Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε τροπολογία για την αποδέσμευση της χωροθέτησης των κέντρων αποτέφρωσης νεκρών από τα ήδη υφιστάμενα κοιμητήρια
Του Κώστα Ζαφειρόπουλου
Από το 2006 μέχρι σήμερα, και ενώ έχει ολοκληρωθεί η νομοθετική διαδικασία που παρέχει το δικαίωμα στους πολίτες της ελεύθερης επιλογής της καύσης της σορού τους αντί της ταφής (άρθρο 35 του Ν. 3448/2006, Π.Δ. 31/2009, ΚΥΑ 20232/2010), δεν έχει πραγματοποιηθεί η ίδρυση και λειτουργία κέντρων αποτέφρωσης νεκρών (ΚΑΝ). Το θέμα έρχεται και πάλι στην επικαιρότητα μετά τη χθεσινή τροπολογία, την οποία κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ στο πλαίσιο του σχεδίου νόμου «Αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και περιβαλλοντικό ισοζύγιο» του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, για την αποδέσμευση της χωροθέτησης των Κέντρων Αποτέφρωσης Νεκρών από τα ήδη υφιστάμενα κοιμητήρια.
Αρνητική ιστορία
Το θέμα της αποτέφρωσης τέθηκε για πρώτη φορά το 1960 και πήρε μεγάλη δημοσιότητα λόγω της άρνησης του τότε αρχιεπισκόπου Αθηνών να ψάλει νεκρώσιμη ακολουθία, λόγω θρησκευτικού δόγματος, στην τέφρα του Δημήτρη Μητρόπουλου.
Το καλοκαίρι του 1987, το θέμα αναζωπυρώθηκε, όταν ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Μιλτιάδης Εβερτ απέστειλε σχετική επιστολή στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς εν μέσω καύσωνα εκατοντάδες νεκροί «περίμεναν» εβδομάδες για να ταφούν.
Η Εκκλησία επί χρόνια ήταν τελείως αρνητική, μόνο που μετά την ψήφιση του νόμου το 2006 και με δεδομένο τον κορεσμό στα νεκροταφεία, φαινομενικά σήμερα δείχνει μεγαλύτερη ανοχή στο θέμα. Σύμφωνα όμως με την αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας, «τα προβλήματα πλέον που έχουν παρουσιαστεί αφορούν αφ’ ενός ζητήματα τεχνικού χαρακτήρα, όπως είναι η ανεπάρκεια ικανού χώρου εντός των υφιστάμενων νεκροταφείων για την εγκατάσταση κέντρου αποτέφρωσης νεκρών (ΚΑΝ), αφ’ ετέρου ζητήματα νομικού χαρακτήρα, όπως είναι το συγκεχυμένο ιδιοκτησιακό καθεστώς των υφιστάμενων νεκροταφείων όπου υπάρχει τυπικό κώλυμα για την ίδρυση και εγκατάσταση αποτεφρωτηρίου».
Στον Δήμο Ζωγράφου, για παράδειγμα, υπήρξε απόφαση για κατασκευή αποτεφρωτηρίου, ανατέθηκε ακόμη και η αρχιτεκτονική μελέτη και λίγο προτού κοινοποιηθεί, ο δήμος ανακάλυψε ότι δεν είχε καν τίτλους ιδιοκτησίας για το Νεκροταφείο Ζωγράφου στο οποίο θα χτιζόταν το αποτεφρωτήριο. Ενώ στον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου αυτά τα 139 στρέμματα είναι νεκροταφείο, στο Κτηματολόγιο αναγράφονται ως «αγνώστου ιδιοκτήτη».
Μετά θάνατον μετανάστες
Η αποτέφρωση αυτή καθαυτή από χώρα σε χώρα κοστίζει 500-800 ευρώ.
Είναι γνωστό πως και ο θάνατος ακόμα μετατρέπεται σε μια επικερδή επιχείρηση: Τα έξοδα για μια κανονική κηδεία στην Ελλάδα κυμαίνονται ανάμεσα στα 3.000-3.500 ευρώ. Λόγω της μη ύπαρξης αποτεφρωτηρίου, στην Ελλάδα το κόστος αποτέφρωσης λόγω μεταφοράς του νεκρού στη Σόφια (το κοντινότερο αποτεφρωτήριο) υπερβαίνει στην καλύτερη περίπτωση τα 2.000 ευρώ. Η μη ύπαρξη ΚΑΝ στη χώρα μας συνιστά παραβίαση άρθρων του ελληνικού Συντάγματος, καθώς και της Διεθνούς Σύμβασης για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά Δικαιώματα. Πέρα από τη γραφειοκρατία και τη διαχρονική στάση της Εκκλησίας, η καθυστέρηση στη δημιουργία ΚΑΝ, παρά την επίμονη προσπάθεια όλων των δημάρχων (και ειδικά των Καμίνη-Μπουτάρη), δείχνει ότι θίγονται και επιχειρηματικά συμφέροντα τελεταρχών. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, ακόμα και πολιτικοί, όπως ο Θ. Πάγκαλος, σκέφτονται να εμπλακούν επιχειρηματικά με τον τομέα της αποτέφρωσης.
Ταφόπλακα και στο Μαρκόπουλο
Τελευταίο αρνητικό παράδειγμα, η απόφαση για δημιουργία κέντρου αποτέφρωσης νεκρών στο Μαρκόπουλο.
Το έργο θα γινόταν με αυτοχρηματοδότηση από ιδιώτη επενδυτή, χωρίς να επιβαρυνθεί ο δήμος ούτε με ένα ευρώ, ενώ θα είχε καθαρά ετήσια έσοδα ύψους 300.000-500.000 ευρώ.
Το δημοτικό συμβούλιο της πόλης ακύρωσε τον Μάρτιο του 2012 προηγούμενη απόφαση υπέρ της κατασκευής, με την αιτιολογία ότι δεν πληρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι και ότι το έργο δεν διαθέτει την «απαραίτητη κοινωνική συναίνεση». Μέλη της αντιπολίτευσης έκαναν λόγο για δημιουργία στρατοπέδου «Αουσβιτς» στο Μαρκόπουλο, την ώρα που θρησκόληπτοι και «αγανακτισμένοι» πολίτες με δήθεν περιβαλλοντικές ανησυχίες γιουχάιζαν τους επιστήμονες στο δημοτικό συμβούλιο.
Γιατί αποτέφρωση;
● Συνιστά σεβασμό προς αυτούς που επιθυμούν εναλλακτικό τρόπο ταφής: χριστιανούς, οπαδούς άλλων θρησκειών ή άθεους, Ελληνες ή μετανάστες.
●Αποτελεί ένα είδος ταφής με σημαντικά μειωμένο κόστος (μέχρι και 30%, από όσο κοστίζει η ταφή σήμερα) και δίνει μια απάντηση στο πρόβλημα κορεσμού των κοιμητηρίων των περισσότερων μεγάλων δήμων της χώρας μας.
●Απαλλάσσει από την ταλαιπωρία της εκταφής, που 3, 4 ή 5 χρόνια μετά την ταφή υποβάλλει υποχρεωτικά τους συγγενείς στην οδύνη της «δεύτερης κηδείας» (τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλεί η θέα των οστών ή η ατελής αποσύνθεση της σορού).
●Aπαλλάσσει από τα έξοδα κατασκευής και συντήρησης του τάφου, ενώ επιπλέον αποφεύγεται η επιβάρυνση του περιβάλλοντος (γης και υδροφόρου ορίζοντα) των νεκροταφείων, τα περισσότερα των οποίων είναι εντός του οικιστικού ιστού των πόλεων και κορεσμένα.
●Θέτει τέλος στο παράδοξο (και αποκλειστικά ελληνικό) φαινόμενο της προσωρινής «μετανάστευσης» νεκρών, καθώς οι συγγενείς καταφεύγουν στο εξωτερικό για να κάψουν τους νεκρούς τους.
