Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης μέσα από τα αριστουργήματα της συλλογής του στρέφει τη ματιά του σε μια περίοδο (1915-1950) που η χώρα άλλαζε ραγδαία, ενώ η εξιδανίκευση της αγνής υπαίθρου επέμενε
Tης Αγνής Κατσιούλα
Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (ΜοΜΑ) της Νέας Υόρκης, παρά το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα στράφηκε και ανέδειξε με κάθε τρόπο την ευρωπαϊκή πρωτοπορία, πάντα κρατά μέσα του μια περίοπτη θέση για την αμερικανική μοντέρνα τέχνη και τους δημιουργούς της.
Η έκθεση «American Μodern: Hopper to O’Keeffe» (Μοντέρνοι Αμερικανοί: από τον Χόπερ στην Ο' Κίφι), που ξεκινάει σήμερα και θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Ιανουαρίου 2014, παρουσιάζει με μια φρέσκια ματιά τη σύγχρονη αμερικανική τέχνη για μια περίοδο μεταξύ 1915 και 1950 και εξετάζει τις πολιτιστικές ανησυχίες μιας κοινωνίας που άλλαζε με γοργούς ρυθμούς κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Οργανωμένη θεματικά, η έκθεση περιλαμβάνει περισσότερα από 100 έργα ζωγραφικής, σχέδια, χαρακτικά, φωτογραφίες και γλυπτά και συγκεντρώνει μερικά από τα πιο γνωστά αριστουργήματα του μουσείου, σε συνδυασμό με λιγότερο γνωστά, αλλά το ίδιο αποκαλυπτικά για την περίοδο έργα, δημιουργίες καλλιτεχνών που εξέφρασαν οπτικά με πολύ συναρπαστικό τρόπο τα συναισθήματα και τις τάσεις της.
Ο Edward Hopper, η Georgia O’Keeffe, ο Charles Sheeler, ο Charles Burchfield, η Florine Stettheimer, ο Alfred Stieglitz, ο Andrew Wyeth και ο Stuart Davis είναι μερικοί από τους καλλιτέχνες τα έργα των οποίων απεικονίζουν την περίοδο μέσα από ποικίλα θέματα, όπως αστικά και αγροτικά τοπία, σκηνές της βιομηχανίας, συνθέσεις με νεκρή φύση και προσωπογραφίες.
Αν και διαφέρουν ως προς το ύφος, τα έργα μοιράζονται βασικές οπτικές και συναισθηματικές τάσεις. Τα αστικά τοπία και τα εργοστάσια εμφανίζονται παράξενα άδεια από το πλήθος που θα συγκεντρωνόταν κανονικά σε αυτά, εκθειάζοντας τις καθαρές μοντέρνες μορφές και την τεχνολογική εξέλιξη. Η σύγκρουση μεταξύ της αστικής πραγματικότητας με τον ραγδαίο εκσυγχρονισμό της κοινωνίας και μιας νοσταλγίας, που εξιδανικεύει την αμερικανική ύπαιθρο, είναι το κατ' εξοχήν θέμα που συναντάται σε ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης.
Στο πλέον χαρακτηριστικό έργο του Edward Hopper «House by the Railroad» (1925) -το πρώτο έργο που αποκτήθηκε από το μουσείο, το 1930- απεικονίζεται ένα βικτοριανής εποχής σπίτι-πρεσβυτέριο, που περικόπτεται σκληρά από μια οριζόντια σιδηροδρομική γραμμή, η οποία συμβολίζει τον ταχύ εκσυγχρονισμό που μπαίνει βίαια σ' έναν παλιότερο τρόπο ζωής βασισμένο στις παραδόσεις της υπαίθρου. Ο πίνακας αυτός μάλιστα ενέπνευσε τον Αλφρεντ Χίτσκοκ για το σπίτι του Bates στην ταινία «Psycho».
Στην έκθεση θα συναντήσουμε τις εξαιρετικές φωτογραφίες και πίνακες του Sheeler, αντανάκλαση του άγχους για την ολοένα και πιο μεγάλη επέκταση του αστικού τρόπου ζωής και τις συνέπειές τους για τον Αμερικανό πολίτη. Παρουσιάζονται επίσης νεκρές φύσεις που είναι όμως τόσο διαφορετικές. Οι φωτεινές συνθέσεις με γωνίες του Stuart Davis «παντρεύονται» με διασπασμένες φόρμες, με τα λογότυπα και τα σχέδια που δημιουργούνται στη σύγχρονη διαφήμιση. Ενώ οι πλούσιες υδατογραφίες του Charles Demuth, που δείχνουν μια πανδαισία χρωμάτων φρούτων και λαχανικών, απεικονίζουν τη γενναιοδωρία του καλλιτέχνη προς τις αγροτικές-μη αστικές περιοχές αλλά και τις καλλιτεχνικές ικανότητές του.
Εργα του Dove Arthur, του Alfred Stieglitz και του Andrew Wyeth, μεταξύ άλλων δημιουργών, δείχνουν τις διαφορετικές δυνατότητες στην προσωπογραφία, αλλά και την ποικιλία στην τεχνοτροπία.
Παράλληλα με την έκθεση το ΜοΜΑ οργανώνει μουσικές βραδιές με καλλιτέχνες, που εξερευνούν δημιουργικά την αμερικανική μουσική παράδοση.
Η μεγάλη έκταση της έκθεσης καθώς και το ότι τα έργα είναι τοποθετημένα σε απόλυτη χρονολογική σειρά απομακρύνει την εγκυκλοπαιδική θεώρησή της και αποτελεί μια στοχευμένη ματιά στα πλεονεκτήματα και τις εκπλήξεις της συλλογής του MoMA, σε μια περιοχή και μια χρονολογική περίοδο που έχουν παίξει έναν σημαντικότατο ρόλο στην ιστορία του ιδρύματος.
Info: MoMA (http://www.moma.org/visit/calendar/exhibitions/1344), The Michael H. Dunn Gallery, 2ος όροφος, από 17 Αυγούστου 2013 έως 26 Ιανουαρίου 2014.
