Της Παρής Σπίνου
Στον Θανάση Βαλτινό, κορυφαίο πεζογράφο της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, ο οποίος μετέτρεψε το παρελθόν μας σε κιβωτό μνήμης και ανανέωσε τη μυθιστορηματική τέχνη δημιουργώντας «σχολή», απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο των Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του.
Χθες ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας για το 2011 και είναι γεγονός ότι αυτή τη χρονιά δικαιώθηκαν συγγραφείς των οποίων τα βιβλία είχε ήδη ξεχωρίσει και αποδεχτεί η κριτική.
Το Βραβείο Μυθιστορήματος απονεμήθηκε στον Γιώργο Συμπάρδη για την «Υπόσχεση γάμου» (Μεταίχμιο). Το Βραβείο Διηγήματος-Νουβέλας μοιράζονται ο Γιάννης Ευσταθιάδης («Ανθρωποι από λέξεις: Διηγήματα μεγάλου μήκους», εκδ. Μελάνι) και η Ερση Σωτηροπούλου («Να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα», εκδ. Πατάκη).
Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ τιμήθηκε ομόφωνα με το Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Η ανορεξία της ύπαρξης» (Καστανιώτης). Το Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής πήρε ο Αντώνης Λιάκος για το έργο του «Αποκάλυψη, ουτοπία και ιστορία: Οι μεταμορφώσεις της ιστορικής συνείδησης» (Πόλις) και το Βραβείο Μαρτυρίας-Βιογραφίας-Χρονικού-Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας ο Αλέξανδρος Μασσαβέτας για το έργο του «Κωνσταντινούπολη. Η πόλη των απόντων» (Πατάκης).
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα απονεμήθηκε ομόφωνα σε δύο συνονόματους, τον Θωμά Ιωάννου («Ιπποκράτους 15», εκδ. Σαιξπηρικόν) και τον Θωμά Τσαλαπάτη («Το ξημέρωμα είναι σφαγή κύριε Κρακ», εκδ. Εκάτη).
-Εκφραστής ενός δοκιμαζόμενου λαού σε μια κρίσιμη καμπή της νεότερης ιστορίας, παιδί του Εμφυλίου, ο Θανάσης Βαλτινός με γραφή λιτή, αφήγηση πρωτοπρόσωπη και ελλειπτική, έχτισε ένα συμπαγές μυθιστορηματικό σύμπαν, με ήρωες λαϊκούς ανθρώπους. «Με τις αφτιασίδωτες μαρτυρίες του αναπαριστά το τραγικά ανθρώπινο και το ιστορικά αναπότρεπτο», τονίζεται στο σκεπτικό της κριτικής επιτροπής.
«Από το πρωτόλειο διήγημα «Κατακαλόκαιρο» του 1958 και την εμβληματική «Κάθοδο των εννιά», που πρωτοδημοσίευσε το 1963, ώς το πρόσφατο μυθιστόρημά του «Ανάπλους» του 2012 ο Θανάσης Βαλτινός δεν σταμάτησε να μας αιφνιδιάζει με τον εκπληκτικής αμεσότητας λόγο του, την αριστοτεχνική σύμπλεξη ιστορίας και μυθοπλασίας, δοκιμάζοντας πάντοτε καινοφανείς τρόπους εξιστόρησης και απορρίπτοντας το παραδοσιακό μοντέλο της αστικής μυθιστοριογραφίας».
-Ο Γιάννης Ευσταθιάδης κατέθεσε ένα «αξιοβράβευτο έργο ωριμότητας». Μεταμοντέρνα η γραφή του έχει χαρακτηριστικά γνωρίσματα: «πίστη στη μαγεία των λέξεων, προσήλωση στο παιχνίδι της αφήγησης και των τεχνικών της, μπόλιασμα της λογοτεχνίας με τον κινηματογράφο και τη μουσική, πειραματισμός με τα όρια της γλώσσας…».
-Με τα διηγήματά της η Ερση Σωτηροπούλου εισβάλλει στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής. «Ολες οι ιστορίες του βιβλίου, μεστές σε διακειμενικές αναφορές και σε συμβολικά τερτίπια, δίνουν στη Σωτηροπούλου την ταυτότητα μιας από τις πιο ξεχωριστές και ανατρεπτικές διηγηματογράφους των καιρών μας».
-Ο Γιώργος Συμπάρδης στην «Υπόσχεση γάμου» αποτυπώνει «με τρόπο διακριτικό το καθημερινό και το ασήμαντο το οποίο ανάγεται σε περιωπή».
-Η Αγγελάκη-Ρουκ καταθέτει μια σημαντική, ώριμη συλλογή που «φέρνει στο προσκήνιο τον αποσταγμένο λόγο και την αναγνωρίσιμη φωνή της ποιήτριας, η οποία οδηγείται σε νέες θεματικές διερευνήσεις».
Διακρίσεις δόθηκαν επίσης στα περιοδικά «Οροπέδιο» και «Πλανόδιον» για τη συμβολή τους στη νεοελληνική λογοτεχνία, ενώ προτάθηκε ως υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Λογοτεχνικό Βραβείο το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μοδινού «Η σχεδία» (Καστανιώτης).
Ο συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας Νίκος Δαββέτας ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας και αντιπρόεδρος η καθηγήτρια του ΑΠΘ Ελισάβετ Τσιριμώκου. Ψήφισαν, επίσης, οι πανεπιστημιακοί Αννα Καρακατσούλη και Δημήτριος Καργιώτης, οι κριτικοί λογοτεχνίας Ευαγγελία Πανταλέων, Σταματίνα Μανδηλαρά και οι συγγραφείς Ανδρέας Μήτσου, Δημήτρης Μίγγας, Χρήστος Αστερίου.
*Χθες απονεμήθηκαν και τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνικής Μετάφρασης 2012. Βραβείο μετάφρασης έργου ξένης λογοτεχνίας σε ελληνική γλώσσα πήρε ο Παναγιώτης Χοροζίδης για την «Ανατομία της μελαγχολίας» (τόμος ΙΙΙ) του Ρόμπερτ Μπέρτον (Ηριδανός).
Βραβείο απόδοσης έργου της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα νέα ελληνικά δόθηκε στον Ν. Μ. Σκουτερόπουλο για την «Ιστορία» του Θουκυδίδη (Πόλις). Τέλος, στους Vicente Fernandez Gonzalez, Leonardo Garcia Ramirez, Maria Lopez Villalba και Ιωάννα Νικολαίδου, οι οποίοι μετέφρασαν το έργο του Στρατή Τσίρκα στα ισπανικά («Ciudades a la deriva») απονεμήθηκε το βραβείο μετάφρασης έργου ελληνικής λογοτεχνίας σε ξένη γλώσσα.
Μας δήλωσαν
Θανάσης Βαλτινός (Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων)
«Χαίρομαι, βέβαια, αλλά μέσα σ' αυτό το κλίμα της κρίσης είναι λίγο εγωιστικό να εκφράσει κανείς τη χαρά του. Εστω κι αν μια διάκριση είναι πάντα ευπρόσδεκτη».
Γιώργος Συμπάρδης (Βραβείο Μυθιστορήματος για την «Υπόσχεση γάμου»)
«Δεν πρόκειται να πανηγυρίσω τη στιγμή που άλλοι άνθρωποι (και δικοί μου άνθρωποι, οι ήρωες των βιβλίων μου πρώτα απ' όλα) τριγύρω υποφέρουν, αλλά τα βιβλία είναι προϊόντα πολλού μόχθου και μακριού χρόνου. Σήμερα διαβάζουμε βιβλία που γράφτηκαν πριν από την κρίση, αλλά η κρίση, ακόμα κι αν δεν τη βλέπαμε, ήταν παρούσα. Παρούσα είναι και στα βιβλία μας, βραβευμένα και μη.
Για το βραβείο μου πρέπει να προσθέσω ότι οφείλω χάριτας στα μέλη της Επιτροπής, αλλά και στην κριτική που πολύ συχνά την ξεχνάμε, και σε μερικούς -ελάχιστους- δημοσιογράφους, εξαιρετικούς αναγνώστες βιβλίων».
Ερση Σωτηροπούλου (Βραβείο Διηγήματος για το «Να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα»)
«Δεν μπορώ να αρνηθώ ότι χάρηκα. Οταν γράφει κανείς, είναι μόνος και μέσα στην αμφιβολία, άρα ένα βραβείο είναι οπωσδήποτε μια ενθάρρυνση για να επιμείνει και να συνεχίσει. Η αναγνώριση απαλύνει την καθημερινή απελπισία».
Β.Γεωργ.
