Της Β. Παπαντωνοπούλου
Το εγχείρημα πέτυχε. Αυτή η εθνική ομάδα της Βοσνίας, η zlatna generacija, η «χρυσή γενιά» όπως την αποκαλούν, έχει πλέον εξελιχθεί στην αγαπημένη ομάδα όλης της χώρας, ανεξάρτητα από καταγωγή ή θρησκεία. Είναι η ομάδα του Βόσνιου μουσουλμάνου Εντιν Τζέκο, του Σερβοβόσνιου Ζβέζνταν Μισίμοβιτς, του Κροατοβόσνιου Μπόρις Πάντζα…
Ειδικά ο Τζέκο αποτελεί εθνικό είδωλο στη χώρα του. Βλέπετε, είχε κλείσει τα αυτιά του στις Σειρήνες της τσεχικής και της γερμανικής ομοσπονδίας –όταν έπαιζε στην Τέπλιτσε και τη Βόλφσμπουργκ αντίστοιχα- που τον καλούσαν να πάρει την ποδοσφαιρική υπηκοότητα κάποιας από τις δύο αυτές χώρες και να αγωνιστεί στις εθνικές τους ομάδες. Στην ερώτηση «Ποιος είμαι;», ο νυν αστέρας της Μάντσεστερ Σίτι απάντησε «είμαι Βόσνιος», τη στιγμή που οι περισσότεροι συμπατριώτες του, στην ίδια ερώτηση, επιλέγουν μία από τις τρεις εθνότητες της χώρας με τις τρεις διαφορετικές θρησκείες…
Μιλάμε για μια χώρα με τεράστιες ιδιομορφίες, που και η ίδια και το ποδόσφαιρό της πέρασαν από σαράντα κύματα για να φτάσουν να διεκδικούν πρόκριση σε τελικά Μουντιάλ.
Μην ξεχνάμε άλλωστε πως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν έχει ακόμα συνέλθει απόλυτα από την τραγική αιματοχυσία της δεκαετίας του ’90, τότε που οι Σέρβοι έρχονταν αντιμέτωποι με τους Κροάτες, οι χριστιανοί με τους μουσουλμάνους και, κυρίως, οι Βόσνιοι με τους Βόσνιους. Τις πληγές, όμως, που παραμένουν ανοιχτές προσπαθεί να θεραπεύσει το ποδόσφαιρο. Ειδικά η Εθνική τους επιχειρεί να πετύχει εκεί που απέτυχαν οι πολιτικοί: να ενώσει μια πολυπολιτισμική χώρα.
Μέχρι πρότινος, οι Κροάτες της Βοσνίας υποστήριζαν την Κροατία του Λούκα Μόντριτς και του Ιβιτσα Ολιτς, ενώ οι Σέρβοι της χώρας είχαν μάτια μόνο για τον Νίκολα Ζίγιτς και τον Νεμάνια Βίντιτς. Οσο για τους Βόσνιους μουσουλμάνους, παρακολουθούσαν με φανατισμό τα παιχνίδια της Τουρκίας… Ηταν φυσιολογικό.
Μέχρι το 2011, η βοσνιακή ποδοσφαιρική ομοσπονδία διοικούνταν όπως και η χώρα, ως απόρροια της Συμφωνίας του Ντέιτον (Δεκέμβριος 1995) για την κατάπαυση πυρός στη Βοσνία. Ηταν δηλαδή άλλη μια δημόσια επιχείρηση, με επικεφαλής άτομα που δεν είχαν σχέση με το ποδόσφαιρο αλλά εκπροσωπούσαν τις τρεις εθνότητες, παίρνοντας κάθε φορά αποφάσεις ανάλογα με το ποια από τις τρεις ήταν εκείνο τον καιρό πιο χρήσιμη στην κυβέρνηση.
Πολλοί διεθνείς παίκτες είχαν εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή τους με την ομοσπονδία. Μάλιστα, 13 από αυτούς (μεταξύ των οποίων Μισίμοβιτς, Μπερμπέροβιτς, Μπαϊράμοβιτς, Πάπατς, Σπάχιτς, Μιλένκοβιτς κ.λπ.) είχαν βγάλει ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες, σύμφωνα με την οποία θα απείχαν από όλα τα παιχνίδια της Εθνικής μέχρι να παραιτηθούν τέσσερα στελέχη της ομοσπονδίας.
Χαρακτηριστικά έγραψαν: «Δεν θα δεχθούμε πλέον κλήσεις στην Εθνική έως ότου φύγουν αυτά τα άτομα. Ελπίζουμε ότι η κίνησή μας θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για να θεραπευτεί το καρκίνωμα του ποδοσφαίρου μας και να σηματοδοτηθεί ένα νέο ξεκίνημα για την Εθνική που αγαπάμε».
Για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, η FIFA και η UEFA αποφάσισαν να αποβάλουν τη Βοσνία από όλες τις διοργανώσεις, μέχρις ότου η ομοσπονδία της αποδεσμευτεί από όλες τις πολιτικές επιρροές και αντικαταστήσει τη –βαλτή από την κυβέρνηση- τρόικα των προέδρων με έναν νόμιμα εκλεγμένο πρόεδρο.
Ο αποκλεισμός κράτησε δύο μήνες. Η Βοσνία έγινε πάλι δεκτή στους κόλπους των διεθνών ομοσπονδιών το καλοκαίρι του 2011, όταν οι επιβεβλημένοι από το καθεστώς συμπρόεδροι εκδιώχθηκαν και ανέλαβε μεταβατικά μια επιτροπή «εξομάλυνσης», όπως αποκλήθηκε, αποτελούμενη από μεγάλα ονόματα του αθλητισμού. Πρόεδρος, ο Ιβιτσα Οσιμ.
Ο πρώην τεχνικός του Παναθηναϊκού ηγήθηκε της προσπάθειας μέχρι και τις 13 Δεκεμβρίου 2012, όταν ο Ελβεντίν Μπέγκιτς εκλέχθηκε νέος πρόεδρος για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Οσο για την εθνική ομάδα, ο Σάφετ Σούσιτς, μεγάλο όνομα της ενωμένης γιουγκοσλαβικής ομάδας του παρελθόντος, ανέλαβε τα ηνία της. Μάλιστα, παρά την πολιτική ένταση και τη γραφειοκρατία, κατάφερε να ξαναφέρει στους κόλπους της τους ποδοσφαιριστές που είχαν αρνηθεί να παίξουν με το προηγούμενο καθεστώς.
Στην απελευθέρωση της ομάδας και της ομοσπονδίας από τον ζυγό της πολιτικής, βοήθησαν πολύ και οι οπαδοί της. Οργάνωσαν διαδηλώσεις, μποϊκοτάρισαν παιχνίδια ή εμφάνιζαν πανό με συνθήματα κατά της ομοσπονδίας. Οι οπαδοί της Εθνικής, οι επονομαζόμενοι «BH Fanaticos», έχουν τη βάση τους στο Σαράγεβο, αλλά διαθέτουν τεράστια στήριξη από Βόσνιους της διασποράς – άτομα που διέφυγαν στο εξωτερικό τον καιρό του εμφυλίου, γλιτώνοντας από στρατόπεδα συγκέντρωσης και μαζικές δολοφονίες.
Οπως δηλώνει ο ηγέτης των «BH Fanaticos», Νίζαρ Σμάγιτς, «οι πολιτικοί ήθελαν να επιβάλουν τα συμφέροντά τους στο ποδόσφαιρο. Εμάς δεν μας ενδιέφερε η πολιτική. Απλώς θέλαμε να απαλλάξουμε την Εθνική από τις εθνικιστικές αηδίες».
………………………………………………………………………….
Τα επεισόδια συνεχίζονται
Το γεγονός ότι η εθνική ομάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν υπάρχει βία στα γήπεδα της Βοσνίας. Οι εθνικιστικές εντάσεις εξακολουθούν να παίζουν ρόλο, ειδικά όταν ομάδες από πόλεις περιοχών με διαφορετική εθνική διαστρωμάτωση έρχονται αντιμέτωπες.
Μόλις πριν από δύο εβδομάδες, διακόπηκε αναμέτρηση πρωταθλήματος μεταξύ της Γκράντατσατς, του κροατικού τομέα της χώρας, με την Μπόρατς Μπανιαλούκα, του σερβικού τομέα. Οι οπαδοί της Μπόρατς πέρσι τον Απρίλιο είχαν προκαλέσει τη διακοπή αγώνα με τη Ζελέζνιτσαρ που στηρίζεται κυρίως από Βόσνιους μουσουλμάνους…
Είπαμε, οι πληγές είναι ακόμα ανοιχτές… Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, η χώρα αποτελείται κατά 48% από Βόσνιους μουσουλμάνους σουνίτες, κατά 37,1% από Σέρβους ορθοδόξους, ενώ ένα 14,3% είναι Κροάτες καθολικοί. Και όλοι αυτοί προσπαθούν να συμβιώσουν.
Η απόφαση πάντως της βοσνιακής ομοσπονδίας είναι να γίνονται οι αγώνες της Εθνικής όχι στο Σαράγεβο, αλλά στη Ζένιτσα, σε απόσταση 75 χλμ. βορειοδυτικά από την πρωτεύουσα. Εκεί η κατανομή των πληθυσμών είναι τελείως διαφορετική: 85,5% Βόσνιοι, 8% Κροάτες και μόλις 5% Σέρβοι. Αυτή η βιομηχανική πόλη έχει εξελιχθεί στο μεγάλο όπλο της ομάδας του Σούσιτς. Το γήπεδο «Μπίλινο Πόλιε» είναι μικρό σε σχέση με το «Κόσεβο» του Σαράγεβο και δείχνει μόνιμα καλυμμένο από ομίχλη. Ομως, όταν γεμίζει από κόσμο, η ατμόσφαιρα είναι καταπληκτική. Και όσον αφορά τον αγώνα με την Ελλάδα, που θα κρίνει κατά πολύ την τελική κατάταξη του ομίλου και το ποια από τις δύο θα πάρει το απευθείας εισιτήριο για το Μουντιάλ του 2014, το σημαντικό στοιχείο είναι το «μόλις 5% Σέρβοι». Αυτοί δηλαδή που λόγω κοινής θρησκείας ίσως να υποστηρίζουν την ελληνική ομάδα…
