Της Παρής Σπίνου
Eμβληματικός λογοτέχνης της Λατινικής Αμερικής, έντονα πολιτικοποιημένος, o Eδουάρδο Γκαλεάνο δεν παύει να δίνει τους αγώνες του. Με τα πολιτικά σκίτσα που δημοσίευε, έφηβος ακόμα, στις εφημερίδες του Μοντεβίδεο, με τα άρθρα του στην εφημερίδα «Επόκα», της οποίας υπήρξε αρχισυντάκτης. Ασφαλώς και με τα βιβλία του, που μεταφράζονται και γίνονται επιτυχία σ' όλο τον κόσμο.
Αυτή τη χρονιά μάς παραδίδει ένα ιδιόμορφο ημερολόγιο, προσωπικό και ταυτόχρονα παγκόσμιο: «Οι μέρες αφηγούνται» (εκδ.«Πάπυρος», μτφρ. Ισμήνη Κανσή).
Πιστεύοντας, όπως οι Μάγιας, πως «είμαστε τα παιδιά των ημερών, που πορευόμαστε εξερευνώντας τη ζωή», πως είμαστε φτιαγμένοι από μια ύλη ζωντανή, που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, ο φημισμένος συγγραφέας από την Ουρουγουάη αφηγείται συνολικά 366 μικρές, αιχμηρές ιστορίες.
Μία για κάθε μέρα (ένεκα του ότι το 2012 είναι δίσεκτο). Με ιδιαίτερο τρόπο συνδυάζει την Ιστορία με το χρονικογράφημα, το δοκίμιο με τη σάτιρα, ενώ οι εύστοχες ριπές του αποκαλύπτουν την ουσία πίσω από το επίκαιρο, τη σημασία οικουμενικών πράξεων και γεγονότων.
Η ταραγμένη ιστορία της Λατινικής Αμερικής, η γενοκτονία των Ινδιάνων, η αποικιοκρατία, οι επαναστάσεις, τα σύγχρονα πραξικοπήματα έχουν τη θέση τους και στο νέο του βιβλίο. Ομως δεν σταματά εκεί.
Ταξιδεύει εμπρός και πίσω στον χρόνο, στις μητροπόλεις και στην περιφέρεια και με όχημα τους ήρωές του καταγράφει τις σκέψεις του για τον ιμπεριαλισμό, τον πόλεμο, τη φτώχεια, τη θρησκεία, την ελευθερία, αλλά και για την οικονομική κρίση ή την οικολογική καταστροφή.
Αμέτρητα τα πρόσωπα που συναντάμε στις σελίδες: ηγέτες, επαναστάτες, καλλιτέχνες, επιστήμονες.
Διαβάζουμε πώς ο Ντοστογέφσκι γλιτώνει την τελευταία στιγμή, με απόφαση του τσάρου, την εκτέλεση ή για τον Γκόγια, που κυνηγήθηκε από την Ιερά Εξέταση. Ο Χίτλερ εγκαινιάζει τη θεωρία περί προληπτικών πολέμων, ο Χάρι Τρούμαν ευχαριστεί τον θεό που έθεσε την πυρηνική βόμβα στα χέρια του.
Ο Μιχαήλ Αγγελος, πάλι, αναγκάζεται να καλύψει με χάλκινο φύλλο το άγαλμα του Δαυίδ, η Μέι Ουέστ δημιουργεί σκάνδαλα στο συντηρητικό Χόλιγουντ.
Οι δε Μπιτλς δεν «αυτοκτονούν» όταν τραγούδια τους απορρίπτονται από την πρώτη τους δισκογραφική εταιρεία.
Ο Τζέιμς Βατ δεν φανταζόταν ότι η ατμομηχανή του θα μετέτρεπε τους αγρότες σε εργάτες και ο μάγος Χουντίνι δεν υποψιαζόταν ότι η ασφυξία κάτω από το νερό θα γινόταν το αγαπημένο βασανιστήριο των στρατιωτικών δικτατοριών της Λατινικής Αμερικής…
Δεν στέκεται, όμως, μόνο στους πρωταγωνιστές, βγάζει από τη λήθη και τους αφανείς ήρωες. Οπως οι γυναίκες της Μεξικανικής Επανάστασης, που ντύνονταν και πολεμούσαν σαν άντρες, ή η Σούζαν Αντονι που το 1873 τόλμησε να ψηφίσει και καταδικάστηκε από το αμερικανικό δικαστήριο.
Οι «μέρες» του είναι αφιερωμένες στις πράξεις που έρχονται σε ρήξη με το κατεστημένο, στην αλλαγή. Αλλωστε και τα δικά του έργα και ημέρες είναι ανάλογα.
Το 1973, μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ουρουγουάη, εξορίστηκε στην Αργεντινή.
Για πολλά χρόνια το βιβλίο του «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» -έργο αναφοράς για την ταραγμένη Ιστορία της- ήταν απαγορευμένο.
Αυτό το βιβλίο χάρισε και ο Ούγκο Τσάβες στον Μπαράκ Ομπάμα, όταν είχε πρωτοεκλεγεί, ενώ στη συνέχεια ο Γκαλεάνο έστειλε ανοιχτή επιστολή στον Αμερικανό πρόεδρο ζητώντας του, μεταξύ άλλων, να δώσει τέλος στην ιμπεριαλιστική πολιτική.
«Σχεδιάζουν την εξόντωση των συνανθρώπων μας»
Ο συγγραφέας της πολυδιαβασμένης τριλογίας «Η μνήμη της φωτιάς» τα τελευταία χρόνια υψώνει τη φωνή του κατά της πολιτικής που εδραίωσε την οικονομική κρίση, ενώ υπερασπίζεται τα εργατικά κεκτημένα, αλλά και τη λαϊκή βία που γεννιέται από την εξαθλίωση.
«Είναι ένας βίαιος και άδικος κόσμος, όμως δεν μπορούμε να χάσουμε την ελπίδα και τον ενθουσιασμό να τον αλλάξουμε», δηλώνει, ενώ δίνει ακόμα μια μάχη, προσωπική αυτή τη φορά, κατά του καρκίνου. Κι όπως φαίνεται, δεν πτοείται, αφού συνεχώς γράφει και δίνει διαλέξεις.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε πριν από λίγους μήνες στο ΒΒC World o Γκαλεάνο δήλωσε πεπεισμένος ότι οι πολιτικές ηγεσίες στην Ευρώπη χρησιμοποιούν ρητορικά τη θεωρία ότι ο λαός πρέπει να κάνει θυσίες, προκειμένου να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση.
«Εφαρμόζεται ένα συστηματικό σχέδιο σε παγκόσμιο επίπεδο, με στόχο να πετάξουν τις εργατικές κατακτήσεις δύο αιώνων στα σκουπίδια, να κάνουν την ανθρωπότητα να οπισθοδρομήσει στο όνομα της εθνικής ανάκαμψης. Φαίνεται να σχεδιάζουν την εξόντωση των συνανθρώπων μας.
Και μετά σπεύδουν να καταδικάσουν τη βία των φτωχών, αυτών που πεθαίνουν από πείνα, ενώ η βία από την αντίθετη πλευρά επικροτείται και ανταμείβεται με μετάλλια».
Πιστεύει, δε, πως όσο μεγαλώνει η φτώχεια, τόσο θα αυξάνεται η βία.
«Αν ο πόλεμος ενάντια σ’ αυτήν την τρομοκρατία ήταν αληθινός και δεν υπήρχε συγκάλυψη για άλλους σκοπούς, θα έπρεπε να βγάζαμε τεράστια πανό, που θα έγραφαν «Καταζητούνται: Απαγωγείς των Κρατών, Εξολοθρευτές των Μισθών, Δολοφόνοι της Εργασίας, Διακινητές Φόβου»…».
Ο μαχητικός συγγραφέας δεν παύει να εκπλήσσεται αρνητικά με όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη.
«Πολλές χώρες, οι οποίες φαινόταν να έχουν εμβολιαστεί κατά των πραξικοπημάτων, κυβερνιούνται σήμερα από τεχνοκράτες που έχει τοποθετήσει η Goldman Sachs.
Αυτό φαίνεται και στη γλώσσα τους: χώρες, οι οποίες υποτίθεται ότι είναι κυρίαρχες και ανεξάρτητες, συμπεριφέρονται σαν παιδιά που έκαναν σκανδαλιά και οι τεχνοκράτες έρχονται σαν δάσκαλοι να τους τραβήξουν τα αυτιά».
