Του Βαγγέλη Κύρκου

Οποιος το περασμένο Σάββατο τύχαινε να περάσει από τον χώρο της παλιάς αμερικανικής βάσης στο Ελληνικό ίσως και να απορούσε. Μα πού πάνε όλοι αυτοί, θα αναρωτιόταν, με το χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπο, με δίχτυα και τα κοφίνια στα χέρια αυτό το ηλιόλουστο φθινοπωρινό πρωινό;

Αν ήταν κάτοικος της περιοχής όμως, μάλλον θα ήξερε. Πως ήταν η πρώτη μέρα για το μάζεμα των καρπών των ελαιοδένδρων, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα σε δημοτικούς και κοινόχρηστους χώρους, την… πρεμιέρα μιας ευρηματικής πρωτοβουλίας που εμπνεύστηκε ο τοπικός συνεταιρισμός «Βλαστός» και υλοποιεί σε συνεργασία με τον «Αυτοδιαχειριζόμενο Αγρό Ελληνικού» και τον Δήμο Αργυρούπολης-Ελληνικού.

Το μεγαλύτερο μέρος από το λάδι που θα παραχθεί στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας πρόκειται να διατεθεί από την κοινωνική υπηρεσία του δήμου σε εκείνους που το έχουν ανάγκη, ενώ το υπόλοιπο πρόκειται να μοιραστεί, εν είδει επιβράβευσης, σε όλους όσοι πρακτικά βοήθησαν στο μάζεμα του καρπού.

Την πρώτη μέρα της εξόρμησης, το κέφι, η συντροφικότητα και η καλή διάθεση περίσσεψαν. Δεν επρόκειτο στο κάτω κάτω για μία ακόμη «δουλειά που έπρεπε να γίνει», για μια αγγαρεία. «Τα χτένια είχαν πάρει «φωτιά», τα δίχτυα δεν άντεχαν το βάρος, το κέφι και η δημιουργική διάθεση λειτούργησαν εκτονωτικά προς την κούραση, δίνοντας έναν ξεχωριστό τόνο…», περιγράφουν οι άνθρωποι του «Βλαστού» στο site τους.

Κι όσο και αν η αρχή είναι κατά παράδοση… δύσκολη –αρκετοί από εκείνους που βρέθηκαν στον χώρο της παλιάς αμερικανικής βάσης δεν είχαν ποτέ προηγουμένως στη ζωή τους ασχοληθεί με τις ελιές- συνολικά μαζεύτηκαν περισσότερα από 200 κιλά.

Κι αυτό, μας λένε, δεν είναι παρά το πρώτο μόνο βήμα – με το δεύτερο να είναι κιόλας προγραμματισμένο για σήμερα. «Μπορούμε να μαζεύουμε ελιές μέχρι και τον Φεβρουάριο», υποστηρίζουν, ενώ ο Ηλίας Πάλλης σημειώνει πως «πέρα από το πρακτικό αντίκρισμα και νόημα της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας, το βλέπουμε και ως έναν τρόπο για να ενεργοποιηθεί ο κόσμος. Για να καταλάβει ότι σε αυτή την εποχή, ο μόνος τρόπος για να μη μας καταβάλει η μιζέρια είναι να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας.

Το να καθόμαστε μπροστά σε μια τηλεόραση και να περιμένουμε να δούμε τι θα αποφασίσουν οι άλλοι για εμάς δεν είναι λύση. Σκοπός μας είναι να δείξουμε στον κόσμο ότι υπάρχει μια διέξοδος. Μπορεί να μη λύνει το πρόβλημα ολοκληρωτικά, αλλά του δίνει τη δυνατότητα να καταλάβει πως δεν είναι τόσο «δέσμιος» όσο του λένε ότι είναι».

Τα τακτικά συμβούλια του «Βλαστού» είναι ανοιχτά σε όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από το αν είναι τυπικά μέλος ή όχι, και η ατμόσφαιρα που σε αυτά επικρατεί είναι γεμάτη ζωντάνια και δημιουργική αγωνία. Κάπως σαν άμεση δημοκρατία στην πράξη. Οι εντάσεις και οι υψηλοί τόνοι δεν είναι άγνωστα, αλλά ο παρονομαστής σε κάθε περίπτωση παραμένει κοινός για όλους κι απαράλλαχτος – η έγνοια για το καλό των πολλών.

«Αυτή τη στιγμή», μας εξηγεί ο Ανδρέας Δάνος, «είμαστε τυπικά ένας αστικός συνεταιρισμός – δεν υπήρχε η δυνατότητα τον καιρό που ιδρυθήκαμε να έχουμε την ιδιότητα του «κοινωνικού». Ομως, έπειτα από κάποιες νομοθετικές διατάξεις που ψηφίστηκαν τον προηγούμενο Φεβρουάριο μπορούμε πλέον να αλλάξουμε και επίσημα ως κοινωνικός συνεταιρισμός. Αποτελούμενος από εθελοντές και μόνο. Αυτός είναι ο στόχος μας».

Ρωτάμε πώς προέκυψε η ιδέα του λιομαζώματος. «Η ιδέα προήλθε απλά από έναν εκ των συνεταίρων. Και δεν είναι η μοναδική που θέλουμε να βάλουμε σε εφαρμογή. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα κίνημα αυτοδιαχείρισης. Ομως δεν είναι απλό πράγμα να παίρνεις την τύχη στα χέρια σου. Η συγκεκριμένη προσπάθεια είχε ξεκινήσει από πέρσι. Αρχικά, ακούστηκαν διάφορες επιφυλάξεις. Κυρίως για το μήπως οι ελιές που συλλέγουμε δεν είναι κατάλληλες. Απευθυνθήκαμε στο Γενικό Χημείο του Κράτους, που μας έδωσε μια πολύ ενθαρρυντική απάντηση, και έτσι πλέον προχωράμε… ακάθεκτοι».

Οι εξορμήσεις για το μάζεμα ελιάς γίνονται στους κοινόχρηστους χώρους του Δήμου Αργυρούπολης-Ελληνικού, στα σημεία όπου έχουν εντοπιστεί οι κατάλληλες για συλλογή ελιές. Η πρώτη συγκομιδή πήγε πολύ καλά. Οι περισσότερες από αυτές θα πάνε σε ελαιοτριβείο για να γίνουν λάδι –με τα ελαιοτριβεία να κρατούν, όπως στην περίπτωση κάθε παραγωγού κάνουν, ένα ποσοστό από το παραγόμενο λάδι ως αμοιβή- ενώ μια μικρή ποσότητα (γύρω στα 50 κιλά) είναι βρώσιμες και προορίζονται για άμεση κατανάλωση».

Το λάδι και οι ελιές είναι, απ' ό,τι μαθαίνουμε, απλά η αρχή. Ηδη την προηγούμενη Δευτέρα τα μέλη του συνεταιρισμού οργάνωσαν το πρώτο –δωρεάν- μάθημα μελισσοκομίας, προσκαλώντας ως εισηγητή σε αυτό έναν ειδικό που θέλησε να βοηθήσει στην προσπάθεια. Η «παρουσίαση αρχών μελισσοκομίας» τράβηξε αρκετό κόσμο και έχει ήδη αποφασιστεί η οργάνωση μιας ολόκληρης σειράς αναλυτικών μαθημάτων στη συνέχεια, που ξεκινούν τη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου.

Ο «Βλαστός» ακόμα συνεργάζεται, επικοινωνεί και ανταλλάσσει προϊόντα και με άλλους συνεταιρισμούς. Οπως μας εξηγεί ο Ηλίας Πάλλης, «νιώθουμε πως έχουμε διπλή αποστολή. Πως σκοπός μας είναι να ωφελούνται εξίσου τόσο ο καταναλωτής όσο και ο παραγωγός. Συνήθως τα προϊόντα που φιλοξενούμε στον χώρο μας είναι από συνεταιρισμούς και παραγωγούς που βρίσκονται κοντά στην Αθήνα, προκειμένου να μην επιβαρύνουμε δίχως λόγο το περιβάλλον, ξοδεύοντας ενέργεια για τη μεταφορά των προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις».

Η συμβολή του Δήμου Αργυρούπολης-Ελληνικού στην όλη προσπάθεια είναι καθοριστική. «Στεγαζόμαστε», μας λέει ο Ανδρέας Δάνος, «σε έναν χώρο που μας παραχώρησε ο δήμος, ο οποίος έχει επιπλέον αναλάβει να πληρώνει τους λογαριασμούς του ρεύματος και του νερού. Δεν επεμβαίνει στη δουλειά μας. Ξέρει ότι οποιοδήποτε κέρδος υπάρξει -βάσει καταστατικού- δεν θα πάει σε κάποιον συνέταιρο. Γνωρίζουν ότι μας βοηθούν για έναν καλό σκοπό. Πάντως, έχουμε μικρά έξοδα…».

Ο Γιάννης Μαραγκός, αντιδήμαρχος δημοτικών υπηρεσιών κοινωνικής μέριμνας-υγείας και πρόνοιας, επισημαίνει πως «μόνο καλό μπορεί να προκύψει από τέτοιες προσπάθειες. Εμείς ως δήμος –με δεδομένο ότι υπάρχει η διαβεβαίωση από το Χημείο του Κράτους ότι οι ελιές που συλλέγονται μπορούν να καταναλωθούν- δώσαμε τη δυνατότητα στα μέλη του συνεταιρισμού να μαζέψουν τις ελιές, αλλά και τους παραχωρήσαμε τον χώρο στον οποίο στεγάζονται. Λειτουργούμε στη βάση της αμοιβαιότητας, μια και ένα μεγάλο μέρος από τις ελιές προβλέπεται να καταλήξει στην τράπεζα τροφίμων του δήμου κι από εκεί στους πιο αδύναμους οικονομικά συμπολίτες μας».