Τρίτη ματιά
Του Πέτρου Μανταίου
Πρώτα τα αρχικά, ΕΛΛΕΤ: Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Σαράντα χρόνια ευδόκιμης δράσης εφ’ ω ετάχθη: στο περιβάλλον και τον πολιτισμό. Φοιτητοπαρέα στο Λονδίνο επί χούντας. Η Λυδία Καρρά και ο σύζυγός της Κώστας αποφασίζουν ταξίδι στην Ελλάδα. Οπου και αν ταξιδεύουν, από την Πάτρα έως τη Θεσσαλονίκη, βλέπουν παντού να γκρεμίζουν τις ιστορικές πόλεις («Καθημερινή», 12/5). Στο Ναύπλιο άκουγαν τη φράση: «Θα το γκρεμίσω του χρόνου». Κι εκεί, σ’ ένα καφενεδάκι του Ναυπλίου, γεννήθηκε η ιδέα της προστασίας περιβάλλοντος-πολιτισμού. Αποκορύφωμα, που ξεχείλισε το ποτήρι (ξεχνάμε δυστυχώς, κι έτσι χάνουμε τα περισσότερα και χανόμαστε οι ίδιοι!): Εντολή του Παττακού να γίνει πάρκινγκ… ενετική εκκλησία του 15ου αιώνα στο Ηράκλειο!
Η φοιτητοπαρέα του Λονδίνου γίνεται, στην Αθήνα της μεταπολίτευσης, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Μεταξύ πολλών δράσεων: αντιμετώπιση άναρχης δόμησης στο Αιγαίο, προστασία Πρεσπών, φροντίδα της παλιάς πόλης της Ξάνθης, διάσωση Τατοΐου… Κυρίως η ιστορική γειτονιά της Πλάκας: «Εκεί πήγαμε πολύ καλά χάρις και στη συνεργασία με αξιόλογους πολιτικούς της Μεταπολίτευσης, τον Στέφανο Μάνο, τη Μελίνα Μερκούρη, τον Αντώνη Τρίτση…» λέει η κ. Καρρά.
Ηταν επόμενο, η ΕΛΛΕΤ, για να γιορτάσει –και να μας θυμίσει– τα τεσσαρακοστά της γενέθλια, να διαλέξει τη… μεγάλη αυλή με τα γεράνια, το γιασεμί και τ’ αγιόκλημα, την Πλάκα, τις ανηφοριές και τα ισώματα, τις παλιές και τις αρχαίες χτισμένες μνήμες. Σήμερα και αύριο: Ρωμαϊκή Αγορά, Βιβλιοθήκη Αδριανού, Μνημείο Λυσικράτους, Παλαιό Πανεπιστήμιο, Τζαμί Τζισδαράκη (Μοναστηράκι), Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων (Αέρηδες), Οθωμανικό Λουτρό (Χαμάμ, Αέρηδες), Μετόχι Πανάγιου Τάφου, Διονυσίου Αρεοπαγίτου, πλατεία Πλάτανου (Αέρηδες), Μουσαίου και Λυσίου (Αέρηδες)… Ετσι, για να επισκεπτόμαστε τις λέξεις ως αρχή παιδεύσεως, που έλεγε και ο παππούς Αντισθένης!
Ξεναγήσεις, έκθεση ζωγραφικής στο κτίριο της ΕΛΛΕΤ, Τριπόδων 28, παιδικές και εκπαιδευτικές δράσεις, ελληνική μουσική οθωμανικής περιόδου, Καραγκιόζης, παραδοσιακοί χοροί από Λύκειο Ελληνίδων, αθηναϊκές καντάδες, μελωδίες Χατζιδάκι και Θεοδωράκη από τη φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων, παρουσίαση της Απολογίας του Σωκράτη, συναυλία του Σαββόπουλου σήμερα στη Ρωμαϊκή Αγορά (στα ίχνη του Μάνου ο Διονύσης!) και, τα μεσάνυχτα, «Παπαδιαμαντική αγρυπνία» στο Μετόχι Πανάγιου Τάφου με Λυδία Κονιόρδου, Σωκράτη Σινόπουλο.
Στην «Εφ.Συν.» της Τετάρτης, ο αρχιτέκτων/καθηγητής ΕΜΠ Τάσης Παπαϊωάννου (τον οποίο παρακολουθώ πάντα με ενδιαφέρον!), με αφορμή τα Προσφυγικά της Πανόρμου (έγραψα σχετικά το περασμένο Σάββατο) και απειλούμενο προσφυγόσπιτο, από τα ελάχιστα εναπομένοντα, στην Καλαμαριά, παρατηρεί, για την «πρωτοφανή καταστροφή του κτιριακού πολιτισμού τη σύγχρονης ιστορίας μας», ότι δεν κατεδαφίζουμε «μόνον τα κελύφη μέσα στα οποία αναπτύχθηκε η ζωή τις προηγούμενες δεκαετίες, αλλά μαζί τους και κάθε τι που μας θυμίζει εκείνες τις εποχές. Τον μόχθο, τους αγώνες, τις θυσίες του λαού μας (…), την αυτογνωσία μας»!
