Του Γιάννη Ξανθούλη
…Στα «Ιουλιανά» του 1965 (ναι, υπάρχουν και τέτοιες ημερομηνίες) πέρασα υπέροχα. Απτόητος στα μόλις δεκαεφτά μου χρόνια είχα κατεβεί με την πάλαι ποτέ «Ολυμπιακή» του αείμνηστου Ωνάση στην Αθήνα, κυριολεκτικά για καλλιτεχνική ενημέρωση. Πάνω λοιπόν στην «ενημέρωση» κι ενώ στο φρέσκο θέατρο Λυκαβηττού η Αννα Συνοδινού, σε σκηνοθεσία Βολανάκη, έπαιζε «Εκκλησιάζουσες», με πέτυχαν τα Ιουλιανά, που βεβαίως τότε ακόμη ΔΕΝ τα κατονόμαζαν έτσι.
Θυμάμαι την επωδό «Δεν σε θέλει ο ΛΑΟΣ παρ' τη μάνα σου και μπρος», ΕΝΩ ο φερόμενος ως «Γέρος της Δημοκρατίας» έβγαζε πύρινους λόγους που σχολιάζονταν ανάλογα από τις προσκείμενες στην Ενωση Κέντρου εφημερίδες. Εμένα μου αρκούσε το «Χρονογράφημα» του Δημήτρη Ψαθά στα «ΝΕΑ» που μου καθόταν ήδη από καιρό στο στομάχι. Γιατί; Μα γιατί τον θεωρούσα εξόχως αντιδραστικό με τα δήθεν καυστικά (για την εποχή φυσικά περνιούνταν για… καυστικά) σχόλια για οτιδήποτε ξεπερνούσε την αισθητική του.
Τέλος πάντων ο αείμνηστος έγραψε ιστορία, αλλά τα Ιουλιανά για έναν νεαρό επαρχιώτη θύμιζαν κανονικό τσίρκο. Οι χωροφύλακες να κυνηγούν τα πλήθη, τα πλήθη να βρίζουν τους «αποστάτες» με ιδιαίτερη έμφαση στον Μητσοτάκη και η Αθήνα να παραληρεί απαγγέλλοντας στίχους Αθανασιάδη Νόβα όπως «Τα στήθη σου τα άσπρα, που είναι σαν γάλατα γαργάλατα-γαργάλατα!» Το «γαργάλατα-γαργάλατα» σαν οξύμωρη κορόνα μέσα στα δραματικά γεγονότα του ζεστού Ιουλίου δρόσιζε κάπως τον θυμό και την περιρρέουσα αμηχανία. Λέω «αμηχανία» γιατί ουκ ολίγοι Αθηναίοι δεν συμμερίζονταν απαραίτητα την παπανδρεϊκή φιέστα ευθιξίας, που έτσι κι αλλιώς την πλήρωναν οι ακραιφνώς αριστεροί… όπως συνηθιζόταν στην περίφημη εκείνη δεκαετία.
Η αφεντιά μου, όταν διαπίστωνε εκεχειρία ορμούσε στου «Λαμπρόπουλου» και στον «Ορφανίδη» με τους δίσκους, για να καλύψει τις ελλείψεις από τη δισκογραφία του Μάνου Χατζιδάκι.
Τον Ιούλιο εκείνο ένας οικογενειακός φίλος με πήγε μια βραδιά στην Πλάκα στον «Βάκχο» να φάμε και κόντεψα να πεθάνω με την μπουκιά στο στόμα, όταν ανακάλυψα πως πίσω από την πλάτη μου έτρωγε ο Μάνος Χατζιδάκις (ολοζώντανος και νευρικός) παρέα με τον τραγουδιστή Γιώργο Ρωμανό και μια ωραία κυρία. Ο Ρωμανός ήδη είχε κυκλοφορήσει τις «Μπαλάντες» του και ετοίμαζε τη «Μυθολογία» του Χατζιδάκι αλλά και τα τραγούδια του «Καπετάν Μιχάλη», που έπαιζε στο Πεδίον του Αρεως ο Κατράκης.
Κοκάλωσα και μου κόπηκε η όρεξη, ανίκανος να βγάλω μιλιά… Μιλάμε τώρα για σαράντα οχτώ χρόνια πριν… Δηλαδή τον καιρό που στο σινεμά ο Σον Κόνερι υποδυόταν τον Τζέιμς Μποντ στο «Επιχείρηση Κεραυνός». Τρέχα γύρευε… Λιγότερο από μια εβδομάδα έμεινα στην Αθήνα, αλλά μ' έφαγαν οι δρόμοι και οι μάχες στους δρόμους. Μέχρι έναν παπά να τον δέρνουν με μια φραντζόλα ψωμί είδα… Ομως απτόητος πήγα στο «Μετροπόλιταν» της λεωφόρου Αλεξάνδρας να δω ένα υβριδικό μιούζικαλ με τον… πρωτότυπο τίτλο «Μην πατάτε τη χλόη». Μουσική, ο Σταύρος Ξαρχάκος. Το έργο ατύχησε παντελώς, όμως ακόμη θυμάμαι τη Μάρω Κοντού μ' ένα κόκκινο φόρεμα να τραγουδά σε παρθενική εκτέλεση «Τα τρένα που φύγαν, αγάπες μού πήρανε» σε στίχους Βαγγέλη Γκούφα, καλή του ώρα. Αργότερα το τραγούδησε η Ελλάδα μαζί με τη Μοσχολιού.
Τα Ιουλιανά αναλύθηκαν διεξοδικά, με πολλά αντιφατικά «γιατί» και «πώς», ενώ στη γωνία Εδουάρδου Λω και Σταδίου δολοφονήθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλας. Το πιο τραγικό πρόσωπο που πάντα θα με συγκινεί, όπως έφυγε πλήρης πάθους και νεότητας στις 23 Ιουλίου του 1965. Γιατί όλα αυτά και για ποιους; Και μέσα σε όλα, ο ιατροδικαστής Καψάσκης με τα πορίσματά του… Πέρασε ο καιρός…
Πάντως τα δύο χρόνια που κύλησαν από το καλοκαίρι του 1965 μέχρι το πραξικόπημα τον Απρίλιο του 1967 μπορούν να χαρακτηριστούν, όπως αναφέρουν οι αναλυτές και οι ιστορικοί, σαν ένα βραδυφλεγές ηφαίστειο που σιγόβραζε και βογκούσε συχνά πυκνά, «χωρίς ωστόσο να υπάρχουν αυτιά να το αφουγκραστούν». Λες και αργότερα βρήκαμε την ακοή μας…
Ευτυχώς τον τρέχοντα Ιούλιο κατάπληκτοι είδαμε να παρελαύνει διαμαρτυρόμενη (που την έκαναν αόρατη) η λεγόμενη και φερόμενη δημοτική αστυνομία, με την αγωνία αν θα συνεχίσει να υπηρετεί τις ανάγκες των δημοτών. Φυσικά οι δημότες, κι ανάμεσά τους κι εγώ, ό,τι γνωρίζουν από «δημοτική αστυνομία» είναι κάποια ωραία ξανθά κορίτσια και αναλόγου κάλλους αγόρια που μοίραζαν κλήσεις… όταν μέσα τους ξυπνούσε ο πειρασμός να παίξουν τον χαλαρό μπάτσο!!!
Στα πολύ θετικά επίσης του Ιουλίου μας είναι που ο κύριος Τσίπρας πέρασε άβρεχτος την Ερυθρά Θάλασσα, οπότε ώς τη Γη της Επαγγελίας είναι δυο Κόκα-Κόλες δρόμος… Στα ακόμη καλύτερα είναι που άλλο ένα ιστορικής αποτελεσματικότητας στέλεχος του ενδόξου ΠΑΣΟΚ, ο κύριος Παπουτσής, όχι μόνο δεν πήρε παπούτσι, ΑΛΛΑ τον έστειλαν (μαζί με το μούσι του) να εκπροσωπεί το Ελλαδιστάν στην Παγκόσμια Τράπεζα. Θα μου πεις, κάποιος έπρεπε να πάει… αλλά έτσι γίνονται αυτά τα πράγματα.
Ο,τι θέλετε πείτε, αλλά εγώ νοσταλγώ τον κύριο Χρήστο στο υπουργείο Προστασίας του Λεχρίτη, του Πολίτη και των λοιπών συγγενών.
Τι μας νοιάζει όμως; Σήμερα πανηγυρίζουν οι απανταχού Προφήτες Ηλίες στα κορφοβούνια, για να ξεδώσει το πόπολο και να επικυρωθεί η αυθεντικότητα του καλοκαιριού.
Και του χρόνου…
