Σχεδόν 40 χρόνια ψυχανάλυσης έχει κάνει ο Γούντι Αλεν, άλλωστε συχνά οι κινηματογραφικοί ήρωές του βρίσκονται στο κρεβάτι του ψυχαναλυτή. Να όμως που ένας επαγγελματίας του χώρου, ο διδάκτορας ψυχολογίας Ερικ Βαρτζμπέντ, αποφάσισε να γράψει ένα πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο βιβλίο με τίτλο «Πώς ο Γούντι Αλεν μπορεί να αλλάξει τη ζωή σας» (προς το καλύτερο εννοείται), που στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο» (μετ. Ρίτα Κολαΐτη).
Κι όμως, όπως επισημαίνει ο καθηγητής, ο «Νευρικός εραστής» μπορεί να μας δώσει παστίλιες ηρεμίας μέσα από τις ταινίες του. «Η μορφή τους είναι άκρως εξευγενισμένη, εκπολιτισμένη, σχεδόν λογοτεχνική», γράφει. «Οι εικόνες είναι πάντα πολύ σεμνές. Το σεξ και ο θάνατος θίγονται με υπαινιγμούς και περιστροφές (…). Ούτε σπέρμα ούτε αίμα, αλλά ένας καινοτόμος τρόπος κινηματογράφησης…». Οι περισσότερες είναι οπτικά άρτιες. «Στις σκηνές κυριαρχεί συχνά ένα φως θωπευτικό, κεχριμπαρένιο».
Ο Γούντι Αλεν «βρίσκεται στον αντίποδα ενός κινηματογράφου που μας επιτίθεται, που στραπατσάρει τα νεύρα μας, που στοχεύει στη διέγερση και στον συγκλονισμό. Αναζητεί μια διακριτική απόλαυση, μιλάει για την οπτική «άνεση» του θεατή, αγαπάει τις ισορροπημένες και αισθησιακές εικόνες».
Ποιος δεν θα ήθελε να χαθεί στα παραμύθια του διάσημου Αμερικανού δημιουργού. «Ακόμα και όταν ο λόγος τους είναι αυστηρός και απογοητευτικός, ο τόνος τους είναι τόσο δυναμωτικός, πικάντικος, γεμάτος ζωντάνια, που ο θεατής βγαίνει από την αίθουσα σιγοσφυρίζοντας, αναζωογονημένος».
Μολονότι τα σενάριά του είναι μάλλον ζοφερά, «το πνεύμα που τα διαπνέει διαλύει τη μελαγχολία τους και γίνονται ζωογόνα εφόδια. Αυτός ο κινηματογράφος μπορεί να συνδυάζει την απαισιοδοξία της διάνοιας με την αισιοδοξία της βούλησης».
Δεν είναι τυχαίο που οι απλοί άνθρωποι ταυτίζονται με αυτόν τον κοντό, μισοφαλακρό, αδέξιο τύπο. «Είναι άσχημος και δεν καταφέρνει να εκσπερματίσει. Είναι ολόιδιος μ’ εμένα», όπως αναφώνησε ένας Νεοϋορκέζος ταξιτζής.
Βουρ λοιπόν στις γουντιαλενικές ταινίες που μας κάνουν να γελάμε, να συγκινούμαστε και να σκεφτόμαστε. Που αντλούν από καταστάσεις χάους για να δώσουν τα πιο παράδοξα μαθήματα (ευ) ζην, ταιριαστά στα παράδοξα της εποχής μας.
Παρή Σπίνου
