Σκληρή διαπραγμάτευση για παίκτες με γερά νεύρα βρίσκεται σε εξέλιξη για την αξιοποίηση και τη μεταφορά των κοιτασμάτων Ισραήλ και Κύπρου

Του Τάσου Τσακίρογλου

Μια σκληρή παρτίδα πόκερ βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία το τελευταίο διάστημα επικεντρώνεται στη διαδρομή που θα ακολουθήσει ένας πιθανός αγωγός για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τα ισραηλινά κοιτάσματα Ταμάρ και Λεβιάθαν, με την εξίσωση να περιλαμβάνει ως μεταβλητές την Κύπρο, την Ελλάδα και την Τουρκία.

Σε ανάλυσή της στο Natural Gas Europe η ειδική επί θεμάτων γεωπολιτικής, Κάρεν Αγιάτ, αναφέρει τρεις εναλλακτικές διαδρομές και πιθανούς αποδέκτες-αγοραστές του φυσικού αερίου: την Ιορδανία, η οποία έχει τεράστιες ενεργειακές ανάγκες και προγραμματίζει την κατασκευή τερματικού σταθμού LNG (υγροποιημένου αερίου) στην Aκαμπα, και την Ασία, η οποία εξασφαλίζει και υψηλές τιμές αγοράς.

Ο τρίτος προορισμός είναι η Ευρώπη, η οποία αποτελεί την πιο ελκυστική, αλλά και την πιο περίπλοκη περίπτωση. Και αυτό, γιατί το Τελ Αβίβ πρέπει να επιλέξει μεταξύ της διαδρομής μέσω Κύπρου (πιθανώς και Ελλάδας) και εκείνης μέσω Τουρκίας.

Τις προηγούμενες ημέρες, ο Τσαρλς Ντέιβιντσον, πρόεδρος της αμερικανικής Noble Energy, της εταιρείας που έχει την εκμετάλλευση των μεγαλύτερων κοιτασμάτων της Αν. Μεσογείου, εκφράστηκε θετικά από τη Λευκωσία για την κατασκευή στην Κύπρο τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου, ενώ κατά την επίσκεψη στο Ισραήλ των Κύπριων υπουργών Εξωτερικών και Ενέργειας, Γ. Κασουλίδη και Γ. Λακκοτρύπη, η κυβέρνηση έδωσε νέες διαβεβαιώσεις ότι η επαναπροσέγγιση με την Τουρκία δεν θα επηρεάσει την πολιτική και ενεργειακή συνεργασία με τη Λευκωσία. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, όμως, μετέδωσαν ότι ο κ. Ντέιβιντσον τόνισε πως η εταιρεία του επεξεργάζεται σχέδια για την κατασκευή αγωγού μέσω Τουρκίας.

Η ισραηλινή πλευρά

Ωστόσο, παρά την πρόσφατη προσέγγιση Aγκυρας – Τελ Αβίβ, το σχέδιο αυτό σκοντάφτει στην επιφυλακτικότητα της ισραηλινής πλευράς και στους φόβους ότι μπορεί να καταστεί όμηρος των τουρκικών επιλογών αναλόγως της συγκυρίας. Παράλληλα, το Ισραήλ, για να προσεγγίσει την ευρωπαϊκή αγορά, πρέπει να συγκεράσει τα δικά της συμφέροντα με την κυρίαρχη (σχεδόν μονοπωλιακή) θέση που κατέχει η Ρωσία.

Η Τουρκία επιχειρεί να αποτρέψει την εναλλακτική της Κύπρου μέσω πολιτικών πιέσεων και απειλών διχοτόμησης, σε περίπτωση που η Λευκωσία δεν «συνεργαστεί» στα σχέδια της Aγκυρας για «συνεκμετάλλευση» των κυπριακών κοιτασμάτων και κατ' επέκταση στη μεταφορά τους μέσω τουρκικού εδάφους.

Την άποψη για μια «διπλωματία των αγωγών» ανέπτυξε ο απεσταλμένος του ισραηλινού ΥΠΕΞ για ενεργειακά θέματα στο 12ο Διεθνές Συνέδριο για το Πετρέλαιο και το Φυσικό Αέριο στην Τουρκία, Μίκαελ Λότεμ, κάνοντας λόγο για ένα σύστημα μεσογειακών «ρευμάτων» που θα περιλαμβάνει αγωγούς και εγκαταστάσεις LNG και το οποίο θα συμβάλει όχι μόνο στη μεταφορά ενέργειας, αλλά «και στη δημιουργία ενός άλλου πολιτικού κλίματος στην περιοχή».

Φυσικά η αντίληψη αυτή συμπίπτει με τις απόψεις τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ε.Ε. για την ανάγκη συνεργασίας όλων των χωρών στην περιοχή της Αν. Μεσογείου στο θέμα της εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πόρων. Οι εξελίξεις αυτές θέτουν ως υψηλή προτεραιότητα και για την Αθήνα τις μεθοδικές και συντονισμένες κινήσεις με Λευκωσία και Τελ Αβίβ, προκειμένου να μείνει η Ελλάδα στο «μεγάλο παιχνίδι» των αγωγών.