Ενας αυτόπτης μάρτυρας στο νησί της κρίσης
Του Χρήστου Μιχαηλίδη
Το εθνικό ζώο της Κύπρου είναι το γαϊδούρι. Ο γάρος, όπως το λένε εκεί. Είναι πεισματάρικο ζώο. Και αντέχει πολλές κακουχίες. Αυτές τις μέρες, από το περασμένο Σάββατο συγκεκριμένα, τραβάει γερό ζόρι. Μία από τις χειρότερες ανηφόρες της ζωής του. Και τούτη τη φορά, το φορτίο δεν μοιάζει απλώς ασήκωτο. Είναι!
Ημουν εκεί όταν έσκασε η βόμβα του κουρέματος των καταθέσεων. Βρέθηκα σχεδόν αμέσως, μαζί με εκατοντάδες κεραυνόπληκτους πολίτες, έξω από ένα Συνεργατικό Ταμιευτήριο της Λεμεσού. Είχε ήδη τοιχοκολληθεί η απανταχούσα: «Ολες οι τραπεζικές εργασίες αναστέλλονται μέχρι νεωτέρας».
Η κ. Σκευούλα Αρσιώτη, 65 ετών, νοικοκυρά, χήρα δασκάλου, ξέρει ότι αυτό το κλείσιμο δεν είναι για καλό. Είχε ακούσει τις ειδήσεις από το πρωί. «Θα ξαναχάσουμεν τες περιουσίες μας», μονολογεί, και σχηματίζει στο κινητό το νούμερο της κόρης της. «Ελα να τραβήξεις και συ παράδες που το μηχάνημα».
Τα «Συνεργατικά», όπως τα λένε, είναι οι τράπεζες των φτωχών, εργαζόμενων ανθρώπων. Δεν είναι του κατεστημένου (πολιτικού, επιχειρηματικού και εκκλησιαστικού), και δεν έχουν ρωσικά κεφάλαια. Επίσης, δεν είναι και τοξικές, όπως οι άλλες, που πλήρωσαν βαριά το ελληνικό PSI, αλλά και τις δικές τους απίθανες σπατάλες και υπερβολές.
Η Κύπρος, όλα αυτά τα χρόνια, ζούσε σαν να μην υπήρχε ποτέ πιθανότητα να στραβώσει το κλήμα και να το φάει ο γάρος που λέγαμε πριν. Ο τουρισμός της έπαψε να είναι η βαριά της βιομηχανία και τα ηνία πήρε το χρηματοπιστωτικό της σύστημα. Οι τράπεζες, και οι περί αυτών υπηρεσίες. Δικηγορικά γραφεία, ελεγκτικές εταιρείες και κάμποσοι μεσάζοντες.
Οι καταθέσεις των Ρώσων υπολογίζεται πως ξεπέρασαν τα 20 δισ. Των Κυπρίων, γύρω στα 60. Αυτό σημαίνει γύρω στις 5 φορές το ΑΕΠ της χώρας. Για τους Κύπριους, καμάρι. Για τους Βορειοευρωπαίους, στίγμα.
Η «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» έγραφε προχθές ότι «αυτή η υπερδιόγκωση των τραπεζών δεν χωνεύεται εύκολα από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους», και εκπλήττεται που ο πρόεδρος Αναστασιάδης μπορεί, λέει, να υποχωρήσει στο κούρεμα των φτωχότερων καταθετών, αλλά με τίποτα δεν δέχεται υψηλότερο ποσοστό κουρέματος στις μεγάλες καταθέσεις.
Συνήθως, η πολιτική τάξη κάθε χώρας θέλει να προστατεύσει πρώτα τον λαό της. Στην Κύπρο, γράφει η εφημερίδα, θέλει να προστατεύσει «τους πλούσιους Ρώσους». Το πιο παράξενο απ’ όλα, όμως, είναι ότι και μια μεγάλη μερίδα του λαού το ίδιο με τον νεοεκλεγέντα πρόεδρό της πιστεύει. Οτι, «αν μας φύγουν οι Ρώσοι, καταστραφήκαμε».
Ο κ. Πάμπος Παπαγεωργίου, καθηγητής φιλοσοφίας και βουλευτής του ΑΚΕΛ, μας είπε: «Δεν απορρίψαμε το σχέδιο του Eurogroup για να κρατήσουμε εδώ τους Ρώσους εκατομμυριούχους, αλλά για να κρατήσουμε την αξιοπρέπειά μας. Δεν θα μπορούσαμε να ψηφίσουμε κάτι διαφορετικό από αυτό που αντιπροσωπεύει το λαϊκό αίσθημα».
Και ο κ. Χρίστος Ρότσας, οικονομολόγος, πρώην βουλευτής του κυβερνώντος Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ): «Μας κάνανε πειραματόζωα, εφαρμόζοντας πρώτη φορά κούρεμα στις καταθέσεις, και αν το δεχτούμε θα το εφαρμόσουν σε άλλους».
Οι βουλευτές δεν το δέχτηκαν. Στην ψηφοφορία που έγινε την Τρίτη, δεν βρέθηκε ούτε ένας να πει «ναι», παρ' όλο που στο δραματικό διάγγελμά του την Κυριακή το βράδυ ο πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι αναγκάστηκε να συμφωνήσει στη «λιγότερο κακή» από τις δύο λύσεις που είχε μπροστά του και κάλεσε όλον τον πολιτικό κόσμο να στηρίξει την απόφασή του.
Γιατί έκανε πίσω ο Αναστασιάδης; Μία εξήγηση είναι ότι κατάλαβε γρήγορα πως δεν του έβγαιναν οι ψήφοι. Αλλη εξήγηση είναι ότι «του την έπεσαν» οι επιχειρηματικοί παράγοντες του τόπου, προειδοποιώντας τον «πρόεδρε, αν δεχτείς το κούρεμα, ιδίως στα υψηλά εισοδήματα, καταστραφήκαμε».
Η μόνη επιχείρηση που αυτές τις μέρες «θησαυρίζει» στην Κύπρο, είναι εκείνη του νέου αεροδρομίου της Λάρνακας. Εκεί είναι στη σειρά σταθμευμένα τα ιδιωτικά τζετ των Ρώσων, που περιμένουν να ανοίξουν οι τράπεζες και, αναλόγως των εξελίξεων, ή να κάνουν νέο διακανονισμό για τις καταθέσεις τους (το καλό σενάριο) ή να πάρουν όσα τους μένουν μετά το κούρεμα και να φύγουν (το κακό).
Βαριά η πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Σαρακοστής. Ο Αρχιεπίσκοπος, που θεωρείται και είναι δεινός μάνατζερ, δεσμεύτηκε ότι «προκειμένου να σωθεί ο τόπος, βάζω όλη την περιουσία της Εκκλησίας». Μέρος αυτής της περιουσίας είναι και η Ελληνική Τράπεζα, η λιγότερο πληγείσα από την έκθεση στα ελληνικά ομόλογα. Ο κ. Χρυσόστομος ο Β' είναι ο αποφασιστικός κρίκος στις συνομιλίες που διεξάγονται με την συν-ορθόδοξη Ρωσία.
Εν τω μεταξύ, η κ. Αρσιώτη πάει κάθε μέρα στο Συνεργατικό της οδού Γλάδστωνος στη Λεμεσό και τραβάει λίγα λίγα χρήματα από το ΑΤΜ. Κάθε φορά σταυροκοπιέται πριν βγουν τα λεφτά απ’ το μηχάνημα και μονολογεί «ο Θεός να βάλει το χέρι του»!
