Φαιδρές μνήμες από το 1965, γλυκόπικρες από το 1974
Του Δημήτρη Γκιώνη
Δανείζομαι την ιδέα του τίτλου του βιβλίου του Βασίλη Βασιλικού «Ο τρομερός μήνας Αύγουστος», αφιερωμένο, όπως και άλλα τέσσερα (μια μοναδική στο είδος της πενταλογία) στην απώλεια προσφιλούς του προσώπου, για να σταθώ (σ’ ένα διάλειμμα πολιτικολογίας) στον ζοφερό, για το παρόν και το μέλλον μας, μήνα που διανύουμε. Που, δυστυχώς, δεν είναι ο μόνος – έχουν, τα τελευταία πενήντα χρόνια, προηγηθεί άλλοι δύο: ο Ιούλιος του 1965 (με τις παλατιανές κυβερνήσεις των αποστατών) και ο Ιούλιος του 1974 (με το ιωαννιδικό πραξικόπημα κατά της Κύπρου και την εισβολή των Τούρκων).
Το πολιτικό μέρος του Ιουλίου του 1965 καλύφθηκε αρκούντως την περασμένη Δευτέρα από την παρούσα εφημερίδα μ’ ένα τρισέλιδο αφιέρωμα. Εδώ θα σταθώ στο φαιδρό μέρος του ανακτορικού πραξικοπήματος και τον βουλευτών της Ενώσεως Κέντρου που αποστάτησαν, με πρώτο τον Γεώργιο Αθανασιάδη – Νόβα, γνωστό και ως ποιητή -και ως εκ τούτου ακαδημαϊκό- με το ψευδώνυμο Γεώργιος Αθάνας.
«Γαργάλατα»!
Ηταν ο ευφυής δημοσιογράφος των «Νέων» και λόγιος Κώστας Σταματίου, που εμφάνισε μια σειρά από άκρως γελοία ποιητικά κατασκευάσματα του Νόβα, με πιο γνωστό το «Γαργάλατα», απ’ όπου και η προσωνυμία «Ο Γαργάλατας». «Ιδού, κύριοι, ποιος ζητάει την ψήφο της εμπιστοσύνη σας», έγραφε στη στήλη «Αδιακρισίες», απευθυνόμενος στους βουλευτές: «Αν είναι δυνατόν ο άνθρωπος που γέννησε αυτούς τους στίχους ν’ απαιτεί να κυβερνήσει με την έγκρισή σας την Ελλάδα του Αισχύλου και του Σολωμού!
“Κι ήταν τα στήθια σου / άσπρα σαν τα γάλατα / και μου’ λεγες / Γαργάλατα!”».
Κι από κοντά, στις ημέρες που ακολούθησαν, άλλοι στίχοι παρόμοιου οίστρου:
«Μην αφήνεις Θήνη / το κορμί να φθίνει! / Εχεις ευθύνη…»
Κι άλλοι, εμπνευσμένοι από κάποια γεγονότα:
Στα εγκαίνια ενός εργοστασίου εμφιαλώσεως:
«Από την εποχή της Αλώσεως / δεν είχαμε δει τέτοιο / εργοστάσιο εμφιαλώσεως!»
Σε συνεστίαση προς τιμήν κάποιας κυρίας:
«Κι επειδή είναι κρύα / τα νερά του Βόλγα / πίνω στη υγεία σας / κυρία Ολγα!»
Και σε μιαν άλλη προς τιμή του χουντικού ευεργέτη Τομ Πάππας:
«Πανηγυρίζει ο λαός άπας / διότι συντρώγει μεθ’ ημών ο Τομ Πάππας!»
Ηταν και τα συνθήματα στις διαδηλώσεις: «Νόβα πουλημένε», «Νόβα Μεταξά», «Νόβα… Γαργαλιάρη». Και τα πανό: «Πράκτωρ 114 εναντίον Δρος Νόβα» (κατά το τζεημσμποντικό «Πράκτωρ 007 εναντίον Δρος Νο», ενώ το 114 αφορούσε το ακροτελεύτιο άρθρο του τότε Συνάγματος, που αφιέρωνε την υπεράσπισή του στον πατριωτισμό των Ελλήνων).
«Γιούπι γιάγια»
Το μερίδιό του είχε και ο άλλος εκλεκτός των ανακτόρων, ο Στέφανος Στεφανόπουλος, με κυρίαρχο το σύνθημα: «Στεφανόπουλε λαπά!». Οπως και ο εαμογενής Ηλίας Τσιριμώκος, που του είχε αφιερωθεί το τετράστιχο που τραγουδιόταν στον ρυθμό του «Γιούπι γιάγια»:
«Η ιστορία σου αρχίζει απ’ τα βουνά / ύστερα πάει στο Κέντρο / κι ύστερα στη Δεξιά / Τσιριμώκο Τσιριμώκο μασκαρά!»
Ανάλογη περιποίηση και σε μερικούς άλλους αποστάτες: Στον Κώστα Μητσοτάκη (αρκέστηκε σε ρόλο υπουργού), που ενόχλησε ιδιαίτερα τους συμπατριώτες του Κρητικούς, στον Δημήτριο Παπασπύρου (ή «παλάντζα», λόγω των πολιτικών του μετακινήσεων), στον Ιωάννη Τούμπα (που ως υπουργός Εσωτερικών χρεώθηκε την ευθύνη της δολοφονίας του φοιτητή Σωτήρη Πέτρουλα).
Φυσικά πώς δεν έχασαν την ευκαιρία και οι επιθεωρησιογράφοι να ρίξουν τα δικά τους: «Ο Καραγκιόζης στη Βουλή», «Βρε πώς καταντήσαμε», «Γαργάλατα! Γαργάλατα!» είναι μερικοί τίτλοι από τις επιθεωρήσεις που παίζονταν.
Και περνάω στον άλλο Ιούλιο, του 1974, οπότε η υπό τον Ιωαννίδη χούντα, αφού ανέτρεψε την του Παπαδόπουλου, προκάλεσε το πραξικόπημα στην Κύπρου, από το οποίο γλίτωσε ο αρχιεπίσκοπος και πρόεδρος Μακάριος, αλλά όχι και η μισή σχεδόν Κύπρος, με το πρόσχημα που ζητούσαν και δόθηκε στους Τούρκους να εισβάλουν για να «προστατέψουν» τη μειονότητά τους – μια χαίνουσα πληγή 39 χρόνια τώρα…
Τις ίδιες ημέρες ανατρέπεται η χούντα. Το ανήγγειλε πρώτος ο Αμερικανός υπουργός Χένρι Κίσινγκερ – ωσάν να είχε εκπληρωθεί ο σκοπός που έγινε η δικτατορία του 1967…
Και ιδού τώρα που βιώνουμε έναν άλλο συφοριασμένο Ιούλιο, με άδηλη έκβαση.
………………………………………………………………………………………………………………
Στο πλαίσιο
Απολύουν, ψαλιδίζουν μισθούς, συντάξεις, αποζημιώσεις, επιδόματα, καταθέσεις, λογής θεμιτές κατακτήσεις ετών, βάζουν χέρι στις τσέπες, στα νοικοκυριά, στη διαβίωση – βίαια, ανελέητα, εχθρικά. Και μόνιμα σ’ αυτούς που δεν μπορούν, που δεν έχουν τίποτα να κρύψουν. Ανυπεράσπιστοι.
«Σκέφτομαι να ζήσω στο χωριό των γονιών μου», έλεγε ο νέος, που, παρά τις σπουδές, έχει πεισθεί πως δεν υπάρχει περίπτωση να βρει κάτι στην πόλη-χαβούζα όπου έχει συσσωρευτεί ο μισός πληθυσμός της χώρας. Τι θα κάνει εκεί; Υποθέτω ό,τι οι πρόγονοι για αιώνες, με σύγχρονα όμως πλέον μέσα – ή ό,τι άλλο. Κι ας το ρίξω για μιαν ακόμη φορά: Αυτό το κατά μόνας να γίνει με κρατική ενθάρρυνση και κίνητρα (άραγε την αντιπολίτευση που διεκδικεί την εξουσία την έχει απασχολήσει;).
Ευτυχώς που υπάρχουν οι προσιτοί δροσιστικοί προορισμοί: Βουλιαγμένη, Σαρωνίδα, Πόρτο Ράφτη, Βραυρώνα π.χ. στα πέριξ. Ή σε κοντινά νησάκια: Σαλαμίνα, Πόρος, Αίγινα, Αγκίστρι (το καλό μου – Κεκρυφάλεια το αρχαίο του όνομα, που σημαίνει «Στολισμένη κεφαλή», λόγω προφανώς του άφθονου πράσινου – προσωρινό, ως γνωστόν, καταφύγιο του Δημήτρη Κουφοντίνα, μόνιμο του Γιώργου Διαλεγμένου, που νιώθει ορφανός μετά την απώλεια του Λευτέρη Βογιατζή), ακόμα και για μονοήμερη απόδραση. Πλήθη κυρίως τα Σαββατοκύριακα, με τους νεολαίους να βολεύονται με σκηνή (κι ας απαγορεύεται) ή υπνόσακο. Οσο για γυμνισμό –εκεί που επιτρέπεται–, λίγα πράματα – οι νέοι ιδιαίτερα δεν φαίνονται πρόθυμοι να ξεβρακωθούν.
ΚΑΙ… α) Τον ψέγεις; Σε μηνύει – καλοδεχούμενος μόνο ο έπαινος. Κρίμα, κύριε Κιμούλη. β) Γιατί από το ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου απουσιάζουν οι κύριοι Σεφερλής και Ρώμας; Αμαρτία.
