Της Ελένης Κωσταρέλου
Τριγμούς στην ευρωζώνη και στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα συνολικά προκαλεί το τελευταίο εξελισσόμενο θρίλερ της νεοφιλελεύθερης σκληρής οικονομικής πολιτικής των Ευρωπαίων ηγετών.
Η απόφαση του Eurogroup της Παρασκευής είναι η απαρχή νέων δυσμενών εξελίξεων. Το «κούρεμα» των καταθέσεων μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το τραπεζικό σύστημα προκαλώντας νέα χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρώπη και παγκοσμίως.
Οι φωνές οικονομολόγων και πολιτικών καταγγέλλουν διεθνώς τους Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι για άλλη μια φορά αποδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων. Πρώτα ήταν η «μικρή» Ελλάδα, το πειραματόζωο της δημοσιονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τώρα είναι η «μικρότερη» Κύπρος, το πειραματόζωο της χρηματοπιστωτικής πολιτικής των ίδιων Ευρωπαίων ηγετών. Αραγε ποιος θα είναι το επόμενο θύμα–στόχος;
Η Ευρώπη μέσα σε δυο χρόνια, από το 2010 οπότε και ξεκίνησε η ιστορία των Μνημονίων, φαίνεται να κάνει το δεύτερο τραγικό λάθος: αγγίζει τις τραπεζικές καταθέσεις, για τις οποίες είχε εγγυηθεί πάμπολλες φορές…
Από τα έως τώρα δεδομένα προκύπτουν τα εξής:
1. Σπάει η βασική αρχή μιας ευρωπαϊκής και διεθνούς συμφωνίας ως προς το άβατο των καταθέσεων, τις 100.000 ευρώ. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανοίγουν τον ασκό του Αιόλου και θίγουν την εγγύηση των καταθέσεων. Αραγε δεν γνώριζαν πού θα οδηγήσουν οι αποφάσεις τους; Ακόμα και ο πιο άσχετος ανά την υφήλιο ξέρει πως όποιος αγγίξει τις καταθέσεις θέτει αμέσως σε κίνδυνο το τραπεζικό σύστημα –αυτό που διασφάλιζαν ώς τώρα. Τι εξυπηρετεί άραγε το «κούρεμα» των μικροκαταθετών;
2. Η απόφαση του «κουρέματος», ασχέτως με το ποιος την υποστήριξε (Γερμανοί ή Κύπριοι), ελήφθη σε επίπεδο ευρωζώνης. Και η ευθύνη βαραίνει όλους ανεξαιρέτως τους Ευρωπαίους ηγέτες. Ουδείς μπορεί να πει σήμερα ότι δεν γνώριζε. Η συμφωνία, που ελήφθη κεκλεισμένων των θυρών, είναι κοινή και θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα του ευρωσυστήματος. Το ποιοι παγιδεύτηκαν ή το ποιες πολιτικές εξυπηρετούν είναι ένα ζήτημα. Δηλαδή, η πλειοψηφία των Ευρωπαίων ηγετών έπεσε στην παγίδα της Μέρκελ και της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής; Πού βρισκόταν η ελληνική κυβέρνηση όταν λαμβάνονταν οι αποφάσεις αυτές; Ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης έπεσε στην παγίδα του χειρότερου Μνημονίου, το οποίο –κατά πώς φαίνεται- δυσκολεύεται να περάσει από την κυπριακή Βουλή;
3. Η Κύπρος άραγε είναι η αρχή και το τέλος της απόφασης αυτής; Το «κούρεμα» θα σταματήσει εκεί; Στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να διαφαίνονται οι πρώτες ανησυχίες, για το αν το «κούρεμα» θα επεκταθεί και εδώ. Ανησυχίες που επεκτείνονται σε όλη την Ευρώπη. Ουδείς μπορεί να είναι ασφαλής αν αύριο η Ευρώπη θα επιβάλλει το μέτρο αυτό σε όλα τα κράτ-μέλη ή μόνο στα μνημονιακά ή μόνο σε όσα ακολουθούν πολιτικές λιτότητας. Οι αποταμιευτές στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ισπανία είναι βέβαιο πλέον ότι έχουν αρχίσει να ανησυχούν.
4. Ο ισχυρός Βορράς τιμωρεί τον ασθενή Νότο; Εύλογο το ερώτημα, που κυριαρχεί από τη μια έως την άλλη άκρη της Μεσογείου τα τελευταία 24ωρα. Με μια κίνηση ματ η ευρωζώνη δίνει το ένα και τελειωτικό χτύπημα στην Κύπρο, βάλλοντας στο κέντρο της οικονομικής της πολιτικής, δηλαδή τη ροή χρήματος. Πλήττονται οι ασφαλείς καταθέσεις που προσέφερε μέχρι σήμερα. Τι θα ακολουθήσουν; Οι off shore εταιρείες της; Και προς τα πού θα κατευθυνθούν οι ανά τον κόσμο επιχειρηματίες –επενδυτές που έως τώρα προτιμούσαν την Κύπρο; Ενδεχομένως να αλλάξουν πορεία προς τον ασφαλή Βορρά. Τους φορολογικούς παραδείσους του Λιχτενστάιν, των Παρθένων Νήσων, του Λουξεμβούργου ή και τις ασφαλείς –έστω και με ελαφρά φορολογία- γερμανικές τράπεζες.
5. Αλλαγή συσχετισμών στην οικονομική σκακιέρα της Ευρώπης και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου σηματοδοτεί η απώλεια πλέον των 3 δισ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα έχουν οι Ρώσοι καταθέτες, που θα πληρώσουν το τίμημα της προτίμησης που είχαν δείξει μέχρι σήμερα στην Κύπρο. Κι αν τελικά περάσει η πρόταση Αναστασιάδη για «αποζημίωση» των καταθετών μέσω κυπριακών ομολόγων και ενεργειακών μετοχών, με τι (παραπάνω;) αξία χαρτοφυλακίου θα βρεθούν οι Ρώσοι -αλλά και οι Βρετανοί- καταθέτες. Οι αποζημιωθέντες δεν είναι σίγουρο ότι θα βγουν κερδισμένοι, καθώς τα ομόλογα που θα πάρουν στα χέρια τους μπορεί και αυτά να «κουρευτούν» μελλοντικά –όπως έγινε και στην περίπτωση της Ελλάδας- ενώ δεν αποκλείεται να βγουν κερδισμένοι από τις ενεργειακές μετοχές –έπειτα από 10 ή 15 χρόνια. Σήμερα, πάντως, είναι οι χαμένοι της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής.
