ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Αrt
Η Μπιενάλε Βενετίας ξεκίνησε το Σάββατο με τα βραβεία
Η κριτική επιτροπή ξεχώρισε τη συνεργασία της με τη Λιθουανία. Το Χρυσό Λιοντάρι, όμως, των εθνικών συμμετοχών πήγε στην Αγκόλα, πρωτοεμφανιζόμενη στην Μπιενάλε. Και το Χρυσό Λιοντάρι καλύτερου καλλιτέχνη στον Βρετανό περφόρμερ Τίνο Σεγκάλ, που ζει στο Βερολίνο
Της Παρής Σπίνου
Για τη φετινή 55η Μπιενάλε Βενετίας οι γνώμες διίστανται, αν κρίνει κάποιος από τα δημοσιεύματα στις μεγάλες ξένες εφημερίδες και τα περιοδικά τέχνης. Αλλοι τη χαρακτηρίζουν τολμηρή, εκκεντρική, αιχμηρή και άλλοι άνευρη και προβλέψιμη, ιδιαίτερα ως προς τα εθνικά περίπτερα. Οπως και να 'χει, ακόμα και σε περιόδους οικονομικής ύφεσης η Μπιενάλε δεν παύει να αποτελεί το πιο κοσμοπολίτικο εικαστικό γεγονός του πλανήτη, όπου εκφράζονται οι σύγχρονες τάσεις στην τέχνη και διαμορφώνεται η αξία των καλλιτεχνών, σε ένα πεδίο όπου οι διαπολιτισμικές ανταλλαγές αλλά και τα γεωπολιτικά παιχνίδια κυριαρχούν.
Ορισμένα από αυτά τα χαρακτηριστικά της Μπιενάλε αντικατοπτρίζονται και στα φετινά βραβεία που ανακοινώθηκαν στα εγκαίνια, το Σάββατο.
-Εκπληξη αποτέλεσε η απονομή του Χρυσού Λιονταριού στην Αγκόλα, από την πρώτη της κιόλας εθνική συμμετοχή στη διοργάνωση. Απόφαση που προφανώς θέλει να στηρίξει μια υπό ανάπτυξη χώρα της Αφρικής, αλλά και το πνεύμα της διεθνούς έκθεσης «Εγκυκλοπαιδικό Παλάτι», που επιμελήθηκε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Μπιενάλε, Μασιμιλιάνο Τζιόνι. Η εγκατάσταση του Εντσον Σάγκας στο περίπτερο της Αγκόλα έχει τίτλο «Εγκυκλοπαιδική Πόλη» και με τεράστιες φωτογραφίες παρουσιάζει τη μεταμόρφωση της πρωτεύουσας Λουάντα σε μια οργανωμένη πόλη, μέσα από την ταξινόμηση των χώρων της και τον τρόπο με τον οποίο βιώνεται από τους κατοίκους της.
-Το Χρυσό Λιοντάρι καλύτερου καλλιτέχνη απονεμήθηκε στον Βρετανό Τίνο Σεγκάλ, ο οποίος συμμετείχε στο κεντρικό περίπτερο «Εγκυκλοπαιδικό Παλάτι» με μια περφόρμανς, όπου δύο άτομα κινούνται στο πάτωμα μέσα σε βουητό, χτυπώντας με δύναμη και ρυθμό ένα κουτί. Εγκατεστημένος στο Βερολίνο ο Σεγκάλ (είχε εκπροσωπήσει τη Γερμανία στην Μπιενάλε Βενετίας το 2005) είναι επίσης υποψήφιος για το φετινό βραβείο Turner για την παράσταση που παρουσίασε το περασμένο καλοκαίρι στο Turbine Hall της Tate Modern, κατά την οποία οι περφόρμερ του αφηγούνταν οικείες ιστορίες στους επισκέπτες, με έμφαση στη δράση και την αντίδραση.
-Η πολλά υποσχόμενη Γαλλίδα Καμίλ Ανρό είναι πλέον κάτοχος του Ασημένιου Λιονταριού που απονέμεται σε νέο καλλιτέχνη. Στην Arsenale η Ανρό προσέλκυσε την προσοχή κοινού και κριτών με ένα πρόγραμμα υπολογιστή που προβάλλει εικόνες από την εξέλιξη του σύμπαντος.
-Εύφημους μνείες απέσπασαν η Ιαπωνία καθώς και η Κύπρος με τη Λιθουανία, που συμμετέχουν από κοινού σε εθνικό περίπτερο.
Συγκεκριμένα, σε ένα μοντέρνο κτίριο της δεκαετίας του ’70, στην Arsenale, ο Raimundas Malasauskas, φετινός επιμελητής της Κύπρου, επέλεξε τους εικαστικούς Ναταλί Γιαξή, Φάνο Κυριάκου, Κωνσταντίνο Ταλιώτη, αλλά και τις χορογράφους και περφόρμερ Λία Χαράκη, Μαρία Χασάπη, όλοι τους με δράση στο εξωτερικό, για να δημιουργήσουν μια «εμπειρία», που βασίζεται στις προσωπικές τους μελέτες γύρω από την ύλη, το σώμα και τις τεχνολογίες. Aκόμα πιο πολυμελής η ομάδα της Λιθουανίας εμπνέεται από το σύμβολο «οο» και τις ποικίλες εφαρμογές που μπορεί να έχει, από τα μαθηματικά μέχρι τα παιδικά παιχνίδια, από τη μουσική, το Ιντερνετ, μέχρι τη μοντέρνα αρχιτεκτονική και το ντιζάιν.
-Ακόμα, οι καλλιτέχνες Σάρον Χέιζ από τις ΗΠΑ και Ρομπέρτο Κουόγκι από την Ιταλία διακρίθηκαν με εύφημο μνεία της επιτροπής για τη συμμετοχή τους στην έκθεση «Εγκυκλοπαιδικό Παλάτι».
-Για το τέλος αφήσαμε δύο κορυφαίες δημιουργούς, την Αυστριακή Μαρία Λάσνιγκ και την Ιταλίδα Μαρίσα Μερτζ που βραβεύτηκαν με Χρυσό Λιοντάρι για το σύνολο του έργου τους. Για περισσότερα από 60 χρόνια η πρώτη με τη ζωγραφική της ωθεί τα όρια του καλλιτέχνη, δημιουργώντας σε κατάσταση ανησυχίας, ενθουσιασμού αλλά και απελπισίας τις αυτοπροσωπογραφίες της. Για την 93χρονη δημιουργό η ζωγραφική είναι μέσο αυτο-ανάλυσης, που συχνά οδηγεί σε απρόβλεπτα αποτελέσματα, σίγουρα αποκαλυπτικά για την ίδια αλλά και για τους θεατές, μπροστά στον «καθρέφτη» του τελάρου.
Μοναδική προσωπικότητα της σύγχρονης τέχνης, η Μαρίσα Μερτζ είναι η μόνη γυναίκα που έγινε αποδεκτή στην οικογένεια της arte povera ήδη από τη δεκαετία του ’60. Με φτηνά υλικά, με τεχνικές χειροτεχνίας, μέσα από τη ζωγραφική, τη γλυπτική, το σχέδιο έπλασε φαινομενικά αρχέγονες εικόνες, γεμάτες λυρισμό και όραμα. Σαν να μας καλεί να δούμε τον κόσμο αλλιώς, «με μάτια κλειστά, μάτια εξαιρετικά ανοιχτά», όπως ήταν και ο τίτλος παλαιότερης έκθεσής της.
