Ο «Αγγελος» του 1982, βασισμένος σε πραγματική ερωτική ιστορία μεταξύ ανδρών που κατέληξε σε δολοφονία, γνώρισε τεράστια εμπορική επιτυχία, αλλά δημιούργησε και σκάνδαλο
Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Εκκεντρική προσωπικότητα με αυτοπεποίθηση, ο Αλεξανδρινός σεναριογράφος και σκηνοθέτης Γιώργος Κατακουζηνός χαρακτήρισε με τις ταινίες του τον κινηματογράφο της δεκαετίας του ’80. Στενός φίλος του Θόδωρου Αγγελόπουλου και του Παντελή Βούλγαρη, της Μελίνας Μερκούρη που τον αγαπούσε ιδιαίτερα, του Νίκου Παναγιωτόπουλου και πολλών άλλων από τη μεγάλη παρέα των κινηματογραφιστών της εποχής του, δούλεψε από νωρίς ως βοηθός στο ελληνικό και γαλλικό σινεμά. Στις δικές του ταινίες κινηματογράφησε ήρωες σε οριακές, συνήθως, καταστάσεις. Κι έμελλε να κάνουν ουρές, να διχάσουν, να βραβευτούν, να ταράξουν τα νερά της ελληνικής κοινωνίας, να προκαλέσουν συζητήσεις κι αντιπαραθέσεις. Χθες το μεσημέρι, διαδόθηκε ταχύτατα η είδηση του θανάτου του, σε ηλικία 70 ετών και μετά από νοσηλεία του σε κεντρικό νοσοκομείο της Αθήνας.
Σαφώς ο «Αγγελος» (1982) υπήρξε η ταινία-σταθμός στην καριέρα του κι ορόσημο του ελληνικού σινεμά. Ηταν η πρώτη με θέμα την ομοφυλοφιλία, με σενάριο βασισμένο σε αληθινά γεγονότα. Οι αντιδράσεις ξεκίνησαν πριν αρχίσουν τα γυρίσματα. Το υπουργείο Πολιτισμού την απέρριψε και χρειάστηκε ειδική συνεδρίαση της πενταμελούς επιτροπής (η πρόταση υπερψηφίστηκε με 4 έναντι 1 ψήφου, της Φάνης Πάλλη-Πετραλιά από τη Νέα Δημοκρατία) για να χρηματοδοτηθεί εν τέλει από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Κι όταν βγήκε στις αίθουσες δίχασε. Γνώρισε τεράστια εμπορική επιτυχία και δέχτηκε τα πυρά της συντηρητικής κοινωνίας, που για πρώτη φορά έβλεπε στο σελιλόιντ Ελληνες με μουστάκια να ανταλλάσσουν ερωτικά φιλιά. Η εποχή, λίγο μετά τη Μεταπολίτευση, επέβαλε η ομοφυλοφιλία να αποτελεί ένα καλά κρυμμένο μυστικό. Ο Κατακουζηνός τόλμησε να απεικονίσει μια άλλη αλήθεια της ελληνικής κοινωνίας. Τελικά η ταινία βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με τα βραβεία καλύτερης ταινίας, σεναρίου και α΄ αντρικού ρόλου στον Μιχάλη Μανιάτη.
Το σενάριό της βασιζόταν στην ακραία ερωτική σχέση του 19χρονου ναύτη Χρήστου Ρούσσου με τον 22χρονο, επίσης ναύτη, Ανέστη Παπαδόπουλο. Μια σχέση η οποία οδήγησε στη δολοφονία του δεύτερου και στην καταδίκη του πρώτου σε ισόβια κάθειρξη. Με την προβολή της ο Χρήστος Ρούσσος κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων. Υποστήριζε ότι η μυθοπλασία αλλοίωνε ορισμένα περιστατικά της ζωής του. Ωστόσο ο ίδιος, πολλά χρόνια αργότερα, παραδέχτηκε ότι υπήρξε μεταστροφή της κοινής γνώμης για το έγκλημά του μετά την προβολή της. Αποφυλακίστηκε τελικά το 1990 μετά από σχεδόν 10 χρόνια με απονομή χάριτος από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Ο Γιώργος Κατακουζηνός γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1943 και σπούδασε κινηματογράφο στην Αθήνα και στο Παρίσι. Δούλεψε ως βοηθός σκηνοθέτη στις δύο πόλεις, καθώς στο Παρίσι έμεινε για πολλά χρόνια. Συνεργάστηκε με σκηνοθέτες όπως οι Ανιές Βαρντά, Κώστας Γαβράς, Πιερ Κοραλνίκ ενώ υπήρξε βοηθός σκηνοθέτη στις ταινίες «Διωγμός», «201 Καναρίνια», «Ο αδελφός Αννα» του Γρηγόρη Γρηγορίου κ.ά.
Πέντε χρόνια μετά τον «Αγγελο» κινηματογραφεί τις «Απουσίες» (1987) σε σενάριο δικό του και του Δημήτρη Νόλλα με πρωταγωνιστές τους: Πέμη Ζούνη, Θέμιδα Μπαζάκα, Νικήτα Τσακίρογλου κ.ά. Ταινία εποχής που αφηγείται την ιστορία τριών γυναικών, τις οποίες ο συνταγματάρχης πατέρας τους κρατά έγκλειστες στο εξοχικό τους μαζί με τον νόθο γιο της μίας… Η μουσική είναι κι εδώ του Σταμάτη Σπανουδάκη, μόνιμου συνεργάτη του Γιώργου Κατακουζηνού. Απέσπασε διάκριση ποιότητας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης φωτογραφίας και το βραβείο της FIPRESCI στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βαλένθια (1988).
Το 1994 γυρίζει τη «Ζωή» (Μια ωραία πεταλούδα), βασισμένη επίσης στα αληθινό περιστατικό της δολοφονίας και του τεμαχισμού της νεαρής Ζωής Γαρμάνη από τον σύζυγό της, Παναγιώτη Φραντζή. Τους ρόλους ερμήνευσαν η Γεωργία Αποστόλου και ο Βασίλης Σεϊμένης.
Ο Γιώργος Κατακουζηνός σκηνοθέτησε επίσης ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση κι ενδιαφερόταν για το σινεμά μέχρι το τέλος της ζωής του, παρά τα προβλήματα υγείας. Η κηδεία του θα γίνει στο Α΄ Νεκροταφείο σήμερα στις 11.30 το πρωί. Ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος δήλωσε: «Η απώλειά του αφήνει ένα μεγάλο κενό στην οικογένεια του ελληνικού κινηματογράφου και ένα ακόμα μεγαλύτερο κενό σε όλους όσοι τον γνωρίσαμε από κοντά και συνδεθήκαμε με φιλία μαζί του. Ο Γιώργος υπήρξε τολμηρός, δημιουργικός και ταλαντούχος. Θα τον θυμόμαστε πάντα ως ξεχωριστό και πετυχημένο δημιουργό και ταυτόχρονα ως καλό φίλο».
