Της Παρής Σπίνου
«Τα βιβλία είναι πεπερασμένα, οι σεξουαλικές συνευρέσεις είναι πεπερασμένες, αλλά η επιθυμία να διαβάσεις και να κάνεις έρωτα είναι απέραντη». Με οδηγό τα λόγια του Χιλιανού συγγραφέα Ρομπέρτο Μπολάνο ο δημοσιογράφος Αρης Μαλανδράκης καταθέτει ένα βιβλίο που φιλοδοξεί να ενώσει το σεξ με το διάβασμα εις σάρκα μία.
Πλούσια εικονογραφημένο το «Sex» (εκδ. Ποταμός), που από βδομάδα θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία, συνταιριάζει τα γνωστά με τα άγνωστα και τα παραλειπόμενα. Εξετάζει το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο που καλλιέργησε την πορνογραφία αλλά και τη λογοκρισία, ανθολογεί τα καλύτερα αναγνώσματα του είδους, περιπλανάται στο βασίλειο της ερωτικής εικονογραφίας, παρακολουθεί την εξέλιξη του γυμνού στον κινηματογράφο και στα κόμικς.
Αφροδισιακά φαγητά, πονηρά γκάτζετ αλλά και αποκαλυπτικά γκράφιτι βρίσκουν τη θέση τους στο «Sex». Aς ρίξουμε μια πρώτη ματιά από την κλειδαρότρυπα…
Πορνογραφία και λογοκρισία συμβιώνουν για αιώνες. Στην Αγγλία, το πρώτο καθαρόαιμα πορνογραφικό μυθιστόρημα, που κατάφερε να γίνει «ανάγνωσμα», ενώ καταδικάστηκε ως άσεμνο, ήταν οι «Αναμνήσεις μιας γυναίκας της ηδονής» (1748) του Τζον Κλίλαντ.
Ο συγγραφέας, ενώ σατίριζε τους «μοντέρνους τρόπους» της αγγλικής κοινωνίας τον 18ο αιώνα, στην πραγματικότητα μιλούσε για τη σκανδαλώδη ζωή της ηρωίδας. Οι ευφημισμοί για τις ερωτικές πράξεις και τα απόκρυφα σημεία του σώματος είναι αναρίθμητοι: μόνο για το πέος χρησιμοποιεί περισσότερες από πενήντα λέξεις!
Η «Μαντάμ Μποβαρί» πρόσβαλε την δημοσία αιδώ
Εκατοντάδες συγγραφείς και ποιητές ακολούθησαν το παράδειγμά του, όχι όμως χωρίς τίμημα. Ο Ζολά χαρακτηρίστηκε «πορνογράφος» επειδή έγραψε την «Τερέζα Ρακέν».
Ο Φλομπέρ πέρασε από δίκη κατηγορούμενος για εξύβριση των θείων και προσβολή της δημοσίας αιδούς με τη «Μαντάμ Μποβαρί». Oσο για τον Μποντλέρ, καταδικάστηκε για τα «Ανθη του Κακού» με υψηλό χρηματικό πρόστιμο και έξι από τα ποιήματά του απαγορεύτηκαν.
Οργια της Αντουανέτας με κληρικούς και μοναχές
Το γυμνό και οι ερωτικές απεικονίσεις συνδέθηκαν από πολύ νωρίς με την ιστορία της χαρακτικής τέχνης. Το 1524, ωστόσο, μια τέτοια εικονογράφηση προκάλεσε μέγα σκάνδαλο, όταν ο Ιταλός χαράκτης Μαρκαντόνιο Ραϊμόντι παρουσίασε στη Βιέννη το βιβλίο «Οι κόσμοι».
Τις σελίδες κοσμούσαν 16 ερωτικά συμπλέγματα που ξεσήκωσαν το Βατικανό. Ο πάπας Κλημέντιος ο 7ος θεώρησε άσεμνο το βιβλίο, διατάσσοντας την καταστροφή όλων των αντιτύπων και τη σύλληψη του χαράκτη.
Αργότερα, την περίοδο του Διαφωτισμού οι ελευθεριάζοντες συγγραφείς και καλλιτέχνες άρχισαν να χρησιμοποιούν την πορνογραφία ως μέσο κοινωνικής σάτιρας και κριτικής. Λίγο πριν από τη Γαλλική Επανάσταση εμφανίστηκαν γκραβούρες με τη Μαρία Αντουανέτα και άλλους ευγενείς, καθώς και κληρικούς και μοναχές να εικονίζονται σε φοβερά όργια.
Χούβερ, ο κρυπτογκέι
Η Αμερική στην εποχή του μακαρθισμού δεν επιδιδόταν μόνο στο κυνήγι των κομμουνιστών, αλλά και των ομοφυλόφιλων. Επικεφαλής αυτής της ηθικής επέλασης υπήρξε ο διευθυντής του FBI Τζον Εντγκαρ Χούβερ (1895-1972), ο οποίος διατηρούσε εμπιστευτικά αρχεία και λίστες, ενώ με συνεχείς εφόδους συλλάμβανε και διαπόμπευε τους ομοφυλόφιλους. Χιλιάδες απολύθηκαν από τη δουλειά τους, φυλακίστηκαν ή ακόμα κλείστηκαν σε ψυχιατρεία.
Ο Χούβερ θα μπορούσε να ονομαστεί ο διώκτης του κρυφού εαυτού του. Καθυστερημένα αποκαλύφθηκε ότι είχε συνάψει κρυφές σχέσεις με διάφορους άνδρες, με πιο μακροχρόνια εκείνη με τον βοηθό και στενό συνεργάτη του, Κλάιντ Τόλσον, που διήρκεσε μέχρι το τέλος της ζωής του. Σε αυτή την ανομολόγητη σχέση εστίασε, μεταξύ άλλων, ο Κλιντ Ιστγουντ στη βιογραφική ταινία του «J. Edgar», με τον Λεονάρντο ντι Κάπριο στον ομώνυμο ρόλο.
«Κορίτσια για κρέμασμα»
Ο όρος pin-up girl εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1941 . Ηταν φωτογραφίες σέξι γυναικών από περιοδικά και ημερολόγια, που καρφίτσωναν οι Αμερικανοί στρατιώτες πάνω από το κρεβάτι τους για να αποδιώχνουν τη φρίκη του πολέμου. Η ηθοποιός Μπέτι Γκρέιμπλ, γνωστή και ως «το κορίτσι με τις ωραιότερες γάμπες», ήταν το πιο διάσημο pin-up της εποχής, ενώ αργότερα, με την εμφάνιση περιοδικών όπως το Playboy πολλά «κορίτσια για κρέμασμα» έκαναν καριέρα.
Τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 ξεσήκωνε θύελλα ως pin-up η Τέμπεστ Στορμ (καταιγίδα). Η καριέρα της τερματίστηκε ενδόξως το 1999 σε ηλικία 71 ετών. Το αποχαιρετιστήριο στριπτίζ της στο Σαν Φρανσίσκο συγκέντρωσε πλήθη θαυμαστών, ενώ ο δήμαρχος αφιέρωσε μια μέρα προς τιμήν της, την Tempest Storm Day.
Χίτλερ-Μουσολίνι, ερωτικό ντουέτο
Kατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η πορνογραφία έγινε αναπόσπαστο κομμάτι του προπαγανδιστικού μηχανισμού και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Η Βέρμαχτ έριχνε από τα αεροπλάνα μονόφυλλα στους Γάλλους με τυπωμένο το ερώτημα: «Πού βρίσκονται τα αγγλικά στρατεύματα;».
Η εικονογράφηση παρουσίαζε έναν ταλαιπωρημένο φαντάρο στο μέτωπο, ενώ η γυναίκα του γλεντούσε στα μετόπισθεν στην αγκαλιά ενός Αγγλου στρατιώτη. Οι Ιταλοί αντιφασίστες,, όμως, ξεπέρασαν όλους σε φαντασία κυκλοφορώντας παράνομα σκίτσα που παρουσίαζαν τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι σε ταπεινωτικές ερωτικές πόζες.
Μία από αυτές έδειχνε τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι να τρέχουν γυμνοί γύρω από ένα τραπέζι, προσπαθώντας να σοδομίσει ο ένας τον άλλον. Σε μια άλλη, οι δύο φασίστες σοδομίζονται από Μαροκινούς…
«Μπανιστηράκια» με ένα κέρμα
Πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά γυναικείο γυμνό στο σινεμά; Σύμφωνα με τις κινηματογραφικές εγκυκλοπαίδειες, η τσεχική «Εκσταση» του 1933 κατέχει τα πρωτεία, με την ολόγυμνη εμφάνιση της Χέντβιγκ Κίσλερ. Στις αντίστοιχες ελληνικές εγκυκλοπαίδειες τα πρωτεία αποδίδονται στη βουβή ταινία του Ορέστη Λάσκου «Δάφνις και Χλόη» (1930-31) και στην πρωταγωνίστρια Λουκία Ματλή.
Η γυμνή αλήθεια όμως βρίσκεται πολύ πιο πίσω, στην τρίλεπτη ταινία του 1897 του Γάλλου Εουζέν Πιρού, «Ο ύπνος της νύφης». Εκεί η τροφαντή Λουίζ Γουίλι εμφανίζεται ως νεόνυμφη που ετοιμάζεται να πλαγιάσει με τον σύζυγο στο κρεβάτι.
Ασφαλώς πολλές ταινίες «αυστηρώς ακατάλληλες» γαλούχησαν το αντρικό κοινό στα σινεμά, κυρίως της Ομόνοιας. Επειδή, όμως, το κοίταγμα από την κλειδαρότρυπα έχει άλλη χάρη εφευρέθηκαν και τα περίφημα «μπανιστηράκια», που απαθανατίστηκαν και στη «Μαγική πολη» του Νίκου Κούνδουρου, το 1954. Αυτά τα μηχανήματα που πρωτοπαρουσιάστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα, δούλευαν με τη ρίψη ενός κέρματος σε ειδική σχισμή και πρόβαλλαν φωτογραφίες ή ταινιούλες ερωτικού περιεχομένου.
Αναψε το τσιγάρο
Σύμφωνα με το παλιό ευφυολόγημα, τρία είναι τα καλύτερα πράγματα στη ζωή: ένα τσιγάρο πριν κι ένα τσιγάρο μετά. Κάτι ήξεραν και οι Ελληνες κανπνοβιομήχανοι της Αιγύπτου, που δεν δίστασαν στις αρχές του 20ού αιώνα να βάζουν δώρο στις συσκευασίες των τσιγάρων τους φωτογραφίες ημίγυμνων μοντέλων σε αισθησιακές πόζες. Ηταν πακέτα των εταιρειών Τσαλαπάτας & Δούρας, Πρωτόπαππας, Πανάς, Τόκκος, Παπαθεολόγου κ.ά.
Η ποιότητα και η ευκρίνεια των φωτογραφιών ήταν εξαιρετικές και πολλές είχαν την υπογραφή διάσημων φωτογράφων της εποχής, όπως του Λέοπολντ Ρέντλιγκερ. Στην Ελλάδα πρώτος ο καπνοβιομήχανος Πέτρος Ι. Μέξης πρόσφερε το 1927 στους εγχώριους καπνιστές ανάλογες οπτικές απολαύσεις στα πακέτα με φωτογραφίες από τα καμπαρέ« Μουλέν Ρουζ» και «Λίντο». Εννέα χρόνια μετά η δικτατορία Μεταξά τις απαγόρευσε.
Χτυποκάρδια στον πύργο της Κολάσεως
To πρώτο πραγματικά ερωτικό έντυπο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα ήταν το «Χτυποκάρδι», το 1957, με εκδότη τον Μιχάλη Σαλίβερο. Στο εξώφυλλο είχε ημίγυμνα μοντέλα και στις 84 σελίδες του υπηρετούσε τον έρωτα «χωρίς την προσποιητή σεμνοτυφία των αρσακειάδων».
Από το περιοδικό παρέλασαν νουβέλες όπως «Η καμαριέρα μου η Ροζίνα» του Γκι ντε Μοπασάν, ενώ κάποιοι άγνωστοι εγχώριοι συγγραφείς υπέγραφαν με ξενικά ψευδώνυμα.
Ενας άλλος πρωτοπόρος στο είδος ήταν ο σχεδιαστής Ευάγγελος Σπυρίδων, καλλιτεχνικός διευθυντής της διαφημιστικής εταιρείας ΑΛΜΑ, στον οποίο αποδίδεται το πασίγνωστο: «Ακάκιε, τα μακαρόνια να είναι Μίσκο!».
Ο ίδιος έκανε το κόμικς «Ο πύργος της Κολάσεως» τη δεκαετία του ’50 για το περιοδικό «Οικογένεια», όπου σκιαγραφούσε την εγκληματική σταδιοδρομία του δρος Χολμς. Τι δεν γινόταν στο κόμικς.
Ο γιατρός υπνώτιζε νεαρά κορίτσια, επιδιδόταν σε σεξουαλικά όργια και κατόπιν τα σκότωνε με βασανιστικά μαρτύρια. Ωστόσο, το κόμικς έμεινε ημιτελές, όταν διακόπηκε η έκδοση του περιοδικού.
