Τα νέα μέσα, η ενημέρωση, οι συντάκτες «πολυρολίστες», ο έλεγχος και η αξιοπιστία των πληροφοριών, σε ένα περιβάλλον όπου επικρατεί ταχύτητα και πολυδιάχυση
Της Διαλεκτής Αγγελή
Η δημοσιογραφία θα πρέπει να είναι άμεσα συνυφασμένη με τα νέα μέσα –ορισμένοι κάνουν λόγο για τη λεγόμενη «νέα δημοσιογραφία»- προκειμένου αυτή να μπορέσει να προσεγγίσει ένα κοινό που δεν είναι εξοικειωμένο με τα παραδοσιακά μέσα και να καταφέρει να κάνει το προϊόν της πιο ανταγωνιστικό.
Στην ημερίδα που διοργάνωσε η Γενική Γραμματεία Μέσων Ενημέρωσης και η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, με τίτλο «Νέα Μέσα και Ενημέρωση: Εξελίξεις, Προοπτικές και Δυνατότητες», συζητήθηκαν θέματα όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η νέα δημοσιογραφία και η δημοσιογραφία των πολιτών, αλλά και η πνευματική ιδιοκτησία στα νέα μέσα καθώς και οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι ψηφιακές εφαρμογές.
Οι νέες τεχνολογίες και η κοινωνική δικτύωση μέσω των ανοιχτών συστημάτων σίγουρα έχουν προκαλέσει μεγάλη σύγχυση στον τομέα της δημοσιογραφίας, με αποτέλεσμα οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι να αναγκάζονται να επαναπροσδιορίσουν την υπόσταση και τον ρόλο τους. Πλέον κάνουμε λόγο για δημοσιογραφία των πολιτών, για «τιτιβίσματα» και για διαδικτυακές πλατφόρμες, όροι που έχουν εισέλθει για τα καλά στη σφαίρα του δημόσιου λόγου και της δημοσιογραφίας.
Εγινε ξεκάθαρο ότι παρατηρείται μια μεταβολή ως προς την ιδιότητα του δημοσιογράφου, ο οποίος καλείται να παράγει κείμενο, εικόνα, βίντεο και «tweet» και όλα αυτά όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Πλέον γίνεται λόγος για παραγωγό περιεχομένου και όχι για δημοσιογράφο. Βέβαια, δεν πρέπει χάριν της ταχύτητας να υπολειπόμαστε σε ποιότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το περιστατικό με το Associated Press και τη… φήμη περί εκρήξεων στον Λευκό Οίκο και τραυματισμού του προέδρου Ομπάμα. Φήμη, που όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, δημιουργήθηκε από παράνομη πρόσβαση χάκερ στον λογαριασμό που διατηρεί το αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο στο twitter, η οποία όμως διαδόθηκε και αναπαράχθηκε με μεγάλη ταχύτητα από πολλά μέσα σε όλο τον κόσμο.
Ενα ζήτημα που μονοπώλησε τη συζήτηση ήταν αυτό της «δημοσιογραφίας των πολιτών». Η πλειονότητα υποστηρίζει ότι δεν μπορούμε να εξισώνουμε τη δημοσιογραφία με τη «δημοσιογραφία των πολιτών», μια και η δεύτερη υπολείπεται των κλασικών μέσων σε συνέπεια, συνέχεια και μαζικότητα. Είναι αναρίθμητες οι περιπτώσεις πολιτών που έτυχε να είναι παρόντες σε κάποιο γεγονός και να το μεταδώσουν, αλλά στη συνέχεια να χαθούν στην αφάνεια. Σε αυτό το σημείο πρέπει να διαχωρίσουμε την παραγωγή ειδήσεων και το ρεπορτάζ από την παροχή πληροφοριών.
Εντονος προβληματισμός δημιουργήθηκε επίσης και για το ζήτημα του ελέγχου και της αξιοπιστίας των πληροφοριών και αυτού που τις μεταδίδει. Είναι άραγε προκαθορισμένο ότι ένας δημοσιογράφος θα παρέχει αξιόπιστες και σωστές πληροφορίες ή θα πρέπει να κάνουμε λόγο για προαπαιτούμενο; Δεν είναι το μέσον που καθιστά μια πληροφορία λανθασμένη ή έναν τρόπο μετάδοσής της στρεβλό. Αυτό εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από το άτομο που κάνει χρήση του μέσου σε κάθε περίπτωση.
Καταλήγοντας, στις μέρες μας γίνεται λόγος για «πολυρολίστες» δημοσιογράφους, οι οποίοι καλούνται να προσαρμοστούν στα καινούργια δεδομένα των νέων τεχνολογιών και να καινοτομήσουν σε πολλές περιπτώσεις, προκειμένου να καταστήσουν το «προϊόν» τους πιο θελκτικό και –ας τολμήσουμε να πούμε– παγκόσμιο. Αλλωστε, όπως εύστοχα επισήμανε ο Νίκος Ξυδάκης στην προχθεσινή ομιλία του στην ημερίδα: «Η αλφαβήτα της γραφής είναι ίδια από την ποίηση ώς το tweet».
