Τέτοια σφοδρή επίθεση νομπελίστα σε νομπελίστα, και μάλιστα για πολιτικούς λόγους, δεν έχει ξαναγίνει.

Η ρουμανικής καταγωγής Χέρτα Μίλερ, πολιτογραφημένη Γερμανίδα από το 1987, κάτοχος του Νόμπελ λογοτεχνίας τού 2009, ξεσπάθωσε το Σαββατοκύριακο με συνέντευξή της στη σουηδική εφημερίδα «Dagens Nyheter» εναντίον τού Κινέζου Μο Γιαν, φετινού νομπελίστα. Χαρακτήρισε την επιλογή του από τη Σουηδική Ακαδημία σαν «ένα χαστούκι στο πρόσωπο όλων αυτών που εργάζονται για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Είπε ότι ήθελε να βάλει τα κλάματα όταν έμαθε τον Οκτώβριο τη βράβευσή του. Αποκάλεσε το Νόμπελ του «καταστροφή» και μια «εξαιρετικά ανησυχητική» πράξη.

Δεν ήταν η πρώτη φωνή που υψώθηκε εναντίον τού Μο Γιαν. Ειχε προηγηθεί ο Αϊ Βεϊβέι.

Σύμφωνα με τον διάσημο αντικαθεστωτικό Κινέζο εικαστικό, ο συμπατριώτης του νομπελίστας «είναι πολύ πιστός στη γραμμή τού κόμματος και σε πολλές περιπτώσεις δεν δείχνει να σέβεται την ανεξαρτησία των διανοουμένων».

Καμένος από το κινέζικο καθεστώς ο Βεϊβέι, εξίσου ταλαιπωρημένη και η Χέρτα Μίλερ.

Γεννημένη στη Ρουμανία το 1953, ξέρει πολύ καλά τι θα πει καταπίεση και κυνήγι από τον ολοκληρωτισμό.

Είναι πασίγνωστες οι περιπέτειές της στα χέρια τής μυστικής αστυνομίας τού Τσαουσέσκου -είχε χάσει τη δουλειά της σε εργοστάσιο, όταν αρνήθηκε να συνεργαστεί μαζί της, να γίνει, δηλαδή, καταδότρια.

Επιπλέον, η οικογένειά της, που ανήκει στη γερμανόφωνη μειονότητα της Ρουμανίας, είχε περάσει ακόμα χειρότερες ταλαιπωρίες.

Το ρουμανικό κομμουνιστικό κόμμα είχε στείλει τη μητέρα της σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σοβιετική Ενωση μετά τη λήξη τού Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Η ιστορία αυτή κλείστηκε με έναν αριστουργηματικό, ανυπέρβλητο τρόπο στις σελίδες τού βιβλίου της «Ο άγγελος τής πείνας« (εκδόσεις Καστανιώτη)

Ετσι, οι έστω και καθυστερημένες δηλώσεις της για τον Μο Γιαν δεν πρέπει να εκπλήσσουν. «Aποθεώνει τη λογοκρισία», είπε. «Οι ίδιοι οι Κινέζοι παραδέχονται ότι είναι επίσημος, ότι ανήκει στην ίδια τάξη με τους υπουργούς τής κυβέρνησης».

Η Χέρτα Μίλερ υπενθύμισε ακόμα ότι ο νέος νομπελίστας είχε αντιγράψει με το χέρι του έναν λόγο τού Μάο, στον οποίο ο μεγάλος τιμονιέρης εξηγούσε γιατί και πώς η τέχνη οφείλει να υπηρετεί τον κομμουνισμό.

Και, τέλος, ότι ξέχασε να πει μια κουβέντα για τον φυλακισμένο Κινέζο νομπελίστα Ειρήνης τού 2010 Λιού Σιαομπό.

Το τελευταίο δεν είναι, πάντως, απολύτως ακριβές. Ο Μο Γιαν, την επόμενη μέρα τής βράβευσής του, είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους:

«Ελπίζω ότι ο Λιου θα αποκτήσει την ελευθερία του όσο πιο γρήγορα γίνεται». Για τη Χέρτα Μίλερ ακόμα κι αυτά τα λόγια ήταν λίγα και άτολμα.

«Επρεπε να είχε μιλήσει πριν τέσσερα χρόνια», είπε, «ή τουλάχιστον δυο εβδομάδες πριν πάρει το βραβείο».

Επιμ. Β. Γεωργ.