Είκοσι ζωγράφοι και γλύπτες με περίπου εκατό έργα συμμετέχουν φέτος στον επιτυχημένο θεσμό «Πλόες» του Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως. Εκφράζουν τους προβληματισμούς τους για την κρίση μέσα από εμπειρίες, μνήμες, ψυχικές καταστάσεις. Και ψάχνουν το φως της ελπίδας που αχνοφέγγει
Της Παρής Σπίνου
Το τελευταίο μέρος μια τριλογίας, που ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια στον επιτυχημένο θεσμό «Πλόες» του Ιδρύματος Π.& Μ. Κυδωνιέως, εγκαινιάζεται στο τέλος του μήνα στην Ανδρο. Από τη «Νεοαστική τάξη…» του 2011 με κέντρο βάρους την αυτοκριτική μεσα από το χιούμορ και τη σάτιρα, στο περσινό «Salus Patriae», που επισήμανε την προσπάθεια ανασύστασης του κατακερματισμένου εαυτού, φτάνουμε αισίως στο φετινό «Ιn Media Res/Στον πηγαιμό για την Ιθάκη».
Οπως δηλώνει ο τίτλος, βρισκόμαστε «στη μέση των καταστάσεων», βιώνοντας μια οικονομική κρίση με πολλές διαστάσεις. Ωστόσο, οδεύουμε προς μια Ιθάκη, την οποία πρέπει να ορίζουμε μόνοι μας, χωρίς αναβολές, υποκρισίες, ρητορείες. Ο στίχος του Κ. Π. Καβάφη είναι μια έμμεση μνεία στο επετειακό έτος που διανύουμε, 150 χρόνια από τη γέννηση και 80 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή.
«Οπως εκείνος είχε τονίσει, η Ιθάκη είναι ουσιαστικά το ταξίδι προς αυτήν και όχι τόσο ο ίδιος ο τόπος. Αλλωστε και οι πλόες της ομηρικής Οδύσσειας τελειώνουν με τον επαναπατρισμό του ήρωα στη γενέθλια γη, ενώ για μας σήμερα είναι το στοίχημα που βάζουμε -ο καθένας μόνος του και όλοι μαζί- για τη σημερινή και κυρίως για την αυριανή μας επιβίωση, διανύοντας αυτές τις μέρες τις Συμπληγάδες», μας επισημαίνει η επιμελήτρια της έκθεσης, κριτικός και ιστορικός τέχνης Αθηνά Σχινά.
«Είναι επομένως επιβεβλημένο να επανακαθορίσουμε τον τρόπο σκέψης και τοποθέτησής μας απέναντι στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, καθώς διανύουμε, μέσα από πρωτόγνωρες δυσχέρειες, την καθημερινότητά μας, την οποία η σύγχρονη τέχνη αντικατοπτρίζει, κάνοντάς μας να τη συνειδητοποιούμε βαθύτερα και πιο ουσιαστικά αντλώντας δυνάμεις».
Ετσι και οι 20 ζωγράφοι και γλύπτες -κυρίως από τις νεότερες γενιές- που συμμετέχουν στην έκθεση της Ανδρου με περίπου 100 έργα εκφράζουν τους προβληματισμούς τους, «όχι ασφαλώς με τον τρόπο της ειδησεογραφίας, ούτε με στόχο να προτείνουν λύσεις, παρά μόνον εναύσματα σκέψης». Με τα ιδιαίτερα εκφραστικά μέσα και τα υλικά τους, με εκφάνσεις του σύγχρονου ρεαλισμού, που εμπεριέχει συμβολισμούς, πραγματικότητες και αλληγορίες, αποκαλύπτουν εμπειρίες, μνήμες, βιώματα, ψυχικές καταστάσεις. Με έντονο το συναίσθημα της χαρμολύπης, με χιούμορ και ειρωνεία, εκφράζουν «φόβους, αγωνίες, πλάνες και ματαιώσεις, ανατροπές, ρήξεις, και διλήμματα, ψάχνοντας να βρουν το φως της ελπίδας που αχνοφέγγει». Στα έργα υπάρχει όμως και η ευφροσύνη, η ελπίδα, η αντίσταση, η αναθεώρηση, το αίνιγμα και το φως που αποπνέει η χαρά της ζωής και, πολύ περισσότερο, η συναρπαστική περιπέτειά της.
Ορισμένοι καλλιτέχνες, όπως η Αφροδίτη Λίτη και η Αθηνά Λατινοπούλου, επιλέγουν μορφές του φυτικού ή ζωικού κόσμου, αλλά και ανθρώπινες φιγούρες για να δημιουργήσουν υπερμεγέθεις εικόνες. Ο Θανάσης Παναγιώτου κάνει έναν κόσμο αλληγορικού ρεαλισμού, μέσα από το ανυπόκριτο βλέμμα ενός παιδιού, που εξορκίζει τις φοβίες του ανιχνεύοντας περάσματα σε δασώδεις ή λαβυρινθώδεις περιοχές. Η Αλεξάνδρα Ισακίδη συνδυάζει ακουαρέλα και ξηρά παστέλ στα έργα της με θέματα από τη φύση για να μεταδώσει την αίσθηση του εφήμερου, την επισφάλεια ενός ουτοπικού «παραδείσου».
Ο Γιώργος Τσεριώνης διαταράσσει την υποτιθέμενη συνοχή των εικόνων της «πραγματικότητας», αφήνοντας τον θεατή, μέσα από τις αποσπασματικότητες, να αναλάβει εκείνος την ευθύνη για την ανασυγκρότηση της «πλοκής» τους. Μινιμαλιστής ο Νίκος Παπαδόπουλος, διαμορφώνει τοπία, όπου το «θετικό» και το «αρνητικό» τους μέρος λειτουργούν σαν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, ενώ ο Μανώλης Χάρος στα δικά του σύνθετα και ανατρεπτικά τοπία αξιοποιεί εκδοχές της σύγχρονης pop art.
Αναπάντεχες συνευρέσεις ανθρώπων, ζώων, μηχανών και πάσης φύσεως καθημερινών αντικειμένων βλέπουμε στα έργα του Βασίλη Αβραμίδη, για να πάμε στα αστικά τοπία του Νίκου Λαγού, που εκφράζουν τις αντιθέσεις της εποχής μας και τα καθημερινά άγχη. Θρεμμένος με την pop κουλτούρα κι εξοικειωμένος με τους φαντασιακούς χώρους των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, ο Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος στρέφει το ενδιαφέρον του στο στοιχείο της «φυγής», από το οποίο συχνά διακατέχεται ο σύγχρονος άνθρωπος. Η Ιωάννα Καφίδα απεικονίζει την «καφκική» ατμόσφαιρα των μεγαλουπόλεων.
Η Βίκυ Γεωργιοπούλου με καταλυτικό πικρό χιούμορ «σχολιάζει» απροκάλυπτα τις μέρες και τον βίο του δημοσίου υπαλλήλου. Το όνειρο πολλών για μια «θέση στο Δημόσιο» και τα παρελκόμενά του, όπως η παγιδευτική δέσμευση, η ισοπέδωση από το σύστημα, ο εκμηδενισμός της προσωπικότητας. Ο Αντώνης Μιχαηλίδης οικοδομεί ρηξικέλευθες «ιστορίες» για τη σοβαροφάνεια και την εξουσία της.
Η Βάλλυ Νομίδου εστιάζει τους προβληματισμούς της στα νεαρά κορίτσια, που τα διαμορφώνει ως χάρτινα, περίοπτα γλυπτά, ο Κωνσταντίνος Φαζός εμπνέεται από τις συχνές αλλαγές ρόλων, η Λυδία Στατήρη ζωγραφίζει πρόσωπα-μάσκες που παρατηρεί γύρω της, η Μαρία Γιαννακάκη επιλέγει να αποδώσει τον λεπτοφυή χαρακτήρα προσώπων, όπως είναι τα κορίτσια σε εφηβική ηλικία και τα παιδιά, η σχέση γονέα και παιδιού κ.λπ.
Τρισδιάστατες εικόνες διαμορφώνει η Τίνα Καραγεώργη ακολουθώντας μια σειρά διαδοχικών και χειρονομιακών παρεμβάσεων. Η Ιουλία Βεντίκου με ελάχιστα χρώματα και λυρισμό αποκαλύπτει τα προσωπικά της «ημερολόγια» και ο Γιώργος Φερέτος, μέσα από τον δικό του «ασπρόμαυρο» κόσμο καταγράφει τη μοναχική πορεία και τις υπαρξιακές πλεύσεις, προς την αναζήτηση μιας Ιθάκης.
Ιnfo: 27 Ιουλίου – 29 Σεπτεμβρίου. Ιδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως, Χώρα Ανδρου.
