→Τα Γιάννενα με όπλο το φυσικό περιβάλλον, τα καλά διατηρημένα μνημεία της πόλης και την πλούσια πολυπολιτισμική τους ιστορία γίνονται πόλος έλξης επισκεπτών από το Ισραήλ και την Τουρκία

→Οι Ισραηλινοί τουρίστες έρχονται κάθε χρόνο στα Γιάννενα αναζητώντας τα ίχνη μιας από τις σημαντικότερες εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας, της ρωμανιώτικης

ΙΩΑΝΝΙΝΑ Του Φιλήμονα Καραμήτσου

Τον δρόμο της οικονομικής εξωστρέφειας και της ανάπτυξης στους καιρούς της κρίσης με όχημα την προσέλκυση τουριστών από το εξωτερικό αναζητούν τα Γιάννενα, αξιοποιώντας ένα πρωτότυπο δίπολο: το φυσικό περιβάλλον και τη φυσιογνωμία τους από τη μία, με την πολυεθνική ιστορία της πόλης από την άλλη.

Την πρωτοβουλία παίρνει ο Δήμος Ιωαννιτών σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, τους οικονομικούς φορείς και τους επιχειρηματίες του χώρου, με στόχο να μετατρέψουν την πόλη σε έναν ελκυστικό τουριστικό προορισμό.

Οι δύο χώρες στις οποίες απευθύνονται κατά πρώτον είναι το Ισραήλ και η Τουρκία και σε επόμενο στάδιο η Ρωσία και άλλες χώρες.

Από το 2011, ο Δήμος Ιωαννιτών αναπτύσσει μια πολιτική εξωστρέφειας με σκοπό να βρει νέες αγορές, έξω από την ελληνική επικράτεια. Τότε ξεκινούν και οι επαφές τόσο σε θεσμικό όσο και σε επιχειρηματικό επίπεδο, με το Ισραήλ και την Τουρκία, επαφές που συνεχίζονται και αποκτούν όλο και πιο αποσαφηνισμένο σχήμα πλέον.

Μέσα σε αυτή τη διαδρομή, τόσο από επιλογή όσο κι από μια ανάγκη που προέκυψε, η ιστορία φαίνεται ότι έπαιξε τον δικό της ρόλο. Ισραηλινοί τουρίστες έρχονται σποραδικά, κάθε χρόνο στα Γιάννενα, αναζητώντας μεταξύ άλλων και τα ίχνη μιας από τις σημαντικότερες εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας, αν όχι της Ευρώπης, της ρωμανιώτικης κοινότητας των Ιωαννίνων. Οταν έφτασε η ώρα συνεπώς που οι φορείς των Ιωαννίνων είχαν επίσημες επαφές στο Ισραήλ με αφορμή επίσημα ταξίδια που διοργανώθηκαν και συμμετοχή σε τουριστικές εκθέσεις, η πόλη μίλησε και μία άλλη γλώσσα, αυτήν της ιστορίας της.

Οι Τουρκογιαννιώτες

Αν όμως με το Ισραήλ τα πράγματα έμοιαζαν πιο εύκολα στην αρχή, με την Τουρκία ήταν πιο δύσκολα και δεν χρειάζεται να αναφερθεί κανείς στα στερεότυπα που ακολουθούν κάθε αναφορά στον γείτονα εξ Ανατολών. Δύο ταξίδια όμως που διοργάνωσε ο δήμος το 2012, ένα στη Σμύρνη με αμιγώς επιχειρηματικό ενδιαφέρον και ένα στην Κωνσταντινούπολη με επικεφαλής τον δήμαρχο Φ. Φίλιο, άνοιξαν τον δρόμο. Κι αυτός ο δρόμος πέρναγε και περνάει και από την Ιστορία.

Η συγκυρία το έφερε να παίρνουν την ίδια περίοδο τον δρόμο της «επιστροφής» και οι Τουρκογιαννιώτες που έφυγαν μετά το ’22 από τη γενέθλια πόλη με τις ανταλλαγές. Απόγονοι εκείνων των χιλίων περίπου Τουρκογιαννιωτών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα Γιάννενα για την Κωνσταντινούπολη και το Αϊβαλί, ταξιδεύουν για να τα γνωρίσουν σήμερα, ενώ ένα κύμα ανάλογων επισκέψεων δέχονται τα τελευταία χρόνια και πολλές πόλεις της Βόρειας Ελλάδας, οι δήμοι των οποίων συντονίζουν επίσης τις επαφές τους με την τουρκική πλευρά.

Στις αρχές Μαΐου πάνω από 80 Τούρκοι τουρίστες, ανάμεσά τους και πολλοί απόγονοι Τουρκογιαννιωτών, επισκέφτηκαν την πόλη, ενώ στα Γιάννενα βρέθηκε μέσα στον Απρίλιο και δεύτερη για το 2013 αποστολή τουριστικών πρακτόρων από την Τουρκία, η οποία ξεναγήθηκε σε μνημεία των Ιωαννίνων και της Κόνιτσας.

Ο Στέφανος Ζέρβας, ειδικός σύμβουλος του δημάρχου Ιωαννίνων, έχει αναλάβει το έργο των επαφών και εξηγεί στην «Εφ.Συν.» τον ρόλο του δήμου:

«Ο δήμος τα τελευταία δύο χρόνια έχει δημιουργήσει Γραφείο Τουριστικής Προβολής και τμήμα Ανάπτυξης Τουρισμού, με εξειδικευμένους ανθρώπους που ασχολούνται υποστηρικτικά και εντατικά με τον τομέα, καθώς και μια πλήρως ενημερωτική διαδικτυακή ιστοσελίδα τουρισμού. Παράλληλα έχει αναλάβει μια σειρά από δράσεις συνεργασίας με χώρες στόχους όπως το Ισραήλ, η Τουρκία, η Κύπρος, η Ιταλία, η Αλβανία, και προσεχώς η Ρωσία, η Κίνα και η Ιαπωνία. Ενθαρρύνθηκε με αυτό τον τρόπο η από κοινού και αμοιβαία τουριστική–επιχειρηματική συνεργασία μεταξύ των χωρών αυτών, μέσα από επιχειρηματικές αποστολές, εξειδικευμένες Β2Β συναντήσεις, ανάπτυξη επενδυτικών προτάσεων-ευκαιριών, αδελφοποιήσεις, προγράμματα και πολιτιστικές δράσεις. Με αφορμή δε και τον εορτασμό των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης το 2013, τα Γιάννενα ως μία πολυπολιτισμική πόλη “εκμεταλλεύτηκαν” την ευκαιρία για να ανανεώσουν την ταυτότητα τους και να αναδείξουν τις προοπτικές τους γιορτάζοντας το λαμπρό παρελθόν τους, αναδεικνύοντας το παρόν τους και οραματιζόμενα το μέλλον τους».

«Η όλη αυτή προσπάθεια εξωστρέφειας που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε στόχευσε στο γεγονός ώστε τα Γιάννενα, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, να αποκτήσουν διεθνή αναγνώριση ως μια δυναμική, πολυπολιτισμική και δημιουργική πόλη, κατακτώντας τη ανάλογη θέση στον παγκόσμιο χάρτη. Τα πράγματα με τα έως τώρα δεδομένα επισκεψιμότητας και την επιτυχία των διαφόρων ενεργειών που οργανώθηκαν, με αποκορύφωση την διπλή επίσκεψη των Τούρκων τουριστικών πρακτόρων της TURSAB στην πόλη και τις σοβαρές και προχωρημένες συζητήσεις με την Turkish Αirlines για δημιουργία πτήσεων Κωνσταντινούπολη – Γιάννενα, οδηγούν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι τουλάχιστον ο πρώτος αυτός στόχος, σε ένα σημαντικό βαθμό επιτεύχθηκε», καταλήγει ο κ. Ζέρβας αξιολογώντας την πρώτη φάση αυτής της προσπάθειας.

Σημαντικά μνημεία 

Η πολυεθνική ιστορία των Ιωαννίνων λειτουργεί ως η παράμετρος της διαμόρφωσης μιας σύγχρονης ταυτότητας με έναν διττό ρόλο. Αφενός, λειτουργεί ως «σήμα» προς τα έξω, οπότε, και σε συνδυασμό με τα πολύ καλά διατηρημένα μνημεία της πόλης (Κάστρο, Νησί κ.λπ.), γίνεται πόλος έλξης για κάποιον που θέλει να κάνει διακοπές, αλλά να γνωρίσει και ένα μέρος της σύγχρονης, ελληνικής κουλτούρας.

Αφετέρου, όμως, απελευθερώνει και κοινωνικές δυνάμεις εντός της πόλης, που ανακαλύπτουν εκ νέου ένα πλούσιο, πολύχρωμο παρελθόν, ενδυναμώνοντας τον βηματισμό τους σε ένα δύσκολο παρόν.

Τα Γιάννενα ψάχνουν στον τουρισμό μια ευκαιρία οικονομικής ανάκαμψης. Ανακαλύπτουν όμως στην ιστορία τους κι ένα μοναδικό πολιτιστικό απόθεμα, κι αυτό είναι ένα πρώτο κέρδος στη διαδρομή για ένα πιο αυθεντικό μοντέλο ανάπτυξης.

…………………………………………………………………………………………………………  

«Οι χαμένες πατρίδες να αποτελέσουν γέφυρες φιλίας και αυτογνωσίας»

Ο Γιάννης Παπαδημητρίου, δικηγόρος και Περιφερειακός Σύμβουλος σήμερα εκλεγμένος με τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι ίσως από τους πρώτους Γιαννιώτες που πάλεψαν πριν από πολλά χρόνια και συνεχίζει να παλεύει για την ανάδειξη της πολυεθνικής ιστορίας των Ιωαννίνων. Βραβεύτηκε, δε, με το βραβείο Ιπεκτσί για την εργασία του πάνω στην κοινωνική αποδοχή των ισλαμικών μνημείων των Ιωαννίνων.

Μιλώντας στην «Εφ.Συν.», εξηγεί τον ρόλο που μπορεί να παίξει σήμερα η ιστορία της πόλης:

«Τα Γιάννενα είναι μια πόλη, η πολυεθνική φυσιογνωμία της οποίας χάθηκε οριστικά με τη Συνθήκη της Λωζάννης, όπως και με το Ολοκαύτωμα. Η αναζήτηση της ολοκληρωμένης ιστορίας τους συμπεριλαμβάνει επομένως και την προσφυγική εμπειρία των “άλλων”, που μετακινήθηκαν αναγκαστικά στην Τουρκία το 1924, και των απογόνων τους. Η γνώση για τον αγώνα της επιβίωσής τους, για τον τρόπο που επούλωσαν και συνεχίζουν να επουλώνουν τα τραύματά τους και για τους μηχανισμούς κατασκευής της συλλογικής “τουρκογιαννιώτικης” μνήμης ανοίγει και τους δικούς μας ορίζοντες και οδηγεί σε έναν δρόμο με περισσότερη κατανόηση και λιγότερο εθνικισμό. Οι χαμένες πατρίδες των δύο πλευρών εύκολα και συχνά γίνονται πηγές μισαλλοδοξίας και έντασης. Για να αποτελέσουν γέφυρες φιλίας και αυτογνωσίας, πρέπει ο καθένας να κατανοήσει τη θέση τού “απέναντι” και το συναισθηματικό του δικαίωμα στην ιδιαίτερη πατρίδα όχι μόνο για το παρελθόν, αλλά και για το μέλλον.

»Οι Τουρκογιαννιώτες, όπως και τα ισλαμικά μνημεία των Ιωαννίνων, τα καλύτερα διατηρημένα σε όλη την Ελλάδα, και γενικότερα το πολυεθνικό παρελθόν αποτελούν ισχυρό πολιτιστικό κεφάλαιο για την πόλη, για την εμβέλεια και την ακτινοβολία της. Η έκρηξη του ενδιαφέροντος για τις χαμένες πατρίδες, που στη γειτονική χώρα, σε αντίθεση με την Ελλάδα, είναι μια εξέλιξη μόλις της τελευταίας δεκαετίας, δίνει την ευκαιρία να πολλαπλασιαστούν οι γόνιμες και για τα δύο μέρη συναντήσεις. Συναντήσεις, που δεν πρέπει να περιοριστούν σε εκδρομές, αν κι αυτές έχουν την αυτονόητη σημασία τους στην καρδιά της “οικονομικής καταστροφής”, αλλά να επεκταθούν σε μια ευρεία γκάμα πολιτιστικών και επιστημονικών ανταλλαγών» καταλήγει ο κ. Παπαδημητρίου.