Τρίτη ματιά
Του Πέτρου Μανταίου
Εργάστηκα στην ΕΡΤ (ραδιόφωνο): στο Τρίτο Πρόγραμμα, 1988-89, και στο Δεύτερο (ΕΡΑ2), παρέα με τον Δημήτρη Παπαχρήστο, 1994-98. Από την περίοδο στο Δεύτερο επέλεξα να… αναμεταδώσω σήμερα κείμενό μου που τότε, 24 Μαΐου 1998, επέγραφα «60 χρόνια ραδιοφωνία» και ήταν από τα τελευταία μου. Το αφιερώνω στους συναδέλφους μου της ΕΡΤ, που αγωνίζονται τώρα τον καλό αγώνα για τη δημοκρατία της ενημέρωσης, την επιβίωσή τους και τη διατήρηση της ευπρεπούς δημοσιογραφίας:
«Γουλιέλμος Μαρκόνι, Ιταλός νομπελίστας Φυσικής. Πρώτος μετέδωσε (1885, Αγγλία) ηχητικά σήματα μορς μέσω ερτζιανών. 1907, ΗΠΑ. Ο πρωτοπόρος στη ραδιοφωνία Λι ντε Φόρεστ θέτει σε εφαρμογή τη ραδιοφωνική λυχνία. Τρία χρόνια μετά, 1910, μεταδίδει ραδιοφωνικά, από τη Μετροπόλιταν Οπερα Νέας Υόρκης ολόκληρη οπερέτα με τον διάσημο τενόρο Ενρίκο Καρούζο.
»Στην Ελλάδα, πρώτη απόπειρα ραδιοφωνικής εκπομπής επιχειρεί, 1923, η Διοίκηση Ραδιοφωνίας του Υπουργείου Ναυτικών στη ναυτική βάση Βοτανικού (Ελαιώνας). Ακολουθούν δύο, επίσης πειραματικές, εκπομπές, 1925, από την ιδιωτική Σχολή Μεγαρέως, πλατεία Αμερικής (τότε Αγάμων)∙ στη μία από τις δύο μεταδίδεται… σχολική γιορτή!
»Ομως, σταθμός στην ελληνική ραδιοφωνία –αλλά και την ευρύτερη βαλκανική, για ορισμένους και την ευρωπαϊκή– θεωρείται ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Θεσσαλονίκης που ιδρύει και λειτουργεί, το 1928, ο δαιμόνιος, πολυπράγμων Πόντιος Χρήστος Τσιγγιρίδης. Πρώτη επίσημη προσπάθεια για εθνικό ραδιοσταθμό στην Ελλάδα, το 1929, επί κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου. Προκηρύσσεται διαγωνισμός και… αρχίζουν τα όργανα! Τον διαγωνισμό κερδίζει κάποιος Δημητριάδης, αντιπρόσωπος, υποτίθεται, της αγγλικής “Μαρκόνι”, που, όμως, αδυνατεί να παρακολουθήσει τη σύμβαση και κηρύσσεται έκπτωτος! Αναλαμβάνει, άνευ διαγωνισμού, η αμερικανική “Ντύρμαχ” που, πάλι υποτίθεται, την αντιπροσωπεύει κάποιος Αναστάσιος Ακύλογλου. Η “Ντύρμαχ” ομοίως αδυνατεί να παρακολουθήσει τη σύμβαση. Τότε, μπαίνει στο παιχνίδι η γερμανική “Τελεφούνγκεν” (παλιό το τροπάρι με τις επενδύσεις!).
»Φαίνεται όμως ότι “Ντύρμαχ” και “Τελεφούνγκεν” δεν “τα βρήκαν” και πολύ διαφανώς! Διότι, τα επόμενα χρόνια, εμαίνετο “μυστικός πόλεμος” μεταξύ τους. Τους δύο “εμπολέμους”… ειρήνευσε, οκτώ χρόνια μετά, με… δικτατορικό διαγωνισμό, ο γερμανόφιλος Μεταξάς! Οθεν, με βάση την “Τελεφούνγκεν” ιδρύεται η Υπηρεσία Ραδιοφωνικών Εκπομπών (ΥΡΕ ή ΥΕΡ), με γραφεία στην οδό Βουλής, πομπό στα Νέα Λιόσια, στούντιο στο Ζάππειο Μέγαρο, πρώτο διευθυντή τον Γιώργο Κυριάκη, πρώτο διευθυντή προγράμματος τον λογοτέχνη Διονύσιο Ρώμα και πρώτη εκπομπή στις 21 Μαΐου 1938.
»Με την εισβολή των Γερμανών, διευθυντής αναλαμβάνει ο “άνθρωπος της 'Τελεφούνγκεν’” Ιωάννης Βουλπιώτης, καταδικασθείς, μετά την απελευθέρωση, επί δωσιλογισμώ. Το 1946 ιδρύεται το Εθνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ). Ακολουθούν το 1952 το Δεύτερο Πρόγραμμα και το 1955 το Τρίτο».
Οι έξι «Ηρόστρατοι» των ερτζιανών, που, μαζί με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, επιχείρησαν, με αμφίβολη… αυτενέργεια, να… σβήσουν αυτή την 75χρονη και πλέον ιστορία, είναι οι: Κεδίκογλου Σίμος, Λαζαρίδης Χρύσανθος, Μουρούτης Γιώργος, Μπαλτάκος Παναγιώτης, Σταμάτης Δημήτρης και Στουρνάρας Γιάννης. Τέλος εκπομπής…
