Ο εμβληματικός ηγέτης της γερμανικής Αριστεράς, που πέθανε πριν από μια βδομάδα στα 71 του χρόνια, ήταν ένας άνθρωπος που αγαπούσε και επισκεπτόταν συχνά την Ελλάδα
Του Νίκου Σβέρκου
Η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας «κληροδότησε» στην ενωμένη Γερμανία δύο τύπους πολιτικών, οι οποίοι προσωποποιούνται στην Ανγκελα Μέρκελ και τον Λόταρ Μπίσκι. Τους χώριζε ηλικιακά σχεδόν μια δεκαετία. Και οι δύο γεννήθηκαν στη Δυτική Γερμανία και, λόγω συνθηκών, μετακόμισαν σε νεαρή ηλικία στο «σοσιαλιστικό μπλοκ». Εκείνη ως κόρη πάστορα μετακόμισε με τους γονείς της από το Αμβούργο, εκείνος ως φοιτητής που αδυνατούσε να πληρώσει τα δίδακτρα βρέθηκε στο Βερολίνο για σπουδές.
Στην πτώση του Τείχους
Η κατοπινή πορεία τους μπορεί να μην εμφάνισε πολλές ομοιότητες, ωστόσο τα γεγονότα πριν από την πτώση του Τείχους θα τους βρουν σε αντίπερα όχθες να υπερασπίζονται εντελώς διαφορετικές θέσεις. Η μια για μικρό διάστημα διετέλεσε αναπληρώτρια εκπρόσωπος της κυβέρνησης, ο άλλος υπήρξε ομιλητής της εμβληματικής διαδήλωσης της 4ης Νοεμβρίου του 1989 και μετά βουλευτής του Κόμματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (PDS).
Η βασική διαφορά των δύο έγκειται στην πολιτική τακτική που ακολούθησαν. Οπως ορθά παρατήρησε ο δημοσιογράφος και συνιδρυτής της taz, Αρνο Βίλντμαν, «σε αντίθεση με τη Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ και τον πρόεδρο Γιόαχιμ Γκάουκ, οι οποίοι από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας κινήθηκαν προς τη Δυτική Γερμανία σε μεγάλο βαθμό ως άτομα, ο Μπίσκι και μια σειρά άλλων στελεχών είχαν άλλο στόχο: ήθελαν τα μέλη και οι οπαδοί του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ενότητας να τους συντροφεύσουν στο ταξίδι προς τη νέα Γερμανία».
Είναι λοιπόν το ιδανικό της συλλογικότητας που χαρακτήριζε τον λόγο και τη δράση του Λόταρ Μπίσκι στα χρόνια της ενεργού πολιτικής σταδιοδρομίας του. Οποιος τον γνώρισε από κοντά, ερχόταν αντιμέτωπος με έναν άνθρωπο ήρεμο, ορισμένες φορές βλοσυρό. Αλλά κάτω από τη σκληρή επιφάνεια κρυβόταν το χιούμορ του.
Die Linke
Ο Λόταρ Μπίσκι δεν ήταν δεινός ρήτορας, ούτε διέθετε «μπαλκονάτο» παρουσιαστικό. Οταν ανέβηκε στο βήμα του συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στην Πράγα ως πρόεδρος του κόμματος, διέκριναν μια ελαφρά αμηχανία στο παρουσιαστικό του και στον λόγο του. Αλλωστε οι καλοί ρήτορες στην ευρωπαϊκή Αριστερά μετρούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Παράλληλα, όμως, ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος ήταν διατεθειμένος να μιλήσει για τα πάντα και με τους πάντες. Στο κομματικό τοπίο, η ικανότητά του να συνθέτει και να συμβιβάζει απόψεις δεν τον ανέδειξε σε εμβληματικό ηγέτη, αλλά τα αποτελέσματα της πορείας του έδειξαν ότι οι πιο σημαντικές πολιτικές αποστολές δεν επιτυγχάνονται με μεγαλοστομίες. Ο Μπίσκι ήταν παρών σε όλη την ανοδική πορεία της γερμανικής Αριστεράς: από την επιβίωση του PDS στην ένωσή του με την WASG του Οσκαρ Λαφοντέν και τη δημιουργία του Die Linke. Και από τη μοναχική πορεία στα φτωχά κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, στην οικοδόμηση του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Ο Μπίσκι έγινε στόχος των λαϊκίστικων και δεξιών εντύπων της Γερμανίας, στο πλαίσιο του ανελέητου αντικομμουνισμού, που επανέρχεται διαρκώς στο προσκήνιο. Οπως και ο συνεργάτης του, ο χαρισματικός Γκρέγκορ Γκίζι, κατηγορήθηκε ως πληροφοριοδότης της Στάζι, με τα υπόλοιπα κόμματα να τον «τιμωρούν» παραδειγματικά όταν ανέλαβε καγκελάριος η «συντρόφισσα» Μέρκελ: δεν κατάφερε να εκλεγεί, όπως ορίζει το τυπικό, αντιπρόεδρος της γερμανικής Βουλής και αποσύρθηκε από την «κούρσα» απογοητευμένος.
«Οι ζωές των άλλων»
Λάτρης των αρχαίων Ελλήνων δραματουργών, βρέθηκε πολλάκις στη χώρα μας. Πριν από μια συνέντευξη το 2008 στον «105,5 Στο Κόκκινο», τον είχα ρωτήσει αν θα ήθελε να μιλήσει για την ταινία «Οι ζωές των άλλων» που είχε κάνει θραύση και στην Ελλάδα. Εκείνος απάντησε χαμογελαστός «προφανώς». Και στον «αέρα» είπε: «Ως καθηγητής κινηματογραφίας μπορώ να πω ότι είναι μια εξαιρετική ταινία, με θαυμάσια πλοκή και σκηνοθεσία. Παραμένει όμως ταινία και κάθε καλό έργο πρέπει να παράγει και τις υπερβολές του. Καλό θα ήταν, πάντως, να μη θεωρούμε ότι η Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία ήταν ένα κράτος που το μόνο που έκαναν οι πολίτες ήταν να παρακολουθεί ο ένας τον άλλον.
Ηταν, για παράδειγμα, η χώρα με τη μεγαλύτερη αναλογία θεάτρων ανά κάτοικο. Το ξέρει κανείς αυτό; Πρέπει λοιπόν να συζητήσουμε ειλικρινά όλοι οι Γερμανοί και όλοι οι Ευρωπαίοι, αριστεροί και δεξιοί, τι ακριβώς πήγε καλά και τι πήγε στραβά στην Ανατολική Γερμανία. Για να μάθουμε από τα λάθη μας και να μην τα επαναλάβουμε».
Ο πολιτικός Λόταρ Μπίσκι, μέχρι τον θάνατό του στις 13 Αυγούστου, ήταν ένας άνθρωπος σε διαρκή άμυνα. Παρ' όλα αυτά μιλούσε και δρούσε στην Αριστερά σε μια εποχή που η επίκλησή της και μόνο ισοδυναμούσε με πολιτικό έγκλημα.
