τη γνωστή εισαγωγή από την όπερα «Οι ευτυχισμένοι σκλάβοι» (1819) του πρόωρα χαμένου Ισπανού συνθέτη Χουάν Κρισόστομο Αριάγα και μουσική από το μπαλέτο «Δον Ζουάν» (1761) του Γκλουκ. Το όλο ισορρόπησε πειστικά και καλαίσθητα, σε εφαπτομενική επαφή προς το στίγμα της ιστορικής ερμηνευτικής. Διευθύνοντας ένα περιορισμένου μεγέθους κλιμάκιο ορχήστρας με σύγχρονα όργανα, ο Καρυτινός έδωσε μια ανάγνωση διάφανη, κομψή και συνάμα ταιριαστά ζωηρή στο ύφος της μουσικής των δύο συνθετών, τονίζοντας εύστοχα τις α λα «Θύελλα κι ορμή» αντιθέσεις μεταξύ λυρικών και ορμητικών διατυπώσεων. Ειδικά στο άγριο καταληκτικό μέρος του μπαλέτου, που ο Γκλουκ ξαναχρησιμοποίησε αργότερα στη γαλλική εκδοχή του «Ορφέα» και επίσης δανείστηκε ο Μποκερίνι για τη δική του «Συμφωνία αρ. 6» με το προσωνύμιο «Στο σπίτι του διαβόλου» (1771), το σπινθηροβόλο, άγριο, αιχμηρό παίξιμο των εγχόρδων και οι στριγκές φωνές των χάλκινων πνευστών προκάλεσαν αληθινό δέος, προσφέροντας μερικές από τις μεθυστικότερες στιγμές της βραδιάς. Ωραιότατες στιγμές χάρισε, επίσης, το σόλο όμποε του Γιάννη Οικονόμου.
Η «Ισπανική Συμφωνία» (1875) του Εντουάρ Λαλό δόθηκε με σολίστα τον Ρουμπέν Μεντόθα, ο οποίος πρόσφερε μια λαμπερή, νευρώδη, ταιριαστά εξωστρεφή, επιθετικά βιρτουοζίστικη ανάγνωση της άλλοτε ιδιαίτερα δημοφιλούς σύνθεσης του Γάλλου συνθέτη. Διαθέτοντας μεγάλο, φωτεινό, ορθοτονικά αψεγάδιαστο ήχο, ο μόλις 24χρονος σολίστας ηγήθηκε της ερμηνείας με φανερή αυτοπεποίθηση και συνομίλησε με την ορχήστρα σταθερά από θέση ισχύος. Επιπλέον είχε σαφή αίσθηση των εσωτερικών ισορροπιών και εκφραστικών στόχων της γραφής, διέπλασε τη φραστική του με χυμώδη μελωδισμό, ενώ άριστη τεχνική τού επέτρεψε να αρθρώνει πεντακάθαρα ακόμη και σε ιλιγγιώδεις ταχύτητες. Πολύ θα θέλαμε να τον ξανακούσουμε τον ταλαντούχο Ισπανό βιολιστή σε περισσότερο –και βαρύτερο– ρομαντικό ρεπερτόριο!
Υπέρ το δέον στιβαρή και ρωμαλέα –ειδικά στο τελευταίο μέρος– η δυναμική διεύθυνση του Καρυτινού προσέδωσε στο κατά βάση χαριτωμένο κοντσέρτο του Λαλό δριμύτητα και εντάσεις που, σημειακά, θύμιζαν το βορινό κοντσέρτο του Σιμπέλιους! Η συναυλία ολοκληρώθηκε λαμπερά με το νεανικό συμφωνικό ποίημα «Ντον Χουάν» (1889) του Ρίχαρντ Στράους. Εκμεταλλευόμενος στο μέγιστο τις νεοκατακτημένες υψηλές επιδόσεις των εγχόρδων, ο Λουκάς Καρυτινός διέπλασε μια θαυμάσια ερμηνεία: από δραματική άποψη συναρπαστικά θυελλώδη αλλά και από μουσική σαγηνευτική. Τέλεια εστιασμένο, μυώδες και ταυτόχρονα αβίαστο παίξιμο των εγχόρδων, άψογα συγχρονισμένα χάλκινα και ξύλινα πνευστά, καίριες συμμετοχές του πλήρους φάσματος των κρουστών, στοιχειοθέτησαν μια βιρτουοζίστικη, ερεθιστικά εξωστρεφή εκτέλεση, τέτοια που δύσκολα θα φανταζόταν κανείς ότι θα μπορούσε ποτέ να δώσει η ΚΟΑ.
Την εικόνα συμπλήρωσαν σβέλτο και εύπλαστο μελωδικό φραζάρισμα και ωραίες λυρικές σελίδες με εμπρεσιονιστικού στίγματος ατμόσφαιρα. Μεσούσης της κρίσης, το πρώτο συμφωνικό σύνολο της χώρας δείχνει τον δρόμο της εφικτής υπέρβασης γράφοντας ένα δικής της κοπής «Success story»!
