Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος είχε λόγους να επαναφέρει τον «Κοινό Λόγο», μια παράσταση παλιά και συμβολική για το άνοιγμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. Ηθελε να μας θυμίσει ξανά εκείνες τις προσωπικές ιστορίες ανωνύμων γυναικών, που συνέλεξε και κατέγραψε ατόφιες πριν από χρόνια η Ελλη Παπαδημητρίου.

Σήμερα, που καινούργιες προσωπικές ιστορίες εκτυλίσσονται βουβές και «αδημοσίευτες», χαμένες στη δίνη του οικονομικού πολέμου, σε διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, αυτά τα βιώματα μοιάζει να βρίσκουν την υπόγεια δραματική τους συνέχεια μέσα στον χρόνο. Φτάνουν μέχρι τα σύγχρονα πάθη μας, μας κάνουν να αναλογιστούμε πικρά πως, μ’ έναν τρόπο, «όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν».

Οι αφηγήσεις της Ελλης Παπαδημητρίου εξιστορούν μαρτυρικές στιγμές από την εξόντωση των Ποντίων, το κάψιμο της Σμύρνης, την πείνα της Κατοχής, το αίμα του Εμφυλίου. Οι Λυδία Κονιόρδου, Ελένη Κοκκίδου, Μαρία Κατσανδρή, Ελένη Ουζουνίδου, Τάνια Παλαιολόγου τραγουδούν, χορεύουν, παραδίδει η μια στην άλλη τη σκυτάλη για το ξύπνημα αναμνήσεων όμορφων, νοσταλγικών αλλά και δύσκολων, πικρών, εφιαλτικών. Ζωντανεύουν εικόνες, αισθήματα, περιστατικά.

Θυμούνται ανθρώπους να πνίγονται στη θάλασσα της Σμύρνης προσπαθώντας απεγνωσμένα να σκαρφαλώσουν στα γεμάτα πλοία της μεγάλης φυγής, νέους να εκτελούνται, σπιτικά να ξεκληρίζονται, μανάδες να θρηνούν τα πεθαμένα από τις κακουχίες παιδιά τους και την ίδια στιγμή να παλεύουν με ψυχραιμία για να κρατήσουν ζωντανά τα υπόλοιπα, τον ξεριζωμό στην Ελλάδα, σε μια πατρίδα καχύποπτη, ξενόφοβη, συμπλεγματική. Και μετά τον εφιάλτη του πολέμου, τις συλλήψεις, τους νεκρούς στους δρόμους από την πείνα. Κι ύστερα τον Εμφύλιο κι άλλους νεκρούς.

Σ’ ένα σκηνικό απλό, μερικοί πάγκοι μπροστά και από πίσω ένας τοίχος-μνημείο με φωτογραφίες προγόνων, οι τέσσερις ηθοποιοί διεγείρουν αισθήματα, κινητοποιούν μνήμες και σκέψεις. Μοναδική η ερμηνεία της Ελένης Ουζουνίδου. Μία από τις καλύτερες παραστάσεις του καλοκαιριού.

Εφη Μαρίνου