Είκοσι τέσσερις εικαστικοί από διαφορετικές γενιές ξεκινούν από το «Ελληνικό καλοκαίρι», το περίφημο βιβλίο στο οποίο ο μεγάλος συγγραφέας και ελληνιστής αποτύπωσε τα ταξίδια του στη χώρα μας. Και κάνουν νέα έργα τα οποία προβάλλουν το τοπίο που τόσο αγάπησε
Της Παρής Σπίνου
«Εκανα το πρώτο μου ταξίδι στην Ελλάδα στα 1947 και το τελευταίο το φθινόπωρο του 1966», γράφει ο συγγραφέας και ελληνιστής Ζάκ Λακαριέρ (1925-2005) στην εισαγωγή του πασίγνωστου βιβλίου του «Το ελληνικό καλοκαίρι», που εκδόθηκε το 1976 και του επιφύλαξε μεγάλη επιτυχία και αναγνώριση. «Η τελευταία εικόνα μου: ένα νησί του Αιγαίου, άδεντρο, μ’ ένα μοναδικό χωριό τοπίο απογυμνωμένο με τη μιζέρια και την ομορφιά συναρμοσμένες σαν δυο πλαγιές του ίδιου λόφου. Μιζέρια και ομορφιά. Σύζευξη των αντιθέτων, όπως η φράση του Ηράκλειτου, που τα κυκλαδίτικα τοπία δεν παύουν να τη συλλαβίζουν μέσα στο φως τους: “Αρμονίη κόσμου παλίντροπος”».
Σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια μετά, 24 σύγχρονοι Ελληνες εικαστικοί από διαφορετικές γενιές εμπνέονται από το πνεύμα του Γάλλου φιλέλληνα, αναζητούν, αποτυπώνουν, προεκτείνουν κυρίως με τα μέσα της ζωγραφικής «Το ελληνικό καλοκαίρι του Ζακ Λακαριέρ» στην ομότιτλη ομαδική έκθεση, που εγκαινιάζεται στις 17 του μήνα στην αίθουσα τέχνης του «Ιανού».
«Θέλαμε να κάνουμε μια θερινή έκθεση, που να έχει, όμως, ιστορικότητα. Η Ελλάδα ανά δεκαετίες, ως τουριστικός προορισμός, έκφραση φιλελληνικών αισθημάτων, με έμφαση στην πεμπτουσία του τοπίου», λέει η επιμελήτρια της έκθεσης Ιρις Κρητικού, η οποία μαζί με τον ζωγράφο Ανδρέα Γεωργιάδη είχαν την ιδέα του αφιερώματος. «Αυτή την εποχή βρισκόμαστε στη δίνη της οικονομικής κρίσης, αλλά υπάρχει ο τουρισμός που ανθεί και μας δίνει την αφορμή να προβάλλουμε και να ξαναδούμε τη μοναδικότητα του ελληνικού τοπίου με το βλέμμα κάποιου που το αγάπησε. Την ποιότητα αυτού του τοπίου, που συνδέεται άρρηκτα με την Ιστορία και περιλαμβάνει διαχρονικά στοιχεία, που οι καλλιτέχνες αγωνιούν να αναδείξουν».
Γνώστης της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας και της νεότερης ιστορίας, ο Λακαριέρ μετέφρασε στα γαλλικά πολλούς Ελληνες λογοτέχνες: Αλεξάνδρου, Τσίρκα, Ταχτσή, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο κ. ά. Εζησε πολλά χρόνια στην Υδρα και την Πάτμο, ενώ ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα, από την Πελοπόννησο και την Κρήτη ως το Αγιον Ορος. «Στις σελίδες του βιβλίου του βγάζει στο φως κάθε μικρό, λιτό και ελληνικό θραύσμα του παρελθόντος ή του παρόντος, που η αισθητική του εξακολουθεί ως σήμερα να συμπυκνώνει ιδανικά αυτό που σημαίνει, αυτό που θα έπρεπε να σημαίνει την αισθητική της ελληνικότητας».
Να πώς περιγράφει ο Λακαριέρ την εμπειρία του: «Σε αντίθεση προς τους μύθους, η ελληνική ιστορία, λογοτεχνία και φιλοσοφία δεν μου πρόσφεραν παρά μια σειρά από απατηλές εικόνες, συμβατικές, αλλά απίστευτα έμμονες αφού, για πολλούς, εξακολουθούν να σημαίνουν Ελλάδα. Ησαν εικόνες μιας χώρας από ερείπια, κολώνες, σωριασμένες προσόψεις και τάφους ξεκοιλιασμένους πάνω στη χλόη των δασών. Ανθρώπινα όντα κοσμούσαν συχνά αυτά τα ερείπια, αλλά είχαν την ακινησία του μαρμάρου· ντυμένα με άσπρους χιτώνες, κοίταζαν τη θάλασσα ή τον ουρανό, σε στάσεις ιερατικές, λες κι ο χρόνος, η ιστορία, η διάρκεια στην Ελλάδα να υπήρξαν απλώς μια μακρόχρονη ακινητοποιημένη ενατένιση».
Για να συμπεράνει: «Ακριβώς λοιπόν, η ουσία των όσων έμαθα στο πρώτο μου ταξίδι είναι πως η Ελλάδα εξακολουθούσε να υπάρχει. Υπήρχαν πράγματι εδώ κι εκεί ερείπια (δύσκολο και συχνά αδύνατο να τα προσεγγίσεις) αλλά κυρίως υπήρχε και ένας τόπος που λεγόταν ακόμη Ελλάδα και κατοικούνταν από Ελληνες».
Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες που παίρνουν τη σκυτάλη με νέα έργα, που φιλοτέχνησαν ειδικά για την έκθεση, αλλά και με άλλα ταιριαστά στο θέμα της, ζωγραφίζουν το υποβλητικό τοπίο των Δελφών αλλά και της Μεσσηνίας, αρχαία θέατρα που αναβιώνουν τον λόγο των μεγάλων τραγωδών. Λιμάνια με πλοία έτοιμα να σαλπάρουν για τα νησιά, αλλά και νέους ανθρώπους που κυκλοφορούν στους πολυσύχναστους δρόμους. Τραπέζια φιλόξενα, γεμάτα από τα αγαθά του καλοκαιριού.
Συμμετέχουν οι: Στέλιος Αλεξάκης, Ανδρέας Γεωργιάδης, Σοφία Δατσέρη, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Μηνάς Καμπιτάκης, Νίκος Κόνιαρης, Ενη Κούκουλα, Παναγιώτης Μπελντέκος, Αννα Μπίλη, Κώστας Παππάς, Αντώνης Πατεράκης, Γιώργος Σαλταφέρος, Γιώργος Σαμψωνίδης, Εφη Σούτογλου, Μαρίνα Στελλάτου, Νίκος Στεφάνου, Βιργινία Φιλιππούση, Γιώργος Χαδούλης κ.ά.
Η έκθεση οργανώνεται από τη Μικρή Αρκτο, στο πλαίσιο εικαστικών θεματικών ενοτήτων που έχουν αφετηρία τον συναρπαστικό κόσμο του βιβλίου. Η αρχή έγινε τον περασμένο Οκτώβριο με αφιέρωμα στον Σέξπιρ και συνεχίστηκε με την επέτειο των 90 χρόνων από την καταστροφή της Σμύρνης, το «Ετος Καβάφη», «Τα Οπωροφόρα της Αθήνας» του Σωτήρη Δημητρίου κ.ά.
Info: Από 17/7 έως 28/9. Ianos Αίθουσα Τέχνης, Σταδίου 24, τηλ. 210- 3217917. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα έργα του Ζακ Λακαριέρ «Οι γνωστικοί», «Οι ένθεοι», «Αυτό το ωραίο σήμερα», «Η σκόνη του κόσμου», «Ερωτικό λεξικό της Ελλάδας», (εκδ. Χατζηνικολή), «Ο Ηνίοχος» (Ικαρος) κ.ά.
