ΑΝΟΙΧΤΟ ΒΙΒΛΙΟ-ΒΙΒΛΙΟΣΤΑΤΗΣ

Του Βασίλη Λαδά*

Σε μια από τις θεραπευτικές πεζοπορίες ανά την Πάτρα με τον Ν.Κ., λέγαμε για την πενιχρότητα των μέχρι τώρα εκδηλώσεων του έτους Καβάφη. Αγαπήσαμε τον Καβάφη από την καλαίσθητη δίτομη έκδοση του Ικαρου, που πρωτοκυκλοφόρησε στο επετειακό 1963 με τα εκατόν πενήντα τέσσερα τελειωμένα ποιήματά του. Επιμέλεια, σημειώσεις, εισαγωγή Γ.Π. Σαββίδη. Εξώφυλλο το χαρακτικό του Κεφαληννού. Ο ποιητής μεσήλιξ, περίφροντις, χαμηλωμένα μάτια, χρώματα απαλά γκρίζο και μπεζ.

Αρχίσαμε να παίζουμε με στίχους του Καβάφη, που είναι πια ατάκες στον δημόσιο λόγο μα και στον εσωτερικό ψίθυρο των Ελλήνων. Ελεγε ο ένας ένα στίχο, απαντούσε ο άλλος με άλλον ώστε να υπάρχουν αντιθέσεις, σαρκασμοί, υπονοούμενα. Ο ένας: «Αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις». Ο άλλος: «Ηδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν». Ο ένας: «Κατήντησα σχεδόν ανέστιος και πένης». Ο άλλος: «Με τα καλά κρασιά, και μες στα ωραία ρόδα/ την νύχτα θα περάσω». Ο ένας: «Τιμή σ’ εκείνους όπου στη ζωή των/ ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες». Ο άλλος: «Πλην Λακεδαιμονίων».

Είμαστε στον μόλο του λιμανιού στη δύση του ηλίου στη θάλασσα, πλάι στα βουνά της Ρούμελης. Ο Καβάφης κατέγραψε την ομορφιά του ηλιοβασιλέματος αυτού σε ημερολόγιο το 1901 που πέρασε από την Πάτρα. Του πετάω: «Των πόλεων της Αχαΐας εσπέρες». Και ο εκ Μικρασιατών Ν.Κ. αντεπιτίθεται «Εξαίσιες της Ιωνίας νύχτες».

Ωρα οκτώ, έξω από τη Δημαρχία αιφνιδιαστήκαμε από την ομορφιά ενός ζευγαριού που περίμενε τη σειρά του για πολιτικό γάμο. Σοβαροί, διστακτικοί οι νέοι, μπροστά στην άγνωστη τελετουργία. Ούτε φίλοι, ούτε συγγενείς. Η κοπέλα με νυφικό όπως θα το’ θελε η μανούλα της (από ποια πατρίδα άραγε;) είχε περάσει στον λευκό λαιμό ένα ψευτοκολιέ, διπλή σειρά από ακανόνιστες χάνδρες γυάλινες, γαλάζιες και κίτρινες. «Από υαλί χρωματιστό!», αναφωνήσαμε. Τίτλος ποιήματος για τη στέψη του Ιωάννη Καντακουζηνού και της Ειρήνης Ανδρονίκου Ασάν που σε περίοδο μεγάλης πτώχειας, του ταλαιπώρου Βυζαντίου, φόρεσαν αντί για πολυτίμους λίθους, απομιμήσεις από υαλί χρωματιστό. «Τίποτε/ το ταπεινόν ή το αναξιοπρεπές /δεν έχουν κατ’ εμέ τα κομματάκια αυτά/ από υαλί χρωματιστό», λέει ο Καβάφης. «Είναι τα σύμβολα του τι ήρμοζεν να έχουν/ του τι εξάπαντος ήταν ορθόν να έχουν, στη στέψι των…».

«Μεταναστόπουλα είναι» είπε ο Ν.Κ.

*Ποιητής και πεζογράφος