Tης Λήδας Γαλανού

 

Οικονομία, χαμηλό προφίλ, μαχητικότητα, απουσία της πολιτικής ηγεσίας: μέσα στις πρώτες κιόλας μέρες του το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης συνοψίζει τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

 

Φέτος είναι ολοκάθαρο: το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, με διευθυντή του τον Δημήτρη Εϊπίδη, επικεντρώνεται στις ταινίες και μόνο σ’ αυτές. Τόσο από πρόθεση όσο κι από… ανάγκη.

 

Με το 70% του συνολικού του φετινού προϋπολογισμού να καλύπτεται από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ, το φεστιβάλ απλώνεται στην πόλη μέσω των θεατών και των καλεσμένων δημιουργών: το παλαιότερο υπερθέαμα αφισών, installations και εορταστικού φωτισμού λάμπει διά της απουσίας του. Κι ευτυχώς.

 

Τζαβάρας: «Σινεμά χωρίς λεφτά»

 

Ομοίως έλαμψε και ο αν. υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας από την τελετή έναρξης ,στέλνοντας αντ’ αυτού τον λόγο του για να αναγνωστεί.

 

Και πάλι ευτυχώς, καθώς έτσι το κοινό μπόρεσε να αντιδράσει ελεύθερα, με ειρωνικό γέλιο, στην πρόταση:

 

«Το σινεμά μπορεί να γίνεται και χωρίς λεφτά, αφού αυτό που έχει σημασία είναι το όραμα, το μεράκι ή οτιδήποτε άλλο δεν κοστίζει».

 

Η ταινία έναρξης του φεστιβάλ, το «Holy Motors» του Λεός Καράξ, που θα βγει στις ελληνικές αίθουσες στις 29 Νοεμβρίου, έφερε το κοινό της πρεμιέρας σε αμηχανία.

 

Πράγμα αναμενόμενο αν γνωρίζει κανείς ότι η τελευταία, σύνθετη, άκρως σινεφιλική, ρομαντική, παράδοξη ταινία του Γάλλου δημιουργού των «Εραστών της Γέφυρας» μπορεί να είναι ένα ιδιοσυγκρασιακό αριστούργημα, δεν προσφέρεται όμως απαραίτητα για τη γιορτινή, κοσμική αφετηρία μιας εκδήλωσης.

 

Κι αν αυτή ήταν η πρόθεση του Δημήτρη Εϊπίδη, το μήνυμά του γίνεται ακόμα πιο σαφές: το 53ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης είναι μια διοργάνωση αμιγώς κινηματογραφική, έτοιμη όχι να θωπεύσει, αλλά να προκαλέσει τη συνείδηση του κοινού.

 

Παρών στην πρεμιέρα και πρωταγωνιστής του πρώτου Σαββατοκύριακου ήταν ο Κώστας Γαβράς σε μια επίσκεψη πολλαπλών ιδιοτήτων.

 

Η νέα του ταινία, «Το Κεφάλαιο», παρουσιάστηκε στο κοινό της Θεσσαλονίκης, σε μια προβολή που έδωσε νέα διάσταση στον όρο sold out! Σκηνοθέτης που έχει χτίσει την καριέρα του πάνω στην πολιτική σκέψη, ο Γαβράς στοχεύει αυτή τη φορά στο αχόρταγο τραπεζικό σύστημα.

 

«Θα συνεχίσουμε να παίρνουμε από τους φτωχούς και να δίνουμε στους πλούσιους» λέει ο τραπεζίτης Μαρκ Τουρνέιγ, αποκαλύπτοντας σ’ έναν αντεστραμμένο Ρομπέν των Δασών όλη την παράνοια του σύγχρονου οικονομικού τοπίου.

 

Η φιλοδοξία και η απληστία του ήρωά του προκαλεί ως ντόμινο τον ευρωπαϊκό αφανισμό. Μπορεί το «Le Capital» να προδίδει τη γενιά του σκηνοθέτη του -η πολεμική του εξελίσσεται σήμερα, ενώ ο παλμός του χτυπά σ’ έναν ελαφρώς παλιομοδίτικο σοσιαλιστικό ιδεαλισμό- αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Γαβράς εξακολουθεί να μάχεται με το σινεμά του για τη διάσωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

 

Γι' αυτό η παρουσία του στη Θεσσαλονίκη και την ταλαιπωρημένη Ελλάδα μεταφέρει μια αίσθηση αγωνιστικής συντροφικότητας.

 

Ταινιοθήκη και στη Θεσσαλονίκη

 

Παράλληλα ο Γαβράς, ως πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Γαλλίας, συνόδευσε τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη και τον Δημήτρη Εϊπίδη σε μια ανακοίνωση απρόσμενη και, τουλάχιστον σε πρώτη ανάγνωση, χαρμόσυνη: την ίδρυση της Ταινιοθήκης της Θεσσαλονίκης.

 

Ο Εϊπίδης τη χαρακτήρισε «έργο ζωής», που εύχεται να προσφέρει παιδεία και πολιτισμό. Η Ταινιοθήκη θα στεγάζεται στο Μουσείο Κινηματογράφου στο Λιμάνι και θα λειτουργεί σε συνεργασία με ταινιοθήκες του εξωτερικού.

 

«Ολα τα χρήματα εξασφαλίστηκαν από πόρους εκτός Ελλάδας και από χορηγίες – δεν έχουμε επιβαρύνει το ελληνικό Δημόσιο ούτε με ένα ευρώ» επισήμανε ο Εϊπίδης.

 

«Ετσι όμως θα πρέπει να μάθουμε να λειτουργούμε πλέον. Με αυθορμητισμό και πείσμα και δυναμική για όσα θέλουμε να πετύχουμε στον χώρο του πολιτισμού».

 

Ο Κώστας Γαβράς μοιράστηκε τις δικές του αναμνήσεις από την Ταινιοθήκη του Παρισιού, που πρωτογνώρισε ως φοιτητής:

 

«Βλέπαμε τα πάντα. Ακόμα και ρωσικά φιλμ με ιαπωνικούς υπότιτλους, φινλανδικές ταινίες με ρωσικούς υπότιτλους – δεν είχε σημασία. Το έχουν γράψει και οι κινηματογραφικοί ιστορικοί, δεν το λέω μόνο εγώ: η γαλλική νουβέλ βαγκ γεννήθηκε από τη Cinémathèque. Μια Ταινιοθήκη μπορεί να παίξει ένα ρόλο πολύ σοβαρό στην κινηματογραφική παιδεία – όχι μόνο ιστορικό, αλλά και δημιουργικό!»