Toυ Βαγγέλη Κύρκου

Σε μια εποχή στην οποία ο δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας της υγείας (και όχι μόνο) εξαφανίζεται, οι πολίτες παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους. Για την ακρίβεια, το έχουν κάνει εδώ και πολύ καιρό, αλλά το «φαινόμενο» αρχίζει πλέον να γίνεται ευρέως γνωστό και να εξαπλώνεται. Η νομοθετημένη (πια) απόσυρση των αρμόδιων κρατικών φορέων από την υποχρέωση να παρέχουν στοιχειώδεις δωρεάν υπηρεσίες υγείας σε όλους τους πολίτες που κατοικούν στην ελληνική επικράτεια, είχε αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών κοινωνικών ιατρείων.

Προς το παρόν, τέτοιου είδους κινήσεις υπάρχουν σε λίγες περιοχές της Ελλάδας, αλλά με τον τρόπο που η εγχώρια κοινωνία εξαθλιώνεται, μοιάζει μαθηματικά βέβαιο ότι παρόμοιες πρωτοβουλίες θα κατακλύσουν όλη την επικράτεια. Οι πόλεις στις οποίες αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούνται τα κοινωνικά ιατρεία είναι η Αργυρούπολη-Ελληνικό και ο Βύρωνας στην Αττική, η Θεσσαλονίκη (στην περιοχή του Βαρδάρη), το Ρέθυμνο (στην Παλιά Πόλη), η Πρέβεζα και το Κιλκίς.

Παράλληλα, οι συγκεκριμένες συλλογικότητες λειτουργούν και ως χώροι διανομής φαρμάκων. Τα κοινωνικά φαρμακεία έχουν ακόμη μεγαλύτερη ακτίνα δράσης. Οι πόλεις που συμπεριλαμβάνονται στη συγκεκριμένη λίστα είναι η Πάτρα, οι Σέρρες, τα Χανιά, η Αθήνα (στη Βαρβάκειο Αγορά) και η Ηλιούπολη Αττικής.

Η βασική ιδέα της δημιουργίας των κοινωνικών ιατρειών έχει μια κοινή συνισταμένη: την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε όλους όσοι -για διάφορους λόγους- δεν πληρούν τις προϋποθέσεις. Ουσιαστικά, προστατεύονται οι Ελληνες πολίτες και αλλοδαποί από το να πεθαίνουν σαν το σκυλί στ’ αμπέλι (όσο και αν ακούγεται αυτό σκληρό) εξαιτίας της αδυναμίας τους να έχουν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες και φάρμακα.

Ειδικά οι μετανάστες έχουν ακούσει τα μύρια όσα για αυτά που συμβαίνουν στην ελληνική κοινωνία, παίρνοντας πολλές φορές πάνω τους το «ανάθεμα». Λαμπρό παράδειγμα, όμως, για τον ευεργετικό ρόλο που μπορούν να έχουν στο κοινωνικό σύνολο της χώρας είναι τα κοινωνικά ιατρεία. Αρκετά από αυτά άνοιξαν με αφορμή την παροχή βοήθειας προς αυτούς. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης. «Οι υγειονομικοί που συναντήθηκαν και αρμονικά συνεργάστηκαν κατά την ιατρική παρακολούθηση των 50 μεταναστών απεργών πείνας στο ΕΚΘ το 2010, εμπνεύστηκαν την ιδέα της δημιουργίας τού ΚΙΑ. Η πρωτοβουλία των υγειονομικών που σχεδίασαν και ξεκίνησαν να υλοποιούν αυτήν την ιδέα πλαισιώθηκε από μεγάλο αριθμό εθελοντών, αλληλέγγυων υγειονομικών και μη-υγειονομικών.

Το σύνολο αυτών των ανθρώπων, που αφιέρωσαν πολύτιμο προσωπικό χρόνο και εργασία, με την καθοριστική συμβολή όλων εκείνων των πολιτών που είτε πρόσφεραν χρήματα και εξοπλισμό είτε έκαναν δωρεές φαρμάκων που δεν χρειάζονταν πια, κατάφεραν να ξεκινήσουν τη λειτουργία του Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ιστοσελίδα του ιατρείου.

Περίπου έτσι άρχισε η λειτουργία και του Ιατρείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Πρέβεζας – αρχικά σαν μια πρωτοβουλία της δημοτική παράταξης «Δημόσιος Χώρος», μετά τις δημοτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2010 και στη συνέχεια εξελίχθηκε σε αυτόνομη συλλογικότητα, χωρίς κάποια νομική μορφή, με αυτο-οργάνωση και άμεση δημοκρατία.

Επίσημα άρχισε να λειτουργεί τον Απρίλιο του 2011. Την ώρα που το ιατρείο δεν ήταν καν… στα σπάργανα, το ιατρείο κλήθηκε να δώσει εξετάσεις. «Στην πιο συγκλονιστική του στιγμή μέχρι σήμερα, όταν κληθήκαμε να περιθάλψουμε και να υποστηρίξουμε (σε συνεργασία με άλλους φορείς της πόλης) τους πρόσφυγες -κυρίως ανήλικους- του τραγικού ναυαγίου στα παράλια της Πρέβεζας. Τραγικό αποτέλεσμα εκείνου ήταν ο θάνατος τεσσάρων ανθρώπων», μας εξηγεί η Καλλιόπη Μιχελάκου, παιδοψυχολόγος.

Το ανησυχητικό για την ελληνική κοινωνία, πάντως, είναι το γεγονός ότι στα κοινωνικά ιατρεία το μεγαλύτερο πλέον ποσοστό ασθενών δεν είναι οι -ούτως ή άλλως καταδικασμένοι από τη μοίρα- μετανάστες, αλλά Ελληνες πολίτες. Κάτι απόλυτα λογικό φυσικά, καθώς όσο αυξάνεται η ανεργία τόσο λιγότεροι πολίτες θα είναι συμβεβλημένοι με ασφαλιστικά ταμεία.

Ευτυχές γεγονός σε όλη αυτή τη «μαυρίλα» είναι ότι όλο και περισσότεροι γιατροί, αλλά και απλοί πολίτες εθελοντές, δραστηριοποιούνται σε τέτοιου είδους συλλογικότητες. «Στην αρχή ξεκινήσαμε με περίπου 15 άτομα και πλέον είμαστε πάνω από 150», μας εξηγεί ο Χρήστος Σιδέρης, ένας από τους ανθρώπους που «έτρεξε» και συνεχίζει δίνει αγώνα για το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Που με τη δράση του, όπως μας λέει, έχει… ταρακουνήσει λίγο τα λιμνάζοντα νερά στο σχεδόν «νεκρό» κρατικό σύστημα υγείας.

Το ιατρείο στο Ελληνικό, όπως και της υπόλοιπης επικράτειας, πλαισιώνεται και από εξωτερικούς γιατρούς και ιδιωτικές κλινικές (κυρίως εργαστήρια, όπου γίνονται μικροβιολογικές και άλλες σχετικές εξετάσεις). Επίσης, υπάρχει ανοιχτός δίαυλος με δημόσια νοσοκομεία, όπως το ογκολογικό τμήμα του νοσοκομείου «Σωτηρία», ενώ πρόσφατα ξεκίνησε και η συνεργασία με το «Σισμανόγλειο» για τη νοσηλεία ανασφάλιστων ασθενών. Κάτι που γίνεται και στην Πρέβεζα με το νοσοκομείο της πόλης.

Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού και να δούμε από κοντά τον τρόπο που αυτά δρουν. Εκτός από τη διαπίστωση ότι έχει γίνει μια πολύ καλή και νοικοκυρεμένη δουλειά, με πολύ μεράκι, και το γεγονός ότι στηρίζεται από πολύ κόσμο που προσφέρει ό,τι μπορεί (οι αποθήκες φαρμάκων αλλά και βρεφικών ειδών ήταν γεμάτες από δωρεές), είδαμε και μια επιστολή ενός ασθενούς η οποία συγκλονίζει.

Μέσα σε μια κορνίζα, ακριβώς απέναντι από τη γραμματεία, αποτυπωνόταν η δυστυχία ενός συνανθρώπου μας, ο οποίος βρήκε λίγη ανακούφιση από τη δράση του ιατρείου. «Χτυπημένος» από τη μοίρα, με τους δυο γονείς άρρωστους, τον αδελφό του καρκινοπαθή, όντας και ο ίδιος με προβλήματα υγείας και γονιός δύο παιδιών, τίποτα δεν φαινόταν ότι θα τον ανακούφιζε.

Κι όμως, μια αχτίδα αισιοδοξίας βγαίνει μέσα από τις λέξεις του: «Σας στέλνω αυτήν την επιστολή γιατί ήμουν νεκρός και αναστήθηκα. Από την ημέρα που η κοινωνική υπηρεσία του νοσοκομείου «Μεταξά» με έστειλε σε εσάς, από την πρώτη κιόλας ημέρα, η ζωή μου άλλαξε… Αρχισε να έχει ξανά νόημα. Γι' αυτό θέλω να σας ευχαριστήσω όλους που κάνετε πραγματικά τα πάντα για τους Φτωχούς και τους Απορους». Τα σχόλια περιττά.

Ανάλογη διήγηση για τον πόνο και την ταλαιπωρία που υφίστανται οι συμπολίτες μας υπήρξε και από τα χείλη του εμπνευστή του Κοινωνικού Ιατρείου-Φαρμακείου Βύρωνα, Δημήτρη Σουλιώτη. Ενας άνθρωπος που περνά το μήνυμα να μην υποκύψει ο λαός από τις συνθήκες που διαμορφώνονται. Και δεν θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά, καθώς το ιατρείο-φαρμακείο στον Βύρωνα λειτουργεί με πολύ πιο δύσκολες συνθήκες από τα υπόλοιπα. Ακόμη και το κτίριο στο οποίο στεγάζεται είναι παραχώρηση από μια οικογένεια (εννοείται εντελώς αφιλοκερδώς).

«Δεν υπάρχει καμία βοήθεια από τον δήμο. Αντίθετα, θα λέγαμε ότι στέκεται εχθρικά απέναντί μας. Ο,τι κάναμε έγινε από τους ίδιους τους πολίτες, τους φαρμακοποιούς, τους γιατρούς που συμμετέχουν σε αυτήν την πρωτοβουλία. Σκοπός δημιουργίας του ιατρείου-φαρμακείου είναι να σταθεί αλληλέγγυα στο μεγάλο δράμα των ανέργων, αλλά και να ενταχθεί σε ένα μέτωπο κοινωνικής αλληλεγγύης που θέλει να ενώσει τη φωνή του -και τους αγώνες του- με όλους τους εργαζόμενους, εναντίον αυτής της πολιτικής», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Σουλιώτης.

Το κοινωνικό ιατρείο-φαρμακείο Βύρωνα είναι ακόμη… μωρό, καθώς ξεκίνησε να λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2012, αλλά η ανάπτυξή του είναι θεαματική. «Μέχρι στιγμής έχουμε καταφέρει να οργανώσουμε ένα δίκτυο περίπου 18 γιατρών και πάνω από το 60% των φαρμακείων του δήμου. Υπάρχει όμως συμμετοχή και από άλλους δήμους, κάτι που αποτελεί ευχάριστη έκπληξη».

Πάντως, παρά το έργο που προσφέρει η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, ο κ. Σουλιώτης σημειώνει: «Δεν θα αφήσουμε κανέναν άνθρωπο μόνο του. Αυτό είναι και το σύνθημά μας. Ομως ο λαός θα πρέπει να καταλάβει ότι για την κατάσταση αυτή δεν ευθύνονται απλώς τα μνημόνια και οι δανειακές συμβάσεις».

Βράβευση για το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού

Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη που μας πέρασε (05/12 στις 18.00), στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, βραβεύτηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Ευεργετών το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Βράβευση που έγινε στο πρόσωπο του εμπνευστή του και πρωτεργάτη της δημιουργίας του, καρδιολόγου Γιώργου Βήχα. Αλλωστε εκείνη η Τετάρτη ήταν η Ημέρα του Εθελοντισμού παγκοσμίως.

Ο «χάρτης» των κοινωνικών ιατρείων-φαρμακείων

Αθήνα – Κοινωνικό Φαρμακείο Δήμου Αθηναίων

Πλατεία Βαρβακείου Αγοράς (οδός Αθηνάς)

Ωρες λειτουργίας: κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή από τις 09.00 έως τις 16.00.

Αργυρούπολη-Γλυφάδα-Αλιμος – Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού

Δίπλα στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικού (εντός της πρώην Αμερικανικής Βάσης Ελληνικού)

Τηλέφωνα: 210-9631950, 6945385870, 6972892181,

Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα-Σάββατο 10.00-14.00, Τρίτη 14.00-20.00, Τετάρτη 17.00-20.00, Πέμπτη 14.00-20.00, Παρασκευή 17.00-19.00

Δήμος Βύρωνα – Πρόγραμμα Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΑγκαλιάΖΩ

Ελλησπόντου 12 – Βύρωνας

Τηλέφωνα: 210-7628209, 6977747431, 6948175441

Ωρες λειτουργίας: πρωί, καθημερινές από 10.30 π.μ.-12.30 μ.μ, απόγευμα: Πέμπτη 4 μ.μ.-5.30 μ.μ.

Θεσσαλονίκη – Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης

Αισώπου 24 στον Βαρδάρη

Τηλέφωνο: 2310-520386

Ωρες λειτουργίας: ραντεβού τις πρωινές ώρες των εργάσιμων ημερών

Πρέβεζα – Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Οδός Χρ. Κοντού 29

Τηλέφωνο: 2682089805

Ωρες λειτουργίας: Πρωί: (10:00-12:00 λειτουργία γραμματείας), Απόγευμα: (Δευτέρα 18:00-20:00, Τρίτη 18:00-20:00, Πέμπτη 18:00-20:00, Παρασκευή 19:00-21:00)

Ρέθυμνο – Εθελοντικό Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Καστρινογιαννάκη 12, Παλιά Πόλη Ρεθύμνου

Τηλέφωνα: 2831042120, 6937346124, 6948801600

Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα 18.00-20.00, Τρίτη 10.30-12.30, Τετάρτη 18.00-21.00, Παρασκευή 10.00-12.00

Κιλκίς – Κοινωνικό Ιατρείο Φαρμακείο

Σπάρτης 13 – Κιλκίς

Τηλέφωνο: Κοινωνική Υπηρεσία Δήμου Κιλκίς: 2341025817, Φαρμακευτικός Σύλλογος Κιλκίς: 2341022114, ΦΑΞ: 2341022164, Ιατρικός Σύλλογος Κιλκίς: 234103285

Ωρες λειτουργίας: Κοινωνική Υπηρεσία: Δευτέρα 10.00-13.00, Τετάρτη 10.00-13.00, Παρασκευή 10.00-13.00, Φαρμακευτικός Σύλλογος: 8.30-14.30, Εθελοντές: Δευτέρα-Παρασκευή 17.30-20.00