Της Αφροδίτης Τζιαντζή
«Στρατηγικές αντιμετώπισης του νεοναζισμού στα σχολεία». Αυτό ήταν το θέμα διήμερου σεμιναρίου που συνδιοργάνωσαν το «Ιδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ» και το «Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς», με συμμετοχή Γερμανών και Ελλήνων εκπαιδευτικών και ειδικών της εκπαίδευσης.
Εξετάστηκαν θέματα όπως το μάθημα της δημοκρατικής αγωγής, το πώς διαχέεται η αγωγή του πολίτη σε όλα τα μαθήματα, οι άρρητοι τρόποι διάδοσης αντιδημοκρατικών ιδεών, οι σχέσεις μαθητών με οργανωμένα νεοναζιστικά κινήματα αλλά και οι παρεμβάσεις από αντιναζιστικούς φορείς και οργανώσεις.
Τέλος, παρουσιάστηκαν δραστηριότητες που έχουν λειτουργήσει θετικά στην αντιμετώπιση του νεοναζισμού και προτάθηκαν συγκεκριμένες δράσεις. Σκοπός είναι να συνταχθεί ένα χρηστικό ενημερωτικό φυλλάδιο, για εκπαιδευτικούς, γονείς και πολιτικά πρόσωπα.
Οι εκπαιδευτικοί από τη Γερμανία, μια χώρα που έχει αναγκαστεί να ονοματίζει το πρόσωπο του φασιστικού τέρατος και έχει θεσπίσει ειδικά μαθήματα αντιμετώπισης του νεοναζισμού, προσπάθησαν να κατανοήσουν το ρευστό και αντιφατικό πρόσωπο του ελληνικού σχολείου σε καιρούς οξύτατης κρίσης.
«Για να γίνει οποιαδήποτε δουλειά, πρέπει πρώτα να ανατρέψουμε την απαξίωση του σχολείου. Το σχολείο για τα παιδιά είναι αποστεωμένο, μη ελκυστικό, οπότε ό,τι και να τους πεις δεν θα πιάσει τόπο», είπε η καθηγήτρια Λυκείου Ράνια Καλαντζή, μεταφέροντας την εμπειρία της ελληνικής τάξης. Ο ρατσισμός, ο αυταρχισμός, η περιφρόνηση του αδύναμου, η επιβράβευση του ισχυρού, η λατρεία του «μάτσο-αρχηγού» είναι συμπεριφορές που παρεισφρέουν στη σχολική ζωή, χωρίς να αποτελούν μέρος του αναλυτικού προγράμματος.
Ο τρόπος που διδάσκονται η ιστορία και η γλώσσα τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γερμανία, όπου μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται βιβλία που παρουσιάζουν τους Εβραίους και μουσουλμάνους ως «άλλους», τα θρησκευτικά ως ομολογιακή κατήχηση, τις παρελάσεις ως διέξοδο του μιλιταρισμού και κυρίως το σχολείο ως χώρο που δέχεται όλους τους κραδασμούς μιας κοινωνίας σε κρίση, απασχόλησαν τους ομιλητές.
«Αυτό που μας ρημάζει δεν είναι η πρωινή προσευχή αλλά το Μνημόνιο και ο ιμπεριαλισμός», σχολίασε ο Κώστας Θεριανός, διευθυντής σε σχολείο του Αγ. Παντελεήμονα και ερευνητής της εκπαίδευσης. «Η παρέμβασή μας πρέπει να είναι ολιστική, να μην αφορά μόνο το περιεχόμενο, αλλά και τη διαδικασία της εκπαίδευσης σε ένα κλίμα ισότητας και αλληλοσεβασμού», τόνισε ο Παύλος Χαραμής, από το Κέντρο Μελέτης και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ.
«Μπορώ να πω στον μαθητή «Κάνε ό,τι θέλεις παιδί μου», με μια τέτοια αυταρχική αγριοφωνάρα, που να καταλάβει ακριβώς το αντίθετο», έδωσε ένα εύληπτο παράδειγμα ο Νίκος Γκόβας, από το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση.
Οπως δεν αρκεί να πεις «τσακίστε τον φασισμό» για να γίνει άμεσα πράξη, έτσι δεν αρκεί να βαφτιστεί ένα μάθημα αντιρατσιστικό ή δημοκρατικό για να γίνουν τα σχολεία τόποι ελευθερίας και ισότητας. Οπως στην κοινωνία, έτσι και στο σχολείο, η δημοκρατία παλεύεται, κερδίζεται και αμφισβητείται κάθε μέρα.
