Δύο εκθέσεις εμπνευσμένες από τον Καβάφη και την ποίησή του
Το Ετος Καβάφη προχωρά και οι σύγχρονοι Ελληνες καλλιτέχνες, τόσο στην αίθουσα τέχνης του «Ιανού» όσο και στην γκαλερί Kalfayan, κυρίως με ζωγραφική αλλά και με φωτογραφία ή βίντεο, έρχονται αντιμέτωποι με τη μορφή, τα αισθήματα και τους στίχους του
Της Παρής Σπίνου
O Kαβάφης της Αλεξάνδρειας και του ελληνισμού, του ηρωικού στωικισμού αλλά και του φιλήδονου ερωτισμού, εξακολουθεί να εμπνέει, με κλιμακούμενη ένταση τους ποιητές της εικόνας. Δύο από τα πιο γνωστά ποιήματά του «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον» και «Περιμένοντας τους Βαρβάρους» βρίσκονται στο επίκεντρο ισάριθμων εκθέσεων που οργανώνονται αυτές τις μέρες στην Αθήνα, με έργα σύγχρονων καλλιτεχνών, εμπλουτίζοντας το Ετος Καβάφη, καθώς φέτος συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη γέννησή του και 80 από τον θάνατό του (1863 και 1933 αντίστοιχα).
-«Αόρατος θίασος» είναι ο τίτλος του αφιερώματος που εγκαινιάζεται σήμερα στην αίθουσα τέχνης του βιβλιοπωλείου «Ιανός». Προέρχεται από τον στίχο του εμβληματικού και επίκαιρου ποιήματος «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», «που μιλά για τις αόρατες σταθερές, για τους ανθρώπους και τις αξίες που μπορούμε και επιλέγουμε να συγκρατήσουμε και να διαφυλάξουμε την ώρα που αναγκαστικά “αποχαιρετούμε” την ιδανική Αλεξάνδρεια», όπως επισημαίνει η επιμελήτρια της έκθεσης Ιρις Κρητικού. «Μιλά για τα “πιστεύω” που εξακολουθούν να λειτουργούν ως τρόπος ζωής και κινητήρια δύναμη, σε μια εποχή, όπως και η σημερινή, που τα έχουμε ιδιαίτερα ανάγκη».
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν φωτογραφίες του Δημήτρη Γέρου από τη γνωστή σειρά «Shades of love», όπου διάσημες προσωπικότητες των Γραμμάτων και των Τεχνών ποζάρουν με γυμνούς νεαρούς, αποδίδοντας την ερωτική καβαφική ατμόσφαιρα, με αμεσότητα και ελαφρά ειρωνεία. Τα περισσότερα όμως από τα υπόλοιπα έργα, που εκτείνονται από τη ζωγραφική μέχρι τη βιντεοπροβολή, έγιναν ειδικά για το αφιέρωμα και έχουν την υπογραφή των: Ηώς Αγγελή, Σπύρου Αγγελόπουλου, Αλέξη Βερούκα, Μάριου Βουτσινά, Ανδρέα Γεωργιάδη, Ειρήνης Γκόνου, Κωνσταντίνου Εσσλιν, Ειρήνης Ηλιοπούλου, Μιχάλη Μαδένη, Τάσου Μαντζαβίνου, Μίλτου Παντελιά, Βασίλη Πέρρου, Δάφνης Ρόκου, Αντώνη Στάβερη, Αννας Φιλίνη, Πάβλου Χαμπίδη, Γιάννη Ψυχοπαίδη κ.ά.
«Οι καλλιτέχνες εισπράττουν με διαφορετικούς τρόπους την καβαφική ποίηση. Κάποιοι την εικονοποιούν αφηγηματικά, μεταγράφουν στιγμιότυπα, ορισμένοι εκφράζουν χαρακτηριστικά καβαφικά συναισθήματα και καταστάσεις, όπως η επιθυμία και το κάλλος, και τέλος άλλοι επικεντρώνονται στην ομορφιά της ποιητικής γραφής», καταλήγει η Ιρις Κριτικού.
Eρωτικά και γκράφιτι
Το ερωτικό στοιχείο είναι έντονο στα έργα: της Ειρήνης Γκόνου, που εστιάζει στη λέξη «επιθυμία», της Ειρήνης Ηλιοπούλου, όπου ένα γυμνό σώμα προβάλλει μέσα από μια διάφανη κουρτίνα, του Μίλτου Παντελιά, ο οποίος δείχνει έναν ανδρικό κορμό. Από τους νεότερους, ο Κωνσταντίνος Εσσλιν χρησιμοποιεί στοιχεία γκράφιτι στη δουλειά του με αφετηρία το ποίημα «Θυμήσου σώμα». Η Δάφνη Ρόκου πάλι στήνει στον χώρο μια βαλίτσα του 19ου αιώνα και μέσα από μια ενσωματωμένη κορνίζα προβάλλει βίντεο με σκηνές από τα καβαφικά ποιήματα, σαν μια διαδοχή ιστοριών.
- Η μαγεία της ποίησης του Καβάφη αποτελεί όχημα και για την έκθεση «Περιμένοντας τους Βαρβάρους. Αναφορά στον Καβάφη», που εγκαινιάζεται την Τρίτη στην γκαλερί Kalfayan. Το ίδιο και η ιδιόρρυθμη προσωπικότητά του: «Ενας βιβλιομανής εξόριστος στην πιο μεγάλη βιβλιοθήκη του κόσμου», όπως τον έχει χαρακτηρίσει ο Γιώργος Χουλιαράς.
Λιγοστές είναι οι φωτογραφίες που απεικονίζουν τον Αλεξανδρινό ποιητή. Η μορφή του («Βαθειά μελαχροινός, ως γηγενής της Αιγύπτου, με μαύρον μουστακάκι, με γυαλιά μύωπος…», όπως τον έχει περιγράψει ο Γρ. Ξενόπουλος στα «Παναθήναια», το 1903) εμπνέει τόσο τον υπερρεαλιστή Νάνο Βαλαωρίτη όσο και τον φημισμένο Βρετανό ζωγράφο Ντέιβιντ Χόκνεϊ. Θα παρουσιαστεί το γνωστό πορτρέτο του Καβάφη, που ο Χόκνεϊ το έκανε σε νεαρή ηλικία, μαζί με σκίτσα τα οποία ανακαλούν τον αισθησιασμό ομοφυλοφιλικών περιπετειών στην κακόφημη συνοικία της Αλεξάνδρειας και την ποιητική νοσταλγία του εφήμερου έρωτα.
Η Αλεξάνδρεια του Καβάφη προβάλλει στις υδατογραφίες της Αννα Μπογκιγκιάν, ενώ οι Αικατερίνη Γεγησιάν, Εμμανουήλ Μπιτσάκης, Νίνα Παπακωνσταντίνου, Δημήτρης Τάταρης εκφράζουν εικαστικά τις κοινωνικές και ιστορικές καταστάσεις που ο ποιητής έζησε ή μελέτησε. Ενα σύντομο βιογραφικό σημείωμα γραμμένο από τον Καβάφη για το περιοδικό «Νέα Τέχνη» (1924), ένα χειρόγραφο ποίημά του και σπάνιες εκδόσεις συμπληρώνουν την έκθεση.
INFO: «Αόρατος θίασος», Ianos αίθουσα τέχνης (Σταδίου 24, τηλ.: 210-3217917), 4/4-11/5. «Περιμένοντας τους Βαρβάρους. Αναφορά στον Καβάφη», Kalfayan Galleries, (Χάρητος 11, Κολωνάκι, τηλ.: 210-7217679), 9/4-11/5.
