Του Βασίλη Γεώργα
Με «δώρο» 500 εκατ. ευρώ ετησίως στις τράπεζες ισοδυναμούν οι αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση στον περιβόητο «νόμο Κατσέλη», επιδιώκοντας να υψώσει φράγματα για να κλείσει τον δρόμο των οφειλετών προς τα Ειρηνοδικεία και ταυτόχρονα να υποχρεώσει δεκάδες χιλιάδες υπερχρεωμένους πολίτες να συνεχίσουν να καταβάλουν δόσεις στις τράπεζες.
Οι ρυθμίσεις τις οποίες επεξεργάζονται τα υπουργεία Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, με στόχο να τις φέρουν προς ψήφιση στη Βουλή μέσα στον Φεβρουάριο μαζί με το νομοσχέδιο που θα δίνει τη δυνατότητα ρύθμισης των στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων ευπαθών ομάδων και ενήμερων οφειλετών, είναι τόσο ευνοϊκές για τις τράπεζες ώστε μοιάζει να έχουν υπαγορευτεί από αυτές τις ίδιες στην τρόικα, η οποία τις έχει εντάξει ως υποχρέωση της χώρας στο τρίτο Μνημόνιο.
Το δυνητικό όφελος για τις τράπεζες έχει ποσοτικοποιηθεί σε 500 εκατ. ευρώ ετησίως και θα προκύψει αφενός μέσω της υποχρεωτικής αποπληρωμής μέρους των οφειλών από τους δανειολήπτες και αφετέρου από τη μείωση ώς και 20% των δικαστικών αποφάσεων που σήμερα οδηγούν σε διαγραφή χρεών.
Στο πλαίσιο αυτό έχουν προκριθεί τρεις συγκεκριμένες ανατροπές οι οποίες προορίζεται να αλλάξουν σημαντικά τη φυσιογνωμία του μοναδικού ίσως νομοθετήματος στην Ελλάδα, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει προσφέρει ανακούφιση σε χιλιάδες πολίτες με οικονομικά προβλήματα.
1. Θέσπιση ελάχιστης καταβολής: Οι οφειλέτες των οποίων οι υποθέσεις εκκρεμούν στα δικαστήρια θα υποχρεωθούν να πληρώνουν «ελάχιστη καταβολή» στις τράπεζες για όσο καιρό διαρκεί η εξέταση ή η εκδίκαση της υπόθεσής τους.
Το διάστημα αυτό σήμερα ποικίλλει από 12 έως 18 μήνες στην περιφέρεια και μέχρι και 4 ώς 5 χρόνια στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη, όπου έχουν συσσωρευτεί χιλιάδες αιτήσεις στα Ειρηνοδικεία και οι δικάσιμες προσδιορίζονται ακόμη και για το 2018.
Οι τράπεζες έχουν προτείνει το ποσό της ελάχιστης καταβολής να αντιστοιχεί στο 25% της δόσης που πλήρωναν οι δανειολήπτες πριν καταστούν ληξιπρόθεσμοι, ενώ η κυβέρνηση εξετάζει να θεσπίσει συγκεκριμένα κριτήρια (εισοδηματικά, οικογενειακή κατάσταση κ.ά.).
Σήμερα οι περισσότεροι από όσους υποβάλλουν αίτηση υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη, καταθέτουν παράλληλα και ασφαλιστικά μέτρα επιτυγχάνοντας να παγώνουν έτσι την αποπληρωμή των οφειλών τους αλλά και κάθε καταδιωκτικό μέτρο εναντίον τους.
Εφόσον θεσπιστεί ελάχιστη καταβολή, αρμόδιο για το ποσό των δόσεων θα είναι το δικαστήριο που εκδικάζει τα ασφαλιστικά μέτρα.
2. Ορισμός Μεσολαβητή: Νομικοί ή οικονομολόγοι σε όλη τη χώρα θα οριστούν διαμεσολαβητές ανάμεσα στις τράπεζες και στους οφειλέτες ώστε να διευκολύνουν την επίτευξη εξωδικαστικής ρύθμισης. Ουσιαστικά πρόκειται για συγχώνευση των δύο πρώτων σταδίων του νόμου (εξωδικαστικός και δικαστικός συμβιβασμός).
Κλειδί θα είναι η δύναμη της επιρροής του διαμεσολαβητή και ειδικότερα εάν αυτός θα αποκτήσει τη μορφή της διαιτησίας ώστε οι αποφάσεις του να είναι δεσμευτικές. Απώτερος στόχος της ρύθμισης είναι να υψώσει φράγματα για να αποτρέψει την κοσμοσυρροή πολιτών στις δικαστικές αίθουσες, όπου αποδεδειγμένα εκδίδονται στις περισσότερες περιπτώσεις ευνοϊκές αποφάσεις υπέρ των οφειλετών.
Αν κλείσει ο δρόμος των οφειλετών προς τα Ειρηνοδικεία, οι τράπεζες θα κερδίσουν εκατομμύρια, δεδομένου ότι σήμερα περισσότερες από τις μισές υποθέσεις που εκδικάζονται καταλήγουν σε διαγραφές ή διακανονισμό οφειλών.
Επιπλέον εκφράζεται έντονος προβληματισμός για τη δυνατότητα επιρροής των κατά τόπους μεσολαβητών ώστε να εκδίδουν ευνοϊκές αποφάσεις είτε υπέρ της τράπεζας είτε υπέρ του οφειλέτη.
Από την άλλη πλευρά, η ενίσχυση του εξωδικαστικού συμβιβασμού εκτιμάται ότι θα συμβάλει ώστε χιλιάδες δανειολήπτες να καταλήξουν συντομότερα σε συμφωνία ρύθμισης χρεών με τις τράπεζες και παράλληλα να αποσυμφορηθούν τα Ειρηνοδικεία από τον φόρτο των υποθέσεων.
3. Συμφωνία χωρίς ομοφωνία πιστωτών: Για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η δυνατότητα εξωδικαστικού συμβιβασμού, θα προβλεφθεί ρύθμιση έτσι ώστε αν η πλειονότητα των πιστωτών κάνει δεκτή την πρόταση του οφειλέτη, τότε θα συμπαρασύρει υποχρεωτικά και όσους δεν συμφωνούν.
Η δυνατότητα αυτή υπάρχει σήμερα στο -ανενεργό- στάδιο του δικαστικού συμβιβασμού, ενώ κινείται στα πρότυπα του πτωχευτικού κώδικα για τις επιχειρήσεις.
