ΑΦΙΕΡΩΜΑ: 21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967
Του Νίκου Κιάου
Η κλούβα της Ασφάλειας ήταν στην ώρα της, πρωί, πριν από τις 8, ίσως 7.30, τη Δευτέρα 20 Νοεμβρίου 1968 έξω από τις φυλακές Αβέρωφ (στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, γκρεμίστηκαν επί χούντας και έγινε ο Αρειος Πάγος και μετά το Εφετείο, το Ειρηνοδικείο). Εμείς ήμασταν έτοιμοι, κουστουμαρισμένοι και με γραβάτα, έτσι ντυνόμασταν τότε. Ημασταν νέοι, φοιτητές, από 20 έως 26 ετών. Στις 9 άρχιζε η δίκη μας, της πρώτης υπόθεσης της Οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος» στο έκτακτο Στρατοδικείο. Ηταν η πρώτη στάση της κλούβας, για να πάρει τους 11 από του Αβέρωφ (Θαν. Αθανασίου, Ν. Γιανναδάκης, Ν. Κιάος, Π. Κλαυδιανός, Κ. Καρυωτάκης, Κ. Γιούργος, Αντ. Μαργαρίτης, Γ. Μποτζάκης, Ανδ. Σαββάκης, Νικ. Σταματάκης, Αρ. Θεοδωρίδης). Δίπλα ήταν οι γυναικείες φυλακές και έκανε τη δεύτερη στάση για τη Φρίντα Λιάππα. Τρίτη στάση ήταν στις φυλακές Ανηλίκων, στην αρχή της λεωφόρου Βουλιαγμένης (τότε) για τον Ν. Μαργαρίτη. Ημασταν οι 13 προφυλακισμένοι. Την υπόθεση συμπλήρωναν οι Βασ. Σβανάς, Μιχ. Τυλλιανάκης και Λάγια Γιούργου, που δεν είχαν προφυλακιστεί, ενώ κατηγορούμενοι ήταν κι άλλοι που δεν είχαν συλληφθεί. Απ' αυτούς, άλλοι πιάστηκαν αργότερα και καταδικάστηκαν κι άλλοι δεν συνελήφθησαν.
Το Εκτακτο Στρατοδικείο ήταν στην οδό Ακαδημίας, μάλλον 5-7, όπου είναι σήμερα το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο.
Αρχιζε, επιτέλους, η δίκη μας. Αυτό θέλαμε, να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Στη φυλακή ήμασταν ήδη από τον Ιούνιο. Μας είχαν πιάσει από τον Φεβρουάριο ώς τον Απρίλιο. Του Αβέρωφ μάς είχε φανεί… Χίλτον μετά την Ασφάλεια, τον Διόνυσο και τα βασανιστήρια.
Καλά εμείς οι 11, ήμασταν μαζί. Τώρα όμως βρισκόμασταν και με τη Φρίντα και με τον Νίκο. Γέλια, χαρά, πανηγύρι. Ολοι, φυσικά, με χειροπέδες. Τι μας ένοιαζε! Πηγαίναμε να δώσουμε τη μάχη στο Στρατοδικείο. Αυτό μάς ενδιέφερε. Να ξεμπερδεύουμε!
Η σκηνή με τη διαδρομή της κλούβας επαναλήφθηκε και τις επόμενες τρεις ημέρες. Πρόεδρος ο εφέτης Κ. Κουτουρίσης, στρατοδίκες οι αντισυνταγματάρχες Ι. Ζαχαρίας και Δ. Νοστράκης και οι ταγματάρχες Κυρ. Γιαννακόπουλος, Ν. Νοδάρος, βασιλικός επίτροπος ο Ι. Λιαπής.
Μάρτυρες κατηγορίας, ο Κων. Καραπαναγιώτης, επικεφαλής του Σπουδαστικού της Ασφάλειας, τον οποίο καταγγείλαμε στη δίκη ως προσωπικό βασανιστή, και ο Ν. Γουρνιάς, της ΚΥΠ (τότε, σήμερα ΕΥΠ).
«Μη μιλάτε για βασανιστήρια», απάντησε (κραύγασε) ο πρόεδρος στις συγκεκριμένες και θεμελιωμένες καταγγελίες.
Μάρτυρες υπεράσπισης, συγγενείς μας και ο Σπύρος Ζερβός, καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, που η χούντα τον είχε παύσει από την αρχή της δικτατορίας. Είχε όμως τόλμη και κουράγιο να πάει τότε στο Στρατοδικείο!
Εμείς καταγγείλαμε τα βασανιστήρια, που ήταν φρικτά, γίναμε κατήγοροι των σφετεριστών της εξουσίας δικτατόρων, διακηρύξαμε την πίστη μας στη Δημοκρατία και το Σύνταγμα. Καταδικαστήκαμε σε μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης, από 6 ώς 21 χρόνια. Ενδεικτικό του κλίματος της εποχής είναι ότι ο Ι. Λιαπής όταν πρότεινε τις ποινές είπε: -Προβλέπεται (για τους πρωταιτίους) η ποινή του θανάτου και των ισοβίων. Προτείνω…(παύση ίσως ενός λεπτού) την ελαφροτέραν!
Οι συνήγοροί μας ανέπνευσαν με ανακούφιση. Εμείς ούτε δώσαμε σημασία. Σκεφτόμασταν μόνο ότι είχαμε δώσει τη μάχη. Συνήγοροί μας ήταν οι Γ.Β. Μαγκάκης, Χρ. Αργυρόπουλος, Γ. Θεοτοκάτος, Κ. Κυζυρίδης, Τζίνα Κονίδου, Αργ. Καρράς, Χρ. Χαλκιάς, Γ. Παρασκευόπουλος και άλλοι.
Κάθε βράδυ που γυρνούσαμε στη φυλακή μάς περίμεναν και ποινικοί από τα κελιά και ρωτούσαν «τι γίνεται». Το βράδυ στις 23 Νοεμβρίου, τα μεσάνυχτα, περίμεναν και αυτοί την απόφαση. Πανηγύρισαν φωνάζοντας και χειροκροτώντας από τα κελιά τους. Μας σέβονταν, αλλά και εμείς δεν τους περιφρονούσαμε. Αναγνώριζαν τους πολιτικούς κρατουμένους. Εμείς στην κλούβα γελούσαμε και ήμασταν «έξω καρδιά». Τελείωσε η εκκρεμότητα, άρχιζε κανονικά η ζωή στη φυλακή. Πέρασαν 45 χρόνια.
* Για τη δίκη μας κυκλοφόρησε το βιβλίο «Les Etudiants Grecs Accusent» (Οι Ελληνες φοιτητές κατηγορούν) της Γαλλίδας δικηγόρου Νικόλ Ντρέιφους, η οποία παρακολούθησε τη δίκη εκ μέρους της Διεθνούς Ενωσης των Δημοκρατών Νομικών. Σε 126 σελίδες καταγράφει τη δίκη, την εικόνα και την ατμόσφαιρα έξω από το Εκτακτο Στρατοδικείο και μέσα στην αίθουσα. Και είναι άλλο ένα «κατηγορώ» εναντίον της χούντας. Το βιβλίο είναι στα γαλλικά από τον εκδοτικό οίκο «Les Editeurs Francais Reunis».
