ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ
Το ελληνογαλλικό βιβλιοπωλείο του Παρισιού «Δεσμός»
Του Δημήτρη Γκιώνη
Τριάντα χρόνια συμπληρώνει το ελληνογαλλικό βιβλιοπωλείο «Δεσμός», που δημιουργήθηκε από τον Γιάννη Μαυροειδάκο (πιο κάτω κάτι περισσότερο) σ’ ένα δρομάκι, στην οδό Vandamme, στην περιοχή του Μονπαρνάς. Και επιβίωσε, και εξελίχθηκε σε πνευματικό πόλο έλξης γι’ αυτούς που ενδιαφέρονται για τα ελληνικά γράμματα.
Με τη διάθεση βιβλίων, από την αρχαιότητα, και τη γνωριμία με τη νεότερη ελληνική λογοτεχνία –με δικές του εκδόσεις- και ποικιλία εκδηλώσεων: παρουσιάσεις βιβλίων, διαλέξεις, εκθέσεις (συμμετοχή, μεταξύ άλλων, στο ετήσιο Solon du livre de Paris), μαθήματα ελληνικής. Και ακόμα, από το 1999, με την έκδοση του δίγλωσσου (γαλλικά – ελληνικά) περιοδικού «Le lien Desmos-δεσμός», με κείμενα Ελλήνων και Γάλλων λογοτεχνών σχετικά με τις δύο χώρες.
Οι εκδηλώσεις
Το γεγονός ότι κατάφερε να σταθεί και να γίνει πολιτιστικός πόλος και στέκι δικαιολογημένα τού επιτρέπει να το γιορτάσει με ένα τριήμερο εκδηλώσεων, που αρχίζει μεθαύριο. Ειδικότερα:
*Δευτέρα 27 Μαΐου: Εναρξη με την προβολή της ταινίας «Διόρθωση» (με θέμα τη σύγχρονη Αθήνα) του Θάνου Αναστόπουλου στον κινηματογράφο «Le Sept Parnassiens» (στο μπουλβάρ Μονπαρνάς), παρουσία του σκηνοθέτη και του Κώστα Γαβρά. Θα ακολουθήσει συζήτηση με τη συμμετοχή του συγγραφέα Βασίλη Αλεξάκη και του πανεπιστημιακού Stephane Sawas. Παράλληλα η γκαλερί του κινηματογράφου θα φιλοξενήσει για δύο εβδομάδες έκθεση Ελλήνων ζωγράφων.
*Σάββατο 1 Ιουνίου: Η γκαλερί του «Δεσμού» θα μετατραπεί για ένα διήμερο σε ατελιέ της ζωγράφου Lily Masson – Angelopoulos, κόρης του Antre Masson, με αντιπροσωπευτικά έργα των τελευταίων ετών. Στον ίδιο χώρο θα γίνει παρουσίαση των εκδόσεων του «Δεσμού».
*Κυριακή 2 Ιουνίου: Λογοτέχνες, δοκιμιογράφοι και μεταφραστές θα συναντηθούν στον χώρο του βιβλιοπωλείου και θα συζητήσουν με τους αναγνώστες τους. Από τις 4 μ.μ. θα είναι ανοιχτό το λογοτεχνικό και μουσικό καφενείο «Από τη Σαπφώ στη Μελίνα», όπου η σκηνοθέτρια Guilien Ferre, συνοδευόμενη από δύο ηθοποιούς κι ένα μουσικό, θα διαβάσει μεταφρασμένα κείμενα με θέμα: «Η γυναίκα στην ελληνική λογοτεχνία». Το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων θα είναι, στην «υπό ελληνική κατάληψη» οδό Vandamme, η συναυλία με το συγκρότημα «Ρεμπετρόικα», αποτελούμενη από τρεις μουσικούς (Μίνος Βουτσινός, Γιάννης Τζιάλλας, Ορέστης Καλαμπαλίκης), με ρεμπέτικα του Πειραιά και της Σμύρνης.
Ο δημιουργός
Και ολίγα τινά για τον δημιουργό του «Δεσμού»: Η δικτατορία του 1967 βρήκε τον Γιάννη Μαυροειδάκο στο Παρίσι να μαθητεύει κοντά στον ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτη Αδωνι Κύρου (δημιουργό της ταινίας «Το μπλόκο»). Συνεχίζει τις κινηματογραφικές σπουδές στη Σορβόνη, και από το 1973 ώς το 1978 ασχολείται με τη δημιουργία ταινιών μικρού μήκους, ενώ συμμετέχει στα σεμινάρια του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Ελλήνων πανεπιστημιακών του Παρισιού: Βεγλερή, Αξελού, Τενεκίδη, Καστοριάδη, Μπιτσάκη, Βγενόπουλου, Τσουκαλά κ.ά.
Το 1978 αλλάζει κατεύθυνση: Εκλεγμένος σύμβουλος και υπεύθυνος των πολιτιστικών της Ελληνικής Κοινότητας Παρισίων και Περιχώρων, ώς το 1982, οργανώνει εκδηλώσεις με θέμα την Ελλάδα, καθώς και συναυλίες με τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Θάνο Μικρούτσικο, τη Μαρία Φαραντούρη κ.ά. Και φτάνουμε στο 1983, όποτε δημιουργεί τον «Δεσμό».
Ελληνες συγγραφείς είχαν την ευκαιρία στα χρόνια που ακολούθησαν να συναντηθούν με τους Γάλλους αναγνώστες τους, μεταξύ άλλων: Αλεξάκης, Αξελός, Βαλτινός, Βαλαωρίτης, Βασιλικός, Γκρίτση-Μιλλιέξ, Δρακονταειδής, Ζέη, Κέδρος, Λεπίδης, Μπακόλας, Πανσέληνος, Πλασκοβίτης, Φακίνος, Χειμωνάς. Κι από Γάλλους: Ζαν Λακαριέρ, Ντομινίκ Εντ, Ολιβιέ Ντελόρμ, Αντρέ Γκιγιού κ.ά. Κι από εκδόσεις βιβλίων: Γκάτσος («Αμοργός»), Λιοντάκης, Φωστιέρης, Σκαμπαρδώνης, Χριστιανόπουλος, Δημουλά, Αγγελάκη-Ρουκ, Γκανάς, Πρατικάκης, Πατρίκιος, Καρούζος, Μαστοράκη κ.ά.
Είναι και το περιοδικό –κι ας αρκεστώ στο τελευταίο τεύχος (ν. 39), στο οποίο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τρία διηγήματα Ελλήνων συγγραφέων (στα γαλλικά και τα ελληνικά) εμπνευσμένα από το Παρίσι: «Το ξύλινο πόδι» του Μ. Καραγάτση, «Η άφεση» του Αριστοτέλη Νικολαΐδη και «Οι τελευταίες ημέρες του Παρισιού Ή ό,τι πιο ευγενές υπήρχε μέσα τους» του Δημοσθένη Δαββέτα (περισσότερα -για όλα- στο [email protected]).
Φυσικά, δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η ελληνική λογοτεχνία έχει κατακτήσει το γαλλικό κοινό (πλην εκείνων που «έχουν περάσει με το σπαθί τους»: Καζαντζάκης, Καβάφης, Σεφέρης, Ελύτης, Βασιλικός). Ωστόσο ο «Δεσμός» επιτελεί σημαντικό έργο εκεί που οι ημέτεροι κρατικοί φορείς αδρανούν.
………………………………………………………………………….
Στο πλαίσιο
Μέρες δοκιμασίας για μαθητές και γονείς με τις Πανελλήνιες –με τις συνήθεις παρενέργειες που προηγήθηκαν. Λες και δεν μπορεί –όπως αλλού– να υπάρξει ένα άλλο σύστημα, πιο απλό: να περνάνε τα παιδιά, που θέλουν και έχουν την ικανότητα, σε όποια σχολή, με μόνο κριτήριο τη βαθμολογία των ετών της μέσης εκπαίδευσης. Και να συμμαζευτεί, επιτέλους, η μάστιγα των φροντιστηρίων.
***
Θα πείτε: Σε ποια ιδρύματα (ανώτερα και ανώτατα) θα χωρέσουν όλοι αυτοί; Θα πρέπει πρώτα να απομυθοποιηθεί η ανώτατη εκπαίδευση και το γεγονός ότι κάποιος που τελειώνει π.χ. τη Νομική θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνει δικηγόρος, ή καθηγητής κάποιος που τελειώνει Φιλολογία, Μαθηματικά κ.ο.κ. Να γίνει δηλαδή συνείδηση ότι και σ’ ένα «παρακατιανό» επάγγελμα (για όσους δέχονται ότι υπάρχουν τέτοια) δεν βλάφτει η ανώτερη και η ανώτατη εκπαίδευση. Και, οπωσδήποτε, να αποπέμπονται οι ισόβιοι σπουδαστές.
***
Κατά τα άλλα, δεν καταλαβαίνω τη συνταγματική διάταξη που απαγορεύει τη σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες, τη στιγμή που υπάρχουν ιδιωτικά εκπαιδευτήρια για τη στοιχειώδη (εκεί δηλαδή που διαμορφώνεται ο χαρακτήρας του παιδιού) και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Είναι προτιμότερο οι νέοι, των οποίων οι γονείς έχουν τη δυνατότητα, να καταφεύγουν στο εξωτερικό, με ρωγμές στο συνάλλαγμα και, πιθανότατα, στην εξέλιξή τους; (Θα πείτε, ενδεχομένως, μιλάω ως άσχετος -βλέπουμε το χαΐρι των… σχετικών).
ΚΑΙ… Ενα… επίκαιρο ανέκδοτο: Γλέντι τρικούβερτο με αρνί στη σούβλα έταξε γονιός στον γιο και την παρέα του, αν περνούσε στις εξετάσεις. Βγήκαν τα αποτελέσματα – και ο γιος στον πατέρα: «Πατέρα, το γλίτωσες το αρνί!»
