Του Γιώργου Σταματόπουλου
Στην πραγματική Κατοχή της χώρας, αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα οι σχέσεις των ανθρώπων, παρουσιάζοντας μια αξιοσημείωτη διεργασία σε βάσεις αρχών και νέων μορφών επικοινωνίας.
Νιώθοντας προδομένοι οι πλείστοι από τη δουλοφροσύνη των ηγετών τους, στράφηκαν μέσα τους, να αντλήσουν δύναμη από τους εαυτούς τους, να γνωριστούν, να συζητήσουν, να αποφασίσουν, να δράσουν. Και έδρασαν, τόσο πολιτικά όσο και πολιτισμικά, στις πόλεις, στα χωριά, στο βουνό. Τους παρότρυνε το εθνόρμητο; Η απογοήτευση που τους ενέσπειρε η ολίγιστη εθνική ηγεσία; Ο,τι και να 'ταν, σημασία είχε ότι αντιτάχθηκαν στον εχθρό, ανακαλύπτοντας εξαιρετικές πτυχές τόσο του εαυτού τους όσο και της συλλογικής-εθνικής συνείδησης.
Σήμερα είναι βέβαια διαφορετικές οι συνθήκες, οι αναλογίες, όμως, προκαλούν τον οποιονδήποτε περιγραφικό παρατηρητή να καταγράψει κοινά σημεία, τη δουλοφροσύνη των ηγετών της χώρας παραδείγματος χάριν, ή τον υποσιτισμό μεγάλου τμήματος του ελληνικού πληθυσμού, ή ακόμη τις νέες μορφές επικοινωνίας και πολιτικής οργάνωσης σε ομάδες και κοινωνικά κινήματα. Ισως δεν έχουν ενδιαφέρον οι αναλογίες, κάτι όμως παραμένει αναλλοίωτο, η απώλεια της εθνικής αξιοπρέπειας και το πικρό αίσθημα κατωτερότητας, με απύθμενη συμπλεγματική ενοχή, απέναντι στους νέους κατακτητές. Εάν ο χαρακτηρισμός φαίνεται βαρύς και αδόκιμος, αντικαθίσταται με τον όρο αποικιοκράτες, χωρίς, νομίζω, να χαθεί κάτι από τη «δυναμική» της έννοιας.
Η εικόνα της πρωτεύουσας κατά την επίσκεψη Σόιμπλε είναι αδιάψευστος μάρτυς αυτής της αποικιοκρατικής πολιτικής των ισχυρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αποκλεισμός της «ζωής» για την ασφαλή διέλευση του αφέντη (μας). Πώς να μην πικραθούν οι κάτοικοι της χώρας;
Στην ψυχή αυτών που ζουν σε προτεκτοράτα φανερώνονται πολλά συμπλέγματα μίσους, αλλά και αισθήματα απογοήτευσης και παραίτησης. Νιώθουν ότι χάνουν την ανεξαρτησία τους καθώς και την πολιτισμική και πολιτική Παιδεία τους. Κάπως έτσι είναι τα πράγματα. Οι κυβερνώντες χρησιμοποιούνται από τα ευρωπαϊκά αφεντικά τους για να διαβιβάζουν τις διαταγές τους στο πόπολο (και να τις εκτελούν, βεβαίως). Αυτό είναι χαρακτηριστικό δειλών και ανάξιων ηγετών, δεν είναι αποτέλεσμα, όπως πολλοί ψιττακοί διαδίδουν, της διαιώνιας, μοιρολατρικής στάσης των αδυνάτων προς τον ισχυρό· όχι, είναι καθαρά συνέπεια της ολιγοσύνης αυτών των ηγετών, του μικρού πολιτικού αναστήματος, της τύφλωσης που προκαλεί η εμμονή τους στην εξουσία (και ας υποφέρει ο λαός…).
Είναι μεγάλο το κακό που προκαλεί αυτή η στάση των ηγετών στον ψυχισμό των ανθρώπων, ειδικώς όταν, αδύναμοι όντες, βλέπουν πολλούς μορφωμένους να συντρέχουν αυτή την ηγετική στάση και συμπεριφορά. Στις αποικίες οι μορφωμένοι αποικιοκρατούμενοι ήσαν οι διερμηνείς των αποικιοκρατών, αυτοί αποτελούσαν τα δεκανίκια τους, αυτοί, επιπροσθέτως, μιμούνταν την κουλτούρα, τη γλώσσα και το «πνεύμα» των εισβολέων.
Παντού οι απομιμητές προκαλούν τη θλίψη τουλάχιστον (ας μην τους αποκαλέσουμε ξενόδουλους, δωσίλογους κ.λπ.), ταυτόχρονα, όμως, αποτελούν και παράδειγμα προς αποφυγή.
Πού θα πάει, κάποια στιγμή θα μάθουμε τι σημαίνει ανεξάρτητη χώρα, πώς ζουν σε αυτήν.
