Στα 23 της, όταν έμεινε έγκυος, πήγε στο μαιευτήριο έχοντας μαζί της και ηλεκτρονική συσκευή που εμφανίζει σε πραγματικό χρόνο τις τιμές της αγοράς!
Του Μπάμπη Μιχάλη
Ολα ξεκίνησαν από ένα καλοκαιρινό σεμινάριο στο Λονδίνο το 1987, όταν η Μπλάιθ Μάστερς συνάντησε για πρώτη φορά τα… παράγωγα. Με τα χρόνια, η 44χρονη Αγγλίδα εξελίχθηκε μέσα από τις τάξεις της JP Morgan Chase –της μεγαλύτερης σήμερα τράπεζας των ΗΠΑ-σε ένα από τα πιο ισχυρά πρόσωπα της Wall Street.
Σήμερα, όμως, η εκρηκτική καριέρα του golden girl βρίσκεται στο κρισιμότερο σημείο της. Η ομοσπονδιακή αρχή εποπτείας των αμερικανικών αγορών ενέργειας (FERC) διαπίστωσε μετά από έρευνες ότι η κυρία Μάστερς προέβη ενόρκως σε «λανθασμένες και παραπλανητικές δηλώσεις» για τη δραστηριότητα ομάδας traders συμβολαίων ενέργειας της JP Morgan στο Χιούστον του Τέξας.
Σύμφωνα με τις Aρχές, οι εν λόγω traders είχαν επινοήσει «κερδοσκοπικά σχήματα», τα οποία μετασχημάτισαν ζημιογόνα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που η JP Morgan είχε αποκτήσει με την αγορά της χρεοκοπημένης Bear Stearns τo 2009, σε «μηχανές παραγωγής κερδών». H κομπίνα λάμβανε χώρα, σύμφωνα με τις Αρχές, στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της Καλιφόρνιας και των άλλων μεσοδυτικών Πολιτειών των ΗΠΑ. Οι traders της JP Morgan -όπως και οι συνάδελφοί τους της Barclays και της Deutsche Bank- κατηγορούνται ότι στρέβλωναν σκόπιμα τις τιμές στην αγορά χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα οι εν λόγω Πολιτείες να επωμίζονται υψηλότερες τιμές για τις προμήθειές τους. Υιοθετώντας 8 διαφορετικά σχήματα μεταξύ Σεπτεμβρίου 2010 και Ιουνίου 2011, οι traders προσέφεραν ηλεκτρική ενέργεια σε τιμές που σκόπιμα εμφανίζονταν ελκυστικές στις ενεργειακές Αρχές των Πολιτειών. Η δράση τους είχε αποτέλεσμα οι Αρχές στην Καλιφόρνια και το Μίτσιγκαν να πληρώσουν 83 εκατ. δολάρια περισσότερα προς την JP Morgan.
Η FERC πριν από λίγες ημέρες επέβαλε πρόστιμο ρεκόρ, ύψους 470 εκατ. δολαρίων, στην Barclays, το οποίο η τελευταία δεν αποδέχθηκε και προτίθεται να το ανατρέψει με δικαστικό αγώνα. H JP Morgan από την πλευρά της, που είναι η πρώτη σε κέρδη τράπεζα των ΗΠΑ αυτήν τη στιγμή, δείχνει διαθέσιμη μάλιστα να πληρώσει μέχρι και μισό δισ. δολάρια προκειμένου να διευθετήσει τις κατηγορίες τόσο εναντίον της όσο και κατά της Μάστερς.
Η τελευταία εμπλέκεται, καθώς ήταν η επικεφαλής του τμήματος της JP Morgan, που δραστηριοποιείται στις συναλλαγές εμπορευμάτων, μέρος των οποίων αποτελούν και τα συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας.
Οταν ανέλαβε το 2006 επικεφαλής στο τμήμα Global Commodities της JP Morgan, μετρούσε μόλις 125 υπαλλήλους, ενώ κορυφαίοι παίκτες στις αγορές εμπορευμάτων ήταν οι ανταγωνίστριες Goldman Sachs και Μorgan Stanley. Ως το 2010, ο αριθμός των υπαλλήλων της JP στο συγκεκριμένο τμήμα είχε εκτοξευθεί στους 1.800, καθιστώντας το, το μεγαλύτερο στη Wall Street. H Μάστερς ήταν η αναμφισβήτητη αναμορφώτρια του εν λόγω τμήματος, το οποίο διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην κερδοφορία της τράπεζας -ειδικά μετά το πιστωτικό κραχ του 2008, όταν οι συναλλαγές μετοχών και ομολόγων και των χρηματιστηριακών παραγώγων πάγωσαν.
Πρωτοπόρος στα παράγωγα
Η επιλογή της στη θέση αυτή δεν ήταν φυσικά τυχαία. Η Μάστερς αποτελούσε ήδη μία από τις πιο ισχυρές γυναίκες της Wall Street, πρωτοπόρος της χρήσης των χρηματοπιστωτικών παραγώγων και δημιουργός των CDS –ασφάλιστρων κινδύνου έναντι αθέτησης χρέους.
Γεννημένη στην Οξφόρδη της ΝΑ Αγγλίας, σπούδασε στο περιβόητο Trinity College του Κέιμπριτζ και πριν καλά καλά ολοκληρώσει τις σπουδές της, προσλήφθηκε από την JP Morgan στο τμήμα συναλλαγών συμβολαίων εμπορευμάτων. Λίγο αργότερα μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και πολύ γρήγορα άρχισε να ανεβαίνει τα σκαλοπάτια της τραπεζικής ιεραρχίας.
Η επινόηση των CDS ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από αυτή την πορεία στην καριέρα της. Το 1994 η JP Morgan προέβη σε επέκταση πιστωτικής γραμμής ύψους 4,8 δισ. δολαρίων προς την πετρελαϊκή Exxon, η οποία αντιμετώπιζε το ενδεχόμενο προστίμου 5 δισ. δολαρίων, λόγω των ζημιών που είχε προκαλέσει η τεράστια πετρελαιοκηλίδα του δεξαμενόπλοιου της Exxon Valdez. Με στόχο να ξεφορτωθεί ρίσκο, ομάδα στελεχών της JP Morgan -επικεφαλής της οποίας ήταν η Μάστερς- επινόησε το CDS, μια συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), βάσει της οποίας η τελευταία εισέπραττε προμήθεια σε αντάλλαγμα ανάληψης του κινδύνου αθέτησης του χρέους από την Exxon. H JP Morgan μείωσε έτσι τα αποθεματικά τα οποία όφειλε να διατηρεί για να καλύψει τυχόν «κανόνι» της Exxon, ενώ βελτίωσε και την εικόνα του ισολογισμού της. Αργότερα, η JP Morgan δημιούργησε πακέτα ανάλογων δανείων και τα προσέφερε στην αγορά ως BISTRO. Tα χρηματοπιστωτικά εργαλεία υιοθετήθηκαν γρήγορα και από άλλες τράπεζες.
H Fed τα ευλόγησε το 1996, ανακοινώνοντας ότι οι τράπεζες μπορούσαν να χρησιμοποιούν πιστωτικά παράγωγα για τη μείωση των αποθεματικών τους. Τα συμβόλαια αυτά, όμως, κατέστησαν τις τράπεζες πιο ευάλωτες.
Η κρίση του 2008
Διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και χαρακτηρίστηκαν -όχι άδικα- από τον δισεκατομμυριούχο επενδυτή Γουόρεν Μπάφετ «όπλα μαζικής καταστροφής». Ο «Guardian» περιέγραψε το 2008 τη Μάστερς ως τη γυναίκα που επινόησε τα όπλα της μαζικής καταστροφής, ως «έναν εκ των καταστροφέων των κόσμων», ως «μία από την ελίτ της μαφίας της JP Morgan».
Η προσήλωση της Μάστερς στην αποκόμιση χρηματοοικονομικού κέρδους ήταν πάντως αμίμητη… σε βαθμό ψύχωσης. Στα 23 της, όταν έμεινε έγκυος, αρκετοί συνάδελφοί της ανέμεναν ότι θα αφήσει την τράπεζα. Διαψεύστηκαν, όμως, αφού ακόμη και όταν πήγε στο μαιευτήριο για να γεννήσει, η Μάστερς είχε μαζί της και ηλεκτρονική συσκευή που εμφανίζει σε πραγματικό χρόνο τις τιμές της αγοράς.
