Της Εφης Μαρίνου
Δύο Ιταλοί συγγραφείς, βραβευμένοι με το μεγάλο βραβείο «Πρέμιο Στρέγκα», μίλησαν χθες για το έργο τους στο Μέγαρο Μουσικής: ο Εντοάρντο Νέσι, περσινός νικητής για το μυθιστόρημά του «Οι δικοί μου άνθρωποι» (εκδόσεις Καστανιώτη, μετάφραση Ανταίου Χρυσοστομίδη), και ο φετινός νικητής Αλεσάντρο Πιπέρνο για το μυθιστόρημά του «Αχώριστοι» (Inseparabilli, εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Αννας Παπασταύρου).
Την εκδήλωση οργάνωσε το Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών προκειμένου να συστήσει για πρώτη φορά μια αθηναϊκή Επιτροπή Ανάγνωσης των υποψήφιων έργων για το Βραβείο Strega. Δέκα προσωπικότητες από τον πνευματικό, λογοτεχνικό και ακαδημαϊκό κόσμο της πρωτεύουσας συναντήθηκαν την περασμένη άνοιξη για να αναγνώσουν τα δώδεκα υποψήφια έργα και να ψηφίσουν αρχικά τους πέντε φιναλίστ και στη συνέχεια τον φετινό νικητή.
Στη συνέντευξη Τύπου, στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, οι συγγραφείς μαζί με τους Ελληνες μεταφραστές των βιβλίων τους, μίλησαν γι' αυτά και όχι μόνο.
Η Ενωμένη Ευρώπη αφήνει πίσω της ηττημένους
Ο Εντοάρντο Νέζι, γεννημένος το 1964 στο Πράτο, προέρχεται από οικογένεια κλωστοϋφαντουργών. Από το 2000 βίωσε την κατάρρευση της ιταλικής βιομηχανίας ρούχων. Αυτή η εμπειρία αποτελεί το θέμα του βιβλίου του, που συνδυάζει αυτοβιογραφία, χρονικό, καταγγελία, δοκίμιο. Αφηγείται την πτώση μιας επιχείρησης ως συμβόλου της κοινωνίας και της βιομηχανίας που πνίγεται από την παγκοσμιοποίηση.
Ο συγγραφέας προτείνει συνταγή για την έξοδο από το τέλμα: να παρατηρούμε συστηματικά το παρόν, να αναγνωρίζουμε τα σημάδια του μέλλοντος, να αναλάβει η νέα γενιά την ανόρθωση της χώρας του. «Επί δεκαπέντε χρόνια προσπάθησα να κρατήσω την επιχείρηση του πατέρα μου, αλλά απέτυχα» είπε. «Η αγία υπόσχεση, ότι η γενιά μας θα ζήσει καλύτερα από την προγενέστερη, δεν δικαιώθηκε.
Μ' αυτήν την κατάρα στην καρδιά άρχισα να γράφω. «Παρών» στο βιβλίο είναι και ο Σκοτ Φιτζέραλντ, ο οποίος είχε ζήσει το κραχ του ’29. Ενιωθα χαμένος που δεν κατάφερα να κρατήσω την πατρική επιχείρηση. Μετά ήρθε το βραβείο και άρχισαν να με προσεγγίζουν μέσω του Ιντερνετ δεκάδες άνθρωποι με παρόμοιες ιστορίες. Κατάλαβα ότι το δικό μου μικρό πρόβλημα αποτελούσε μέρος ενός μεγαλύτερου.
Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι πάντα καλή, ούτε για όλους. Υπάρχουν νικητές και νικημένοι. Ο δρόμος για την ενωμένη Ευρώπη αφήνει πίσω εκατομμύρια ανθρώπους. Πρέπει οι λαοί να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε να μιλάμε για τις διαφορές μας».
Ο Αλεσάντρο Πιπέρνο γεννήθηκε από πατέρα Εβραίο και μητέρα Καθολική, το 1964 στη Ρώμη, όπου ζει διδάσκοντας γαλλική φιλολογία στο πανεπιστήμιο. Το πρώτο του μυθιστόρημα «Με τις χειρότερες προθέσεις» δημοσιεύτηκε το 2000 κι έγινε μπεστ σέλερ. Οι κριτικοί τον θεωρούν νέο Προυστ.
Το 2010 κυκλοφόρησε το πρώτο μέρος μιας διλογίας με τίτλο: «II fuoco amico dei ricordi» και το 2012 το δεύτερο μέρος με τίτλο «Inseparabili», το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο «Στρέγκα». Γράφει ειρωνικά, αυτοσαρκαστικά, κρατώντας απαισιόδοξη στάση απέναντι στην κοινωνία και την οικογένεια, ενώ η εβραϊκή του καταγωγή αποτελεί ένα διαρκές σχόλιο στο έργο του.
«Οι κλασικές ιστορίες μιλούν πάντα για οικογένειες» λέει, εννοώντας τα μεγάλα ευρωπαϊκά μυθιστορήματα. «Μεταφορικά μπορούν να μιλήσουν για πολλά άλλα. Η οικογένεια είναι αδύναμη να δημιουργήσει συνθήκες συμβίωσης, επικοινωνίας, αγάπης κάθε είδους. Ο τίτλος του βιβλίου «Αχώριστοι» είναι μάλλον ειρωνικός».
Βραβείο σαν παλιό λικέρ…
Το βραβείο, που προκηρύσσεται από τη Fondazione Maria e Coffredo Bellonci, αποτελεί την ύψιστη λογοτεχνική διάκριση της Ιταλίας. Απονέμεται κάθε χρόνο από το 1947 και οφείλει τη δημιουργία του σε μια παρέα κι ένα ποτό…
Το λογοτεχνικό σαλόνι τού Γκοφρέντο και της Μαρία Μπελόντσι συγκέντρωνε τότε την ελίτ της ιταλικής, πνευματικής και καλλιτεχνικής ζωής. Εκείνη ήταν συγγραφέας, βιογράφος της Λουκρητίας Βοργία, και εκείνος δημοσιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας.
Ο τρίτος της παρέας ήταν ο βιομήχανος Γκουίντο Αλμπέρτι, λάτρης της τέχνης. Οι λεγόμενοι «Amici della Domenica» (Φίλοι της Κυριακής) αποφάσισαν να βραβεύουν ένα βιβλίο το οποίο βάφτισαν Strega, όνομα ποτού που παράγει η ποτοποιία Στρέγκα Αλμπέρτι, η οποία υποστήριξε το βραβείο. Η πρώτη κριτική επιτροπή αριθμούσε 170 μέλη. Σήμερα είναι 400μελής.
Το πρωτόκολλο έχει ως εξής: την πρώτη Πέμπτη του Ιουλίου κάθε χρόνου, το σώμα των ψηφοφόρων των Φίλων της Κυριακής συνέρχεται στην οικία Μπελόντσι και στο Nympheus της βίλας Τζούλια προκειμένου να αποφασίσει σε ποιον θα απονεμηθεί το βραβείο.
Ιδού πώς περιγράφει η Μαρία Μπελόντσι την παρέα της Κυριακής:
«Τον χειμώνα και την άνοιξη του 1944, φίλοι, δημοσιογράφοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες, διανοούμενοι και άνθρωποι όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων, ενωμένοι από τις εμπειρίες ενός θλιβερού παρόντος και ενός αβέβαιου μέλλοντος, συναντηθήκαμε. Στις 6 Ιουνίου, όταν ο εφιάλτης είχε τελειώσει, συνέχισαν τις επαφές. Ηταν μια απόπειρα να συγκροτήσουμε ένα κοινό μέτωπο κατά της απόγνωσης και της φθοράς».
Ανάμεσα στους βραβευμένους με το «Στρέγκα» συγκαταλέγονται οι σημαντικότεροι Ιταλοί συγγραφείς του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, όπως οι Τσέζαρε Παβέζε, Αλμπέρτο Μοράβια, Ελσα Μοράντε, Πρίμο Λέβι, Ουμπέρτο Εκο, Κλάουντιο Μάγκρις.
