Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Σημαντικά έργα τέχνης από μουσεία της χώρας ζητούν με δανεισμό Αμερική και Ευρώπη για τον εμπλουτισμό δύο διεθνών εκθέσεων, που διοργανώνονται σε Νέα Υόρκη και Βαρκελώνη αντίστοιχα. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε την προσωρινή μετακίνηση περίπου εκατό αντικείμενων από τα διακόσια είκοσι που είχαν ζητήσει οι διοργανωτές. Για ορισμένα από τα έργα οι αρμόδιες εφορείες εξέφρασαν αντιρρήσεις, καθώς είτε είναι από τα πλέον εντυπωσιακά και αντιπροσωπευτικά των μόνιμων συλλογών των ελληνικών μουσείων, είτε βρίσκονται σε εύθραυστη κατάσταση, είτε ανήκουν στον κατάλογο των «αμετακίνητων» έργων των μουσείων.
Η πρώτη έκθεση με τίτλο «From Assyria to Iberia: Crossing Continents at the Dawn of the Classical Age» («Από την Ασσυρία στην Ιβηρία: Διασχίζοντας ηπείρους στην αυγή της Κλασικής Εποχής») διοργανώνεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης (15 Σεπτεμβρίου 2014 έως 25 Ιανουαρίου 2015). Πρόκειται για το τρίτο και τελευταίο μέρος μιας τριλογίας εκθέσεων. Ξεκινησε το 2003 με θέμα την τέχνη της 3ης χιλιετίας («Art of the First Cities: The Third Millennium B.C. from the Mediterranean to the Indus»). Η δεύτερη έκθεση (2008) αφορούσε την τέχνη, το εμπόριο και τη διπλωματία της 2ης χιλιετίας π.Χ. («Beyond Babylon: Art, Trade and Diplomacy in the Second Millennium B.C.»).
Σκοπός της καινούργιας διοργάνωσης είναι να παρουσιάσει τις απαρχές και την εξέλιξη της καλλιτεχνικής παράδοσης στον δυτικό κόσμο, οι ρίζες της οποίας ανάγονται στη γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ της Εγγύς Ανατολής και των παράκτιων περιοχών της Μεσογείου κατά την αρχαιότητα. Θα παρουσιαστούν περίπου 400 έργα από μουσεία 16 χωρών (Δυτική Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Καύκασο, Βόρεια Αφρική και Ηνωμένες Πολιτείες). Ανάμεσα τους το Βρετανικό στο Λονδίνο, το Λούβρο, το Ερμιτάζ, το Vorderasiatisches του Βερολίνου κ.ά. Τα ελληνικά μουσεία που συμμετέχουν είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό και τα Αρχαιολογικα Ηρακλείου, Σπάρτης, Ολυμπίας, Δελφών, Ερέτριας, Θήρας και Σάμου.
Τελικά, μετά και τη σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, στη Νέα Υόρκη θα ταξιδέψουν περίπου 70 έργα, αριθμός που πιθανόν ν’ αυξηθεί ώστε να εμπλουτιστούν οι ενότητες που αφορούν τον ελληνικό πολιτισμό και είναι οι εξης : «Ελληνικά ιερά» (αφιερωμένη στην ελληνική γεωμετρική εποχή, κατά την οποία ιδρύθηκαν οι πρώτες ελληνικές πόλεις-κράτη, δημιουργήθηκε το ελληνικό αλφάβητο από τα «φοινικικά γράμματα» και δημιουργήθηκαν νέες ευκαιρίες στον αποικισμό και στην ανάπτυξη του εμπορίου). «Κρήτη» (αφιερωμένη στο νησί, όπου η ανανέωση των εμπορικών συναλλαγών του με την Ανατολή είχε αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό της τέχνης του με νέα μοτίβα) και «Κύπρος» ( εξαιτίας του πλούτου της σε χαλκό εξακολουθούσε να παίζει σημαντικό ρόλο στις εμπορικές επιχειρήσεις την Εποχή του Σιδήρου).
Οι υπόλοιπες ενότητες της έκθεσης είναι οι: «Η μετάβαση από την Εποχή του Χαλκού και η αυγή της Κλασικής Εποχής», «Ασσυρία», «Ουραρτού και Βορειοδυτικό Ιράν», «Συρο-Χετταίοι», «Εγγύς Ανατολή», «Φρυγία και Λυδία», «Ετρουσκικοί τάφοι», «Σαρδηνία», «Ιβηρία», «Βαβυλώνα» και «Ο Κύλινδρος του Κύρου».
Η δεύτερη έκθεση, «Mediterranean: a shared space» («Η Μεσόγειος: ένας κοινός τόπος»), εστιάζει στην κοινή πολιτιστική κληρονομιά της Μεσογείου, με σημείο αναφοράς τον ελληνικό πολιτισμό. Θα φιλοξενηθεί αρχικά στο Μουσείο «CaixaForum Barcelona» της Βαρκελώνης (27 Φεβρουαρίου ώς 24 Ιουνίου 2014) και στη συνέχεια στο «CaixaForum Madrid» της Μαδρίτης (24 Ιουλίου 2014 έως 6 Ιανουαρίου 2015).
Το ΚΑΣ «έδωσε το πράσινο φως» για να ταξιδέψουν τουλάχιστον 33 αντικείμενα -οι διοργανωτές είχαν ζητήσει πάνω από 60- από το Μουσείο Ακρόπολης, τα Αρχαιολογικά Μουσεία Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης, Αρχαίας Αγοράς κ.ά. Στις έξι ενότητες της έκθεσης θα φιλοξενηθούν περισσότερα από 250 έργα προερχόμενα από μεγάλα μουσεία της Ευρώπης, ανάμεσά τους τα Λούβρο, Βρετανικό Μουσείο, Βατικανό, κ.ά. Την έκθεση απαρτίζουν οι ενότητες: «Ο μύθος της Ευρώπης», «Η ουράνια σφαίρα: η αμφισβήτηση του ουράνιου κόσμου και η σχέση του με τον γήινο κόσμο (7ος-4ος αι. π.Χ.)», «Η γήινη σφαίρα: ο κοινός χώρος της πόλης (6ος αι. – 1ος αι. π.Χ.)» και «Ο άνθρωπος: το πνεύμα και η έκφραση της λογικής – Οταν οι θεοί γίνονται άνθρωποι (4ος αι. π.Χ.- 4ος αι. μ.Χ.)».
