Του Βασίλη Γεώργα
Σε ωρολογιακή βόμβα που απειλεί να τινάξει στον αέρα την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας εξελίσσεται το πρόβλημα της στάσης πληρωμών στην ενεργειακή αγορά, όπου μέχρι το τέλος του έτους τα συσσωρευμένα χρέη μεταξύ όλων ανεξαιρέτως των «παικτών» αναμένεται να ξεπεράσουν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ.
Ολοι πλέον χρωστούν τεράστια ποσά σε όλους, καθώς το χρήμα στην αγορά έχει στεγνώσει, και πλέον εκφράζονται ανοιχτά φόβοι ότι η τεράστια αύξηση (έως και 30% με 40%) από την πλήρη απελευθέρωση των οικιακών τιμολογίων το 2013, θα επιδεινώσει δραματικά τις ήδη ασφυκτικές συνθήκες, με κίνδυνο ακόμη και να καταρρεύσει η αγορά.
Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του ΥΠΕΚΑ, η «μαύρη τρύπα» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ξεπερνούσε τον Σεπτέμβριο τα 811 εκατ. ευρώ και εκτιμάται ότι διευρύνεται με ρυθμό 1-2 εκατ. ευρώ την ημέρα.
Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με το σύνολο των απλήρωτων λογαριασμών ρεύματος στη ΔΕΗ που έχει βρεθεί σε εξαιρετικά δυσχερή θέση από πλευράς ρευστότητας καθώς οι ανεξόφλητες οφειλές εκτινάχθηκαν σε πρωτοφανή επίπεδα τον τελευταίο χρόνο μετά το «χαράτσι Βενιζέλου» φτάνοντας το 1 δισ. ευρώ.
* Το μεγάλο πρόβλημα ουσιαστικά προκύπτει από το γεγονός ότι ο Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και ο διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ) –αμφότερες ανεξάρτητες θυγατρικές της ΔΕΗ- οφείλουν συνολικά πάνω από 800 εκατ. ευρώ σε όλους τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας.
Περίπου 400 εκατ. ευρώ από αυτά είναι λεφτά που οφείλονται στη ΔΕΗ και τις επτά ιδιωτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής συνολικής ισχύος 2.600 ΜW των ομίλων Μυτιληναίου, ΓΕΚΤΕΡΝΑ και Elpedison.
Αλλα 370 εκατ. ευρώ είναι σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ οι οφειλές προς τους παραγωγούς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Πρόκειται ουσιαστικά για την «τρύπα» του Ειδικού Λογαριασμού μέσω του οποίου αποζημιώνονται από τον ΛΑΓΗΕ -σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές- οι παραγωγοί ενέργειας από ΑΠΕ με κυριότερα τα φωτοβολταϊκά και ακολούθως τα αιολικά και υδροηλεκτρικά πάρκα.
* Από την πλευρά τους οι ιδιωτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν ως καύσιμο το φυσικό αέριο δεν πληρώνουν τη ΔΕΠΑ η οποία -εν μέσω των διαδικασιών ιδιωτικοποίησής της- έχει «μπει μέσα» περίπου 400 εκατ. ευρώ.
Οι περισσότεροι από όσους της χρωστούν, έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να την εξαγοράσουν. Με βάση τα στοιχεία που διαβίβασε στα τέλη Οκτωβρίου το ΥΠΕΚΑ στη Βουλή, οι τρεις ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες του ομίλου Μυτιληναίου και της κοινοπραξίας με τον όμιλο Βαρδινογιάννη (Αλουμίνιον, Protergia και Κόρινθος Power) οφείλουν στη ΔΕΠΑ 182,6 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία η Elpedison χρωστά 144,1 εκατ. ευρώ, η Motor Oil οφείλει άλλα 34,953 εκατ. ευρώ και η μονάδα ΗΡΩΝ ΙΙ του ομίλου ΓΕΚΤΕΡΝΑ άλλα 6,184 εκατ. ευρώ.
Το πρόσφατο χαράτσι που επιβλήθηκε επί δικαίους και αδίκους στα φωτοβολταϊκά σχετίζεται άμεσα με την προσπάθεια μείωσης του ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ που φούσκωσε απότομα φέτος καθώς μπήκαν στο σύστημα πολύ περισσότερα «ακριβά» μεγαβάτ από αυτά που μπορούσαν να αποζημιωθούν.
Αν και σε μεγάλο βαθμό δικαίως προκάλεσε σεισμό αντιδράσεων, εντούτοις, μια πιο λογική ματιά στην κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική αγορά ενέργειας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι χωρίς τα πρόσθετα αυτά έσοδα των 200-230 εκατ. ευρώ ετησίως από την έκτακτη εισφορά, ο ειδικός λογαριασμός θα «έσκαγε» πολύ σύντομα.
Για τη μείωση του ελλείμματος η κυβέρνηση έχει ήδη φορτώσει στους καταναλωτές μεγάλο μέρος του κόστους αυξάνοντας το τέλος ΑΠΕ (8,74 €/MWh), επιβάλλοντας τέλος στον λιγνίτη (2 €/MWh), ενώ υπολογίζει σε έσοδα 130 εκατ. ευρώ φέτος από τις πωλήσεις δικαιωμάτων ρύπων και μελλοντικά σε έσοδα 75 εκατ. ευρώ από τη διακράτηση του 25% του τέλους υπέρ ΕΡΤ.
