Του Μπάμπη Μιχάλη
Ξανανθίζουν οι φορολογικοί παράδεισοι της Ευρώπης, καθώς οι συντονισμένες εκστρατείες που εξαπέλυσαν τα τελευταία χρόνια κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί αποδεικνύονται ακόμα μια φορά… φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Το Λουξεμβούργο, τα μικρά νησάκια της Μάγχης, Τζέρσι και Γκέρνσι, αλλά και η Λετονία ακμάζουν ξανά εν μέσω οικονομικής κρίσης ως υπεράκτιοι προορισμοί αφορολόγητων ή και παράνομα παραχθέντων κεφαλαίων, φιλοδοξώντας να «πάρουν δουλειές» από τους «συνήθεις ύποπτους» της γηραιάς ηπείρου, την Ελβετία, το Μονακό ή το Γιβραλτάρ.
Την τάση αυτή καταμαρτυρεί ο αυξανόμενος αριθμός τραπεζών, συμβουλευτικών εταιρειών και λογιστικών γραφείων που συρρέουν τον τελευταίο καιρό εκεί προς μίσθωση φραφείων και με στόχος την επικερδή παροχή υπηρεσιών νομότυπης φοροελάφρυνσης προς πλούσιους ιδιώτες και επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών ενοικίασης εμπορικών χώρων, στην κτηματαγορά του Τζέρσι αυτή την περίοδο δεν πέφτει καρφίτσα.
Μεταξύ άλλων, τεράστια συγκροτήματα γραφείων νοίκιασαν εκεί τους τελευταίους μήνες οι δύο κορυφαίες εταιρείες ορκωτών λογιστών του κόσμου, KPMG και PricewaterhouseCoopers.
Επίσης το α΄εξάμηνο του 2012, χώρος γραφείων συνολικής έκτασης ίσης με εφτά γήπεδα ποδοσφαίρου -ο μεγαλύτερος εδώ και 4 χρόνια- νοικιάστηκε στο Λουξεμβούργο.
Το 60% αυτού μισθώθηκε από τράπεζες, λογιστικά γραφεία και συμβούλους επιχειρήσεων. Μόνο η γαλλική τράπεζα Societe Generale φέρεται να νοίκιασε εκεί χώρο συνολικής έκτασης 10.000 τετραγωνικών μέτρων – με 10ετές συμβόλαιο.
Τα γραφεία τους μεταφέρουν σταδιακά στο Δουκάτο και κινεζικές επιχειρήσεις και τράπεζες που ώς τώρα είχαν ως έδρα το Λονδίνο. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι τυχαίο ότι το 7% των γραφείων στο City είναι ξενοίκιαστο.
Η ραγδαία εγκατάσταση όλων των παραπάνω επιβεβαιώνει την πρωτιά που κατέχουν σήμερα το Τζέρσι και το Γκέρνσι στην παγκόσμια λίστα τής Global Financial Centres Index με τα κορυφαία υπεράκτια κέντρα του πλανήτη.
Αλλά και τη σημαντική θέση που κατέχουν στην αντίστοιχη λίστα με τα μεγαλύτερα σε μέγεθος χρηματοπιστωτικά κέντρα του κόσμου – την πρωτιά της οποίας κατέχει το Λονδίνο.
Το Τζέρσι κατατάσσεται 21ο μεταξύ 22.000 κέντρων, το Γκέρνσι 31ο, ενώ το Λουξεμβούργο, που δεν κατατάσσεται στη λίστα με τα offshore κέντρα, αλλά λειτουργεί σαν φορολογικός παράδεισος, 23ο.
Τα δύο νησιά προσφέρουν στις εταιρείες που εγκαθίστανται σε αυτά μηδενικούς φορολογικούς συντελεστές, ενώ το Λουξεμβούργο πολύ χαμηλό ΦΠΑ και αφορολόγητους τους τόκους από είσπραξη δανείων στη Βρετανία.
Αναμφίβολα, το πακέτο των προσφορών είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για όσους επιθυμούν να ελαφρύνουν την φορολόγησή τους με νομότυπο τρόπο.
Η Λετονία, από την άλλη πλευρά, αποτελεί διαφορετική περίπτωση. Η χώρα της Βαλτικής -«παράδειγμα» της αποτυχημένης πολιτικής της εσωτερικής υποτίμησης, η οποία εφαρμόστηκε εκεί μεταξύ 2008 και 2010 από το ΔΝΤ, οδηγώντας σε συνολική ύφεση 25% και μετανάστευση του 10% του πληθυσμού της- εξελίσσεται σήμερα σε offshore τραπεζικό κόμβο, προσελκύοντας κυρίως κεφάλαια πλουσίων από τη Ρωσία και τις υπόλοιπες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.
Ηδη οι μισές τραπεζικές καταθέσεις της χώρας ανήκουν σε ξένους, τόσο σε ιδιώτες όσο και σε επιχειρήσεις. Κάποια από αυτά τα κεφάλαια –περίπου 2 δισ. ευρώ- εκτιμάται ότι έφυγαν από τις κυπριακές τράπεζες λόγω της κρίσης.
Η Λετονία, μια χώρα μόλις 2 εκατομμυρίων -μέλος της Ε.Ε. και από το 2014 και της ευρωζώνης- έχει σήμερα 29 τράπεζες. Το 1993 είχε πάνω από 60. Εγινε ξανά ελκυστική για τους ξένους καταθέτες το 2009, όταν πέρασε νόμο που προσφέρει άδεια διαμονής σε όποιον επενδύει πάνω 100.000 λατ (187.000 δολάρια).
Το μέτρο εξυπηρετεί κυρίως τους Ρώσους λεφτάδες, καθώς διευκολύνει τη μετακίνησή τους μέσα στην Ε.Ε., ενώ τελευταία προσέλκυσε και Κινέζους ή Ινδούς επενδυτές.
Ωστόσο, αρκετές από τις λετονικές τράπεζες ελέγχονται ακόμη και σήμερα από τις αρχές για ξέπλυμα χρήματος και, πιο συγκεκριμένα, κεφαλαίων που φοροδιαφεύγουν από τη Ρωσία.
Αρκετοί ειδικοί φοβούνται έτσι ότι η Λετονία θα χρησιμοποιηθεί πρωτίστως για την είσοδο αυτού του χρήματος στην ευρωζώνη.
