Της Πέπης Ρηγοπούλου

Σε καιρούς που ο άνθρωπος, στην Ελλάδα και αλλού, νιώθει όλο και πιο πολύ «ριγμένος στον κόσμο», ανεπιθύμητος μετανάστης, φερέοικος επαίτης, το να μιλάς για τον δεσμό του ανθρώπου, του καθενός μας, με σπίτια μοιάζει ίσως με μια έννοια παράκαιρο. Είναι όμως έτσι; Το σπίτι όπου είχε γεννηθεί ήταν για τον Παλαμά, που θα επιστρέφει όλο και πιο πολύ, σε καιρούς που έχουν τόση ανάγκη από γενναίες φωνές, ένα στοιχειό που περιμένει την επιστροφή μας. Ποια επιστροφή, θα μου πεις, για τον πρόσφυγα, για τον άστεγο παλαιάς και νέας κοπής; Οχι ίσως αυτό που του γκρέμισαν οι βόμβες ή που του 'κλεψαν οι τοκογλύφοι. Αλλά το άλλο, το σπίτι της ψυχής, που είναι μαζί πραγματικός και συμβολικός χώρος, περισσότερο συμβολικός είναι αλήθεια, γιατί συμβολίζει μαζί τη μήτρα που μας γέννησε, την αγκαλιά που έχουμε ή αποζητούμε και τη γη που μας περιμένει.

Τι γίνεται, όμως, με τα «κανονικά» σπίτια, αυτά με τους τέσσερις τοίχους και, θεού επιτρέποντος, το ταβάνι που μας φυλάει από τις μπόρες; Οι Ελληνες είναι δεμένοι με την εικόνα και με την πραγματικότητα του σπιτιού. Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, που κατάφεραν να φτάσουν στην Ελλάδα, έχτισαν με την αρχέγονη οικοδομική σοφία τους τα μικρά τους σπιτάκια, μαθήματα αρχιτεκτονικής, και τα πλαισίωσαν με τις ασβεστωμένες και ευωδιαστές τους αυλές. Σε αντίθεση με τον Βορειοευρωπαίο, που έχει εθιστεί περισσότερο στη λογική του ενοικίου, οι Ελληνες είναι ακόμη βαθιά συνδεδεμένοι με τη γη και το σπίτι τους. Το «υπέρ βωμών και εστιών», δηλαδή σπιτιών, μοιάζει να έχει αψηφήσει τις όποιες αλλαγές, χάσματα και χαλάσματα, που σώριασε ο καιρός στο σώμα της Ελλάδας.

Αυτήν τη σύνδεση, ψυχική, οικονομική και τελικά επίσης πολιτική, θέλουν να σκοτώσουν οι τρόικες, τα μνημόνια, οι συμβάσεις και τα νομοθετήματα που εφαρμόζουν τη βούληση όλων αυτών στο πετσί μας. Με τις παρανοϊκές φορολογήσεις που χρήζουν τον άπορο ιδιοκτήτη πρώτης κατοικίας φορολογητέο κεφαλαιούχο, με το άνοιγμα της δυνατότητας για πλειστηριασμούς των πρώτων τους κατοικιών για χρέη, οι Ελληνες προγραμματίζονται για να καταστούν συλλήβδην, πλην των όποιων καρχαριών, έθνος νεοαστέγων.

Θεωρώντας ότι τα όσα συμβαίνουν εμπίπτουν στο πεδίο της επιδημίας (ανθρωποφαγίας) ή της (πολιτικής) νόσου, ο πασίγνωστος για την αρχαιομάθεια και τις πανεπιστημιακές του επιδόσεις υπουργός Υγείας, αφού τακτοποίησε τα της υγείας, παρενέβη στα Μέσα για να εκλαϊκεύσει την άποψη ότι οι πλειστηριασμοί των πρώτων κατοικιών θα αναζωογονήσουν το οικοδομικό κύκλωμα. Πριν ακόμα πληροφορηθώ τις αντιδράσεις από εκπροσώπους του οικοδομικού κλάδου στα ανίερα αυτά σχέδια, είχα προλάβει να σκεφτώ ότι το να καταπιούν τα κοράκια μερικές δεκάδες, ή μάλλον εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια, αυτό όχι μόνο δεν θα βοηθήσει, αλλά θα εξοντώσει κάθε οικοδομική δραστηριότητα. Αφού θα πωλούνται κοψοχρονιάς τα σπίτια των οφειλετών που προορίζονται για νεοάστεγοι, ποιος θα ξοδευτεί να χτίσει, στις σημερινές συνθήκες δεινής αβεβαιότητας, καινούργια;

Εννοείται ότι δεν μιλάμε για άγνοια ή αφέλεια. Ο στόχος είναι σαφής. Ενας -ακόμα- υλικός και ψυχικός ξεριζωμός του Ελληνισμού έρχεται, μέρες που είναι, να προστεθεί στους άλλους. Θα το επιτρέψουμε;