Η Ελένη Καραΐνδρου ξαναβρέθηκε με την Κιμ Κασκασιάν
Η Ελληνίδα συνθέτρια και η κορυφαία βιολίστα θυμήθηκαν με συγκίνηση και με θαυμασμό η μία για την άλλη τη συνεργασία τους στην ταινία του Αγγελόπουλου. Η Κασκασιάν εμφανίζεται απόψε στο Μέγαρο Μουσικής
Της Μαρίνας Κουβέλη
Τα φώτα σβήνουν. Λίγες νότες από τη μουσική του «Βλέμματος του Οδυσσέα» ακούγονται. Στην οθόνη η Κιμ Κασκασιάν ερμηνεύει Ελένη Καραΐνδρου. Τα φώτα ανάβουν. Η διάσημη βιολίστα κάθεται δίπλα στην Ελληνίδα συνθέτρια. Οι δυο τους έχουν πραγματοποιήσει παρέα ένα υπέροχο μουσικό ταξίδι. Προφανώς, λοιπόν, δεν υπήρχε καταλληλότερος άνθρωπος για να μας τη συστήσει και να μιλήσει για τις κοινές τους εμπειρίες. Απόψε το βράδυ η διεθνώς αναγνωρισμένη ως η κορυφαία φωνή στη βιόλα παίζει στο Μέγαρο Μουσικής. Γι' αυτό και χθες μας κάλεσε στον «Ιανό» για μια συζήτηση γνωριμίας.
Αυτή τη φορά στο Μέγαρο η Κασκασιάν δεν θα ερμηνεύσει συνθέσεις της Καραΐνδρου. Παρέα με τη Λέρα Αουερμπαχ, βιρτουόζο του πιάνου και συνθέτρια θα παρουσιάσουν τα «24 πρελούδια, έργο 34» του Ν. Σοστακόβιτς, μια σύνθεση της Λ. Αουερμπαχ (για βιόλα και πιάνο), που λέγεται «Arcanum» και είναι γραμμένη για την Κιμ Κασκασιάν, καθώς και το έργο του Γκιόργκι Κούρταγκ «Signs, Games and Messages» η ερμηνεία του οποίου χάρισε στη διάσημη βιολίστα το φετινό βραβείο Γκράμι.
«Βρίσκομαι σήμερα εδώ για να τιμήσω μια σπουδαία μουσικό και έναν υπέροχο άνθρωπο με χαρίσματα δυσεύρετα για την εποχή μας. Θαυμάζω τη γενναιοδωρία της, την απλότητά της, το ψυχικό της μεγαλείο», είπε ξεκινώντας η Ελένη Καραΐνδρου. «Φώτισε αθέατες πλευρές της μουσικής μου και δημιούργησε αόρατες γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ μας. Δεν υπάρχει μεγάλος μουσικός χωρίς μεγάλη ψυχή».
Χρωστούν την πρώτη τους συνάντηση στη διορατικότητα του Μάνφρεντ Αϊχερ (του εμπνευσμένου αφεντικού της ECM). Η Κασκασιάν είχε ήδη ακούσει τις συνθέσεις, που είχε γράψει η Καραΐνδρου για το «Τοπίο στην ομίχλη» και την είχε ξεχωρίσει. Ωστόσο, η καθοριστική τους σύμπραξη έγινε υπό τους ήχους της σύνθεσης «Το βλέμμα του Οδυσσέα», που η σπουδαία σολίστ αποθέωσε με την ερμηνεία της. «Η ιδέα που με ενεργοποίησε όταν το έγραφα ήταν η αναζήτηση της χαμένης αθωότητας. Το λαμπερό, αισθησιακό παίξιμό της καθόρισε τη μουσική μου. Ακόμα και όταν θρηνεί, διαπερνά τα σκοτάδια με φως».
Αυτό είναι το σπάνιο χάρισμα αυτής της μουσικού: με ό,τι κι αν καταπιάστηκε το απογείωσε. Διεύρυνε το ρεπερτόριό της με κλασικές, αλλά και σύγχρονες συνθέσεις. Οι ερμηνείες της αποκαλύπτουν μια ανήσυχη μουσική ευφυΐα, που καθηλώνει το κοινό με την ομορφιά και την απλότητα χωρίς να καταφεύγει σε πυροτεχνήματα.
«Ευχαριστώ την Ελένη που μου θύμισε το μεγάλο μας ταξίδι. Είναι σαν να γεύτηκα ξαφνικά το καλύτερο μέρος ενός απολαυστικού δείπνου: το γλυκό. Εμείς οι μουσικοί είμαστε εδώ για να δίνουμε σάρκα στις ιδέες που γεννούν οι συνθέτες», είπε με μετριοφροσύνη η Κασκασιάν. «Η μουσική σχέση που χτίζουμε είναι σαν ένα μυστήριο τρίγωνο. Η μία του πλευρά είναι οι ερμηνευτές. Η δεύτερη είναι οι συνθέτες. Και η τρίτη εσείς, το κοινό».
Αρμενικής καταγωγής, η Κασκασιάν γεννήθηκε στο Ντιτρόιτ το 1952, άρχισε τη μουσική της περιπέτεια ως τραγουδίστρια χορωδίας, συνέχισε με το πιάνο και το φαγκότο και έφτασε στη βιόλα που έγινε το όργανο της ζωής της. Σε αυτό βρήκε μια μεγάλη γκάμα χρωμάτων, σε σχέση με άλλα έγχορδα, και το ανέδειξε, επίμονα και με έρευνα, σε μια διαφορετική σολιστική πρόταση. Αναγνωρισμένη από την κριτική διεθνώς, έχει συμπράξει με τις κορυφαίες ορχήστρες του κόσμου, δουλεύοντας ακούραστα. Εχει πάθος για τη σύγχρονη μουσική, εξ ου και οι στενές σχέσεις με συνθέτες, που τη βοήθησαν να διασκευάζει κλασικά έργα για βιόλα και έγραψαν καινούργια ειδικά γι' αυτήν. Ανάμεσά τους οι Γκουμπαϊντουλίνα, Πεντερέτσκι, Μανσουριάν, Πάρτ, και φυσικά ο Κουρτάγ, που ως δάσκαλος επηρέασε καθοριστικά την καριέρα της. Σε αυτόν, μάλιστα, χρωστά και το πρόσφατο Γκράμι, που απέσπασε, καθώς στον τελευταίο της δίσκο ερμηνεύει έξοχα τα λακωνικά ηχητικά θραύσματά του και το ακραίο ιδίωμα του Λίγκετι.
«Δεν πιστεύω ότι η εθνικότητα ενός συνθέτη μπορεί να καθορίσει από μόνη της το αποτέλεσμα. Για μένα η καταγωγή είναι δευτερεύουσας σημασίας», είπε η ίδια, έχοντας την εμπειρία τουλάχιστον 30 ηχογραφήσεων. «Σημασία έχει η επαφή. Αυτή η σχέση που αναπτύσσεται είναι πιο μυστηριώδης από την γεωγραφία και ακόμα πιο μυστηριώδης από το αίμα». Οσο για τη διαφορά μεταξύ κλασικής και σύγχρονης δημιουργίας, σχολίασε γελώντας: «Στη μία περίπτωση, απλώς δεν έχεις να λογοδοτήσεις κάπου. Στην περίπτωση των σύγχρονων συνθετών και ειδικά αυτών που είναι εν ζωή, νιώθεις διαφορετική ευθύνη. Για μένα είναι πάντα σημαντικό να αισθανθώ την επιθυμία του συνθέτη».
Σήμερα, ζει στη Βοστόνη με την κόρη της και παράλληλα με τις ερμηνευτικές της δραστηριότητες διδάσκει στο Ωδείο της Νέας Αγγλίας. Είναι ιδρυτικό μέλος της πρωτοβουλίας «Music for Food» (Μουσική εναντίον της πείνας) η οποία ενισχύει κοινότητες όπου ζουν και δουλεύουν οι μουσικοί. Αυτή τη φορά, η πειραματική της διάθεση την φέρνει στο πλάι της πιανίστα και συνθέτριας Λέρα Αουερμπαχ. Γεννημένη στα Ουράλια της Ρωσίας το 1973 σπούδασε πιάνο και σύνθεση στη Σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης και σολιστικό πιάνο στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής του Ανόβερου. Εχει ήδη συνθέσει 90 έργα για όπερα, μπαλέτο, συμφωνική μουσική και μουσική δωματίου.
Info: Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, 20.30.Tιμές: 19, 30 ευρώ. Ειδικές τιμές: 7 (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ) 12 ευρώ (65+, πολύτεκνοι). Πληροφορίες: 210-7282333 και στην ιστοσελίδα του ΜΜΑ: www.megaron.gr
