ΘΕΑΤΡΟ Art
Πήγαμε στην πολυσυζητημένη παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών
Η παράσταση του Στάθη Λιβαθινού άντεξε στην πεντάωρη διάρκειά της, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού. Κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν για την ποιότητα των φωτισμών, σε κάποια σημεία κάποιοι κουράστηκαν, αλλά περίμεναν το τέλος. Στα τρία διαλείμματα δεν σημειώθηκαν απουσίες θεατών. Και στο φινάλε, μετά τη 1 π.μ., ηθοποιοί, σκηνοθέτης και συντελεστές χειροκροτήθηκαν θερμά
Της Εφης Μαρίνου
Πώς διηγείται κάποιος από σκηνής θεάτρου κοτζάμ «Ιλιάδα»; Ενα ποίημα γεμάτο πολεμικά, και όχι μόνο, γεγονότα; Πώς εικονοποιεί ένα πυκνογραμμένο κείμενο με μάχες θνητών, θεομαχίες, ανατριχιαστικές περιγραφές σκοτωμών, πολιορκίες, επιθέσεις, προσκλητήρια νεκρών και ζωντανών, πλοία που καίγονται, πτώματα «σωρούς», ατιμωτικές διαπομπεύσεις ηρώων, γοερούς θρήνους;
Ενα δύσκολο στοίχημα είναι η θεατρική παρουσίαση αυτού του αρχαιοελληνικού έπους, κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να έχουμε κατά νου αποτιμώντας την παράσταση του Στάθη Λιβαθινού, που παίζεται στην «Πειραιώς 260». Για τον σκηνοθέτη η προσεκτική επιλογή κειμένων από όλες τις ραψωδίες (και τις είκοσι τέσσερις) στη βραβευμένη μετάφραση του Δημήτρη Μαρωνίτη, ο θίασος των καλογυμνασμένων στην υποκριτική ηθοποιών και η καθαρή άρθρωση του ομηρικού λόγου ήταν η αναγκαία συνθήκη για να το τολμήσει. Κι αν κάποιοι βρήκαν τη φόρμα της παράστασης φτωχή, είναι ακριβώς γιατί ο σκηνοθέτης ήθελε να ρίξει το βάρος στα ίδια τα σώματα και τη φωνή των ηθοποιών.
Κι επειδή προηγήθηκε η κατά Μπομπ Γουίλσον «Οδύσσεια», καμιά σχέση με τη δουλειά του Στάθη Λιβαθινού. Η αισθητική της προσαρμόστηκε στο «φαιοπράσινο» της Πειραιώς, χρώμα στρατιωτικό, χρώμα πολέμου ανάμεσα σε θεούς και σε ανθρώπους. Βρισκόμαστε στο δέκατο χρόνο του Τρωικού Πολέμου και ο μεγάλος πρωταγωνιστής, ο γενναίος του στρατεύματος Αχιλλέας (Γιώργος Χριστοδούλου) έχει αποσυρθεί από τη μάχη μαζί με τους Μυρμιδόνες του, έξαλλος από θυμό. Αφορμή η Βρισηίδα, το λάφυρό του, που ο Αγαμέμνονας (Δημήτρης Ημελλος) τού έχει πάρει πίσω. Ο αρχηγός του στρατεύματος, αυτάρεσκη μορφή της εξουσίας, έρμαιο της διαμάχης των θεών χωρίς εκείνος να το γνωρίζει, πότε σίγουρος και πότε ταλαντευόμενος, πότε με κοστούμι, πότε με στρατιωτική στολή, πότε εκλιπαρώντας και πότε πολεμώντας τον πεισματάρη Αχιλλέα.
Ελαφρόμυαλος ωραιοπαθής ο Πάρις, γενναίος και έντιμος ο Εκτορας (Αρης Τρουπάκης) θα πολεμήσει τους Αχαιούς «γιατί έμαθε να μην είναι δειλός και να διαφυλάττει τη μεγάλη δόξα του πατέρα του». Δίπλα του η προσωποποίηση της πίστης και της φρονιμάδας, η Ανδρομάχη, φιγούρα δωρική. Και ο Μενέλαος, πάντα υπό την προστασία του αδελφού του, να διεκδικεί πίσω εκείνη, την ωραία Ελένη, που τώρα τραμπαλίζεται χαρωπά σε μια κούνια στο παλάτι των Τρώων… Ο Πάτροκλος με γυαλιά μυωπίας, περσόνα που αποπνέει ευγένεια, φιλία, θάρρος.
Μια μικρή λίμνη σχηματίστηκε στην άκρη της αίθουσας Δ απ' όπου αναδύεται η Θέτις αναζητώντας τον γιο της Αχιλλέα (σκηνικά-κοστούμια Ελένη Μανωλοπούλου). Τα σκηνικά μέσα είναι ελάχιστα: στρατιωτικοί κοιτώνες, κάμποσες καρέκλες και τραπέζια, μικρά και μεγάλα λάστιχα αυτοκινήτων αλλά και φορτηγών που πότε μεταμορφώνονται σε αντίσκηνα, πότε σε τόπους μάχης, πότε σε άρματα με άλογα, πότε φιλοξενούν την ερωτική συνεύρεση του Δία με την Ηρα. Σ' ένα μακρύ συρματόσχοινο, οριζόντια της σκηνής, έρχονται τα παλτά πιασμένα σε άγκιστρα, ο εξοπλισμός των αντρών έτοιμων να ριχτούν στη μάχη.
Τα κοστούμια, μικτά στη χρονική τους προέλευση, τονίζουν τη διαχρονικότητα των εμφύλιων συγκρούσεων. Σε μια στριφογυριστή σκάλα ανεβοκατεβαίνουν από τον «Ολυμπο» κουτσομπόληδες θεοί, ακκιζόμενοι, ποντάροντας στην τύχη των θνητών. Οχι μόνο εμπλέκονται στα των ανθρώπων, αλλά παίρνουν μέρος και στις μάχες… Ηρα, Αθηνά, Ποσειδών, Ερμής, Ηφαιστος τάσσονται με το στρατόπεδο των Αχαιών, ενώ Αρης, Αφροδίτη, Απόλλων και Αρτεμις είναι στο πλευρό των Τρώων.
Χωρίς εφέ αλλά και χωρίς ρεαλιστικές απεικονίσεις οι πάμπολλες μάχες (διδασκαλία κίνησης και πολεμικών τεχνών από τον σαολίν Σι Μιάο Τζιε) ζωντανεύουν με όπλα, μαντίλια, ζώνες, σακάκια, παλτά. Ολοι οι ηθοποιοί μετέρχονται ρόλων, αλλά μοιράζονται κι αυτόν του ραψωδού, με τη Μαρία Σαββίδου (που παίζει και τη Θέτιδα) να κρατά περισσότερο τον ρου της αφήγησης. Από τα θετικά της παράστασης η μουσική (Λάμπρος Πηγούνης) με τον Μανούσο Κλαπάκη να παίζει ζωντανά κρουστά συμμετέχοντας σε κορυφαίες στιγμές της δράσης.
Ο Αγαμέμνων, ο Μενέλαος, ο Οδυσσέας, ο Αίας ο Τελαμώνιος, ο Διομήδης. Ολα τα μεγάλα ονόματα του πολέμου. Μια από τις ωραιότερες σκηνές ήταν αυτή της αναφοράς των πολεμιστών σαν προσκλητήριο σύγχρονων πεζοναυτών υπό τα στακάτα παραγγέλματα του διοικητή Αγαμέμνονα. Αλλά και η τελευταία, όταν Αχιλλέας και Πρίαμος (Βασίλης Ανδρέου) βρίσκονται μαζί στη σκηνή του πρώτου. Οταν η πράξη της εκδίκησης έχει τελεστεί κι όταν το μέλλον αχνοφαίνεται δυσοίωνα ίδιο για νικητές και ηττημένους.
Οποιες ενστάσεις κι αν έχει κανείς ή αν το αποτέλεσμα δεν ήταν ευθέως ανάλογο των προσδοκιών τους, οι δεκαπέντε ηθοποιοί (Λευτέρης Αγγελάκης, Αργυρώ Ανανιάδου, Βασίλης Ανδρέου, Δημήτρης Ημελλος, Νίκος Καρδώνης, Νεφέλη Κουρή, Γεράσιμος Μιχελής, Διονύσης Μπουλάς, Γιάννης Παναγόπουλος, Μαρία Σαββίδου, Χρήστος Σούγαρης, Αρης Τρουπάκης, Αμαλία Τσεκούρα, Γιώργος Τσιαντούλας, Γιώργος Χριστοδούλου) έπαιξαν με πνεύμα και σώμα αθλητή σ' αυτή την πολύωρη παράσταση.
info: Πειραιώς 260, χώρος Δ, μέχρι και το Σάββατο, ώρα έναρξης 8 μ.μ.
