Της Ελένης Κωσταρέλου
Η συνταγή της τρόικας, που στην Ελλάδα εφαρμόζεται από το 2010, αποδείχθηκε καταστροφική. Τα πλέον των 150 δισ. ευρώ δάνεια που έχουν υποσχεθεί συνολικά, με το 1ο, το 2ο και το 3ο Μνημόνιο, είναι η θηλιά στον λαιμό της οικονομικής πολιτικής, που εξαρχής –και άνευ ουσιαστικών διαπραγματεύσεων- αποδέχθηκε πρώτα η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, μετέπειτα του Λουκά Παπαδήμου και σήμερα του Αντώνη Σαμαρά.
Στην αρχή ήταν η αστοχία των εσόδων. Χρειάστηκαν μόνο 5 μήνες, από τον Μάιο του 2010 οπότε και ψηφίστηκε το πρώτο Μνημόνιο μέχρι τον Οκτώβριο του ίδιου μήνα, για να διαπιστωθεί ότι τα μέτρα δεν απέδιδαν. Η απόκλιση των εσόδων έφτανε στα 3,5 δισ. ευρώ.
Τα… μεγάλα σχέδια των τροϊκανών αποδείχθηκαν φρούδες ελπίδες, καθώς τα έσοδα αυξάνονταν με ρυθμό μόνο 3,2% και δη ο ΦΠΑ –η απόδειξη για την πάταξη της φοροδιαφυγής- εμφάνιζε αύξηση μόλις 1,6%! Η συρρίκνωση των μισθών και η αύξηση των φόρων είχε ως αποτέλεσμα οι πολίτες–καταναλωτές να «κλειστούν στο καβούκι» τους προκειμένου να διασωθούν. Κι ένας τρόπος υπήρχε: η μείωση της κατανάλωσης. Ως εκ τούτου, τα έσοδα που ανέμεναν τρόικα και κυβέρνηση ήταν αδύνατον να επιτευχθούν. Ο ΦΠΑ έχει αυξηθεί στο 23% και παρά τις ενδιάμεσες υποσχέσεις για μείωσή του έστω στην εστίαση, κάτι τέτοιο δεν έχει καταστεί εφικτό μέχρι σήμερα. Ο ΦΠΑ απέφερε ετήσια έσοδα 14,8 δισ. ευρώ το 2009, που έπεσαν στα 13,6 δισ. το 2012.
Οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης σε καύσιμα, ποτά και τσιγάρα αυξάνονταν με ταχύτατους ρυθμούς. Τα έσοδα ακολούθησαν την ακριβώς αντίθετη πορεία.
Το θαύμα των δανειστών δεν φαινόταν να επιτυγχάνεται. Και διαπιστώθηκε πολύ νωρίς. Ακόμα και η τρόικα αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι η πολιτική της αύξησης των φόρων μέσω της ιδιωτικής κατανάλωσης δεν πετύχαινε. Και αποφάσισε να λάβει πιο δραστικά μέτρα.
Η συνταγή παρέμεινε η ίδια, αλλά με μια μικρή παραλλαγή είχε μόνιμη εφαρμογή.
Η έκτακτη εισφορά ή αλλιώς ο κεφαλικός φόρος έγινε μόνιμος.
Η φορολογία στα ακίνητα δεν έχει τελειωμό. Τελευταίο βάρος, το τέλος ακινήτων μέσω της ΔΕΗ (ΕΕΤΗΔΕ), το οποίο από έκτακτο τείνει να καταστεί μόνιμο.
Και στα μόνιμα μέτρα, όμως, η αστοχία εσόδων είναι το διά ταύτα της λανθασμένης οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζει η τρόικα από το 2010, καθώς χωρίς μισθούς ή συντάξεις δεν μπορεί να εξοφληθούν οι φόροι.
Το μείγμα περιελάμβανε ακόμη τον φόρο εισοδήματος, που πήρε ανοδική πορεία πλήττοντας καίρια τη μεσαία τάξη και δη όσους είχαν ετήσια εισοδήματα μέχρι 30.000 ευρώ. Συνδυαστικά αυτών, η κατάργηση των φοροαπαλλαγών, η μια μετά την άλλη –ακόμα και των παιδιών και δη των πολυτέκνων.
Ενα ακόμα βασικό λάθος, όμως, του ανταλλάγματος των άνω των 150 δισ. ευρώ δανείων δεν το έχουν παραδεχθεί μέχρι σήμερα. Ακόμα και ο οικονομολόγος–εμπνευστής της συνταγής, Ολιβιέ Μπλανσάρ, έχει παραδεχθεί ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής του 0,5 ήταν λάθος. Σήμερα, τα στελέχη του ΔΝΤ τον υπολογίζουν κοντά στο 1.
Οσο δε για το περιβόητο χρέος, ένα PSI και μια επαναγορά το ανέβασαν στο 161% του ΑΕΠ το 2012. Και όπως εκτιμούν οι δανειστές, πρέπει να ακολουθήσει κι άλλο κούρεμα για να επιτευχθεί ο στόχος του 110% το 2022.
Η συνταγή, όμως, δεν αλλάζει.
Και το τελευταίο αστείο αυτού του θρίλερ είναι το έλλειμμα. Από το 15,6% που εν τέλει έκλεισε το 2009, για το 2012 αντί του 6% διαμορφώνεται στο 10% λόγω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών…
