Του Κώστα Καβανόζη

Τι είναι τα γράμματα; Το μαύρο που κόβει το άσπρο, δηλώνει σε παλαιότερη συνέντευξή του γνωστός Ελληνας χαράκτης και σχεδιαστής γραμματοσειρών.

Λένε οι τυπογράφοι ότι η τυπογραφία –παρά τα μελάνια της– πρέπει να είναι διαφανής, έτσι ώστε τίποτα να μην παρεμβάλλεται ανάμεσα στον αναγνώστη και το κείμενο. Σαν να μην υπάρχει, δηλαδή. Και το λένε τη στιγμή που οι περισσότεροι υπηρετούν τα μελάνια αυτά με πίστη και αφοσίωση, ορισμένοι με λατρεία σχεδόν.

Αλλά το ίδιο δεν συμβαίνει και με το κείμενο; Δεν πρέπει, άραγε, να είναι διάφανο, να αφήνει το βλέμμα μας να περνάει; Τι είναι το κείμενο, αν όχι ένα τόσο δα πέρασμα, μια τρύπα μικρή σε έναν τοίχο θεόρατο, ένα ελάχιστο κάτι που κόβει –βγάζοντας μέσα του– το τεράστιο παν;

Χρειάζεται, αν μη τι άλλο, πίστη πως κάτι που αξίζει τον κόπο υπάρχει από πίσω, για να κάθεται με τις ώρες ο συγγραφέας να τρυπάει ντουβάρια. Ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης, πάντως, το έχει βρει:

Και η ποίηση είναι σαν να ανεβαίνεις μια φανταστική σκάλα

Για να κόψεις ένα ρόδο αληθινό

δηλώνει, προφανώς μετά λόγου γνώσεως.

Για να την ανεβούμε όμως κι εμείς τη σκάλα αυτή, που, αν και φανταστική, πάλι σκάλα είναι, κάποιος πρέπει πρώτα να μας τη φτιάξει. Με τα υλικά και τα εργαλεία του, αλλά και με τη μαστοριά και με το μεράκι του, και με τα χειροπιαστά και με τα άπιαστα δηλαδή.

Μας χρειάζονται όσοι καταγίνονται με τις πρόκες και τα κατσαβίδια και τα σφυριά, μας χρειάζονται όσοι λερώνονται με τα μελάνια ή ανοίγουν τρύπες με λέξεις, για να το φτάσουμε κι εμείς εκείνο το ρόδο του Λειβαδίτη. Αρκεί, και θεοσκότεινη να είναι, να μη φοβηθούμε να χωθούμε στην τρύπα, να μη φοβηθούμε να την ανεβούμε τη σκάλα που μας περιμένει από πίσω της. Και στο πιο μαύρο σκοτάδι ακόμα, μοσχοβολάει το ρόδο. Μόνο που, για να το κόψει τότε κανείς, πρέπει τουλάχιστον να απλώσει το χέρι του μες στη νύχτα.

…………………………………………………………………………………………………………

* Ο Κ. Καβανόζης είναι συγγραφέας