Της Ντίνας Δασκαλοπούλου
Τελευταία, όλες μου οι παιδικές φίλες είναι πολύ περιποιημένες, μαλλιά, νύχια, ρούχα, όλα στην τρίχα. Περιμένουν νυχθημερόν από στιγμή σε στιγμή την ανάπτυξη –μη μας βρει σε μαύρα χάλια και λακίσει.
Τελευταία, όλες μου οι παιδικές φίλες είναι φτωχές, αλλά πρέπει να είσαι πολύ πολύ παρατηρητικός για να το καταλάβεις. Μαρούσι, Φιλοθέη, Κηφισιά, Δροσιά, Ψυχικό –τα κορίτσια από τα «καλά προάστια», που τελείωσαν τα «καλά σχολεία», που αποφοίτησαν από τα ξένα πανεπιστήμια κι έκαναν «καλούς γάμους» κυκλοφορούν στα παγωμένα σπίτια τους και κοιτάζουν τα άδεια ψυγεία τους σαν ζόμπι.
Το σκηνικό μπορεί σ' εμένα να είναι πια εξαιρετικά οικείο, αλλά καταλαβαίνω γιατί γελάνε οι άνθρωποι όταν η ζωγράφος Ερση Χατζηαργυρού τούς μιλάει για τη δομή αλληλεγγύης που έχουν φτιάξει εδώ. Και καταλαβαίνω την εισαγωγή της: «Ισως θα γελάσετε, αλλά φτιάξαμε τις “Ομπρέλες” από πραγματική ανάγκη. Η Φιλοθέη, το Νέο και το Παλιό Ψυχικό βρίσκονταν στην καρδιά της παραπαίουσας πια μεσαίας τάξης. Εδώ θα δείτε ανθρώπους με Ρόλεξ, που ούτε σας πάει το μυαλό ότι το βράδυ κοιμούνται νηστικοί. Είναι στελέχη εταιρειών, απολυμένοι δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες που έχασαν τις δουλειές τους και βούλιαξαν στα χρέη. Ντρέπονται πολύ να το παραδεχτούν και ζουν το δράμα τους πίσω από κλειστές πόρτες. Τους είναι πολύ δύσκολο να προσαρμοστούν σε μια ζωή χωρίς χρήματα, έχτιζαν όλη την ύπαρξή τους πάνω στην κατανάλωση. Εχουμε πολύ μεγάλα ποσοστά κατάθλιψης, γι’ αυτό ένα από τα πρώτα πράγματα που βάλαμε μπροστά ήταν το δίκτυο ψυχολογικής υποστήριξης. Στο Πέραμα, οι αντιδράσεις των ανθρώπων είναι πιο υγιείς, πιο εξωστρεφείς, παραδέχονται την έλλειψη και μετουσιώνουν τον θυμό τους σε δράση».
«Για τη μεσαία τάξη κατέρρευσε ένα ολόκληρο όραμα ζωής, δεν είναι μόνο οι καταναλωτικές συνήθειες», εξηγεί ο καθηγητής Φιλοσοφίας Σπύρος Μπενετάτος. «Κατέρρευσαν τα πρότυπα των ανθρώπων. Τώρα πια δεν μπορούν να αγοράσουν ούτε τα καλά σχολεία, ούτε τα πιάνα, ούτε τις ξένες γλώσσες, ούτε το τένις. Τουλάχιστον το 50% των κατοίκων του Παλαιού Ψυχικού είναι όμηροι στα σπίτια τους: δεν μπορούν να πληρώσουν πια τα δάνεια και το χαράτσι. Ετσι, από τον Σεπτέμβρη που ξεκινήσαμε ήταν σημαντικό όχι μόνο να στήσουμε ένα δίκτυο αλληλοβοήθειας, αλλά και να οργανώσουμε πολιτιστικές δράσεις». Οντως, ακόμα και η επίσημη πρώτη για τις «Ομπρέλες» είχε άρωμα πολιτισμού: έστησαν μια έκθεση φωτογραφίας με φωτογραφίες από τη λαϊκή στη… λαϊκή της γειτονιάς τους, για να μαζέψουν έτσι τρόφιμα.
«Είναι μεγάλη η γκάμα των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στις “Ομπρέλες”, η συντροφιά μας σήμερα είναι χαρακτηριστική», μου λέει ο οπερατέρ Τάκης Μπαρδάκος. «Εχουμε μια καλλιτέχνιδα, έναν καθηγητή πανεπιστημίου, τον Κώστα που είναι άνεργος ανειδίκευτος εργάτης κι εμένα, που είμαι άνεργος οπερατέρ. Επίσης είναι πολύ μεγάλη η πολιτική μας γκάμα, γιατί δεν έχουμε σύνδεση με κανένα κόμμα. Λειτουργούμε μέσα από τη γενική μας συνέλευση κι όλες τις αποφάσεις τις παίρνουμε αμεσοδημοκρατικά. Μαζεύουμε όλοι μαζί τα τρόφιμα, τα διανέμουμε όλοι μαζί κι όλοι μαζί αποφασίζουμε για τα πολιτιστικά μας. Κάναμε μια εξαιρετική βραδιά με τον λογοτέχνη Γιάννη Μακριδάκη κι ανήμερα της 21ης Απριλίου κάναμε δώρο μια παράσταση στους μαθητές που όλο τον χειμώνα έφερναν τρόφιμα για τις διανομές μας».
Ο Κώστας Μπούτσης που κάθεται δίπλα του συμμετέχει πρώτη φορά σε ένα τέτοιο δίκτυο: «Το σημαντικό είναι πως όταν έρχεσαι στις “Ομπρέλες”, δεν νιώθεις ένας κακομοίρης που του προσφέρουν ελεημοσύνη. Προσφέρεις κι εσύ τις υπηρεσίες σου σε κάποιον άλλο που τις χρειάζεται. Στηρίζεσαι και στηρίζεις». Ακριβώς με αυτό το σκεπτικό λειτουργεί και η Κοινότητα Ανταλλαγής Υπηρεσιών που έχουν συγκροτήσει. Μας εξηγεί ο Σπύρος: «Δεν θέλαμε να είναι σαν τράπεζα χρόνου, να αποτιμώνται δηλαδή οι υπηρεσίες σε μια άυλη μονάδα, αλλά να λειτουργεί σαν κοινότητα, να παίρνει δηλαδή ο καθένας με βάση τις ανάγκες του και να προσφέρει σύμφωνα με τις δυνατότητές του. Για την ώρα συμμετέχουν ψυχίατροι, καθηγητές μέσης εκπαίδευσης και υπολογιστών, δικηγόροι, μαραγκοί και ηλεκτρολόγοι».
Καλά όλα αυτά και χρήσιμα, δεν ακούω όμως έναν λόγο ανάλυσης των αιτίων που μας έφεραν ώς εδώ. Και δεν ακούω καμία διάθεση ανατροπής τους. Δεν σας αφορά εδώ στο Ψυχικό αυτή η κουβέντα; «Αν εννοείς αν έχουμε ένα συγκεκριμένο όραμα, θα σου απαντήσω αρνητικά. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου πως είμαστε απολίτικοι», λέει ο Σπύρος. «Στόχος μας από την πρώτη συνέλευση, που κάναμε 40 άνθρωποι μόλις στην πλατεία, είναι να ενεργοποιηθούμε ως πολίτες, να βγούμε έξω και να συζητήσουμε, να αναζητήσουμε νέα οράματα από κοινού. Αυτή είναι μια βαθιά πολιτική πράξη. Ολόκληρη η κοινωνία αναζητά ένα νέο όραμα κι ο μόνος τρόπος να το βρει είναι συμμετέχοντας σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες».
Λέω, λοιπόν, οι παιδικές μου φίλες από τα «καλά προάστια» να αρχίσουν να βγαίνουν έξω από τα «καλά τους σπίτια» σιγά σιγά. Γιατί μέχρι να έρθει η ανάπτυξη, εκτός από τις ανταύγειες, θα μας έχουν φύγει και τα δόντια. Και για να το κλείσει η Ερση που τα λέει γλαφυρότερα από μένα: «Ούτε μπορούμε ούτε θέλουμε τον ίδιο τρόπο που ζούσαμε πριν από πέντε χρόνια. Μπορεί όλοι πια να ζοριζόμαστε, όμως υπάρχει ένας άλλος τρόπος για να ζούμε. Κι είναι αφάνταστα δημιουργικός».
…………………………………………………………………..
Οι σελίδες μας είναι ανοιχτές σε ομάδες, δράσεις, οργανώσεις που προωθούν την ιδέα της αλληλεγγύης. Επικοινωνείτε μαζί μας στο [email protected] και στο 6974-733323.
……………………………………………………………………
www.ombreles.com [email protected] 6985-023688
