→Ενώ η Θεσσαλονίκη δέχεται τα αλλεπάλληλα πλήγματα της κρίσης που καταστρέφουν τον κοινωνικό της ιστό, οι βιομηχανικές ζώνες της βόρειας Ελλάδας μετρούν λουκέτα και… αποχωρήσεις επιχειρήσεων
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας άνεργος, ένας συνταξιούχος κι ένας… εργαζόμενος! Η αντιστοιχία αυτή, δυστυχώς, δεν προέρχεται από παραμύθι, αλλά περιγράφει τη «φτωχομάνα» Θεσσαλονίκη του 2013 και γενικότερα την κατάσταση στη Βόρεια Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία των Εργατοϋπαλληλικών Κέντρων, από τους 10.000 καπνεργάτες που δούλευαν κάποτε στην περιφέρεια σήμερα δεν έχει μείνει ούτε ένας, στον κλάδο του μετάλλου έχουν απομείνει 50 άτομα, ενώ στην άλλοτε κραταιή κλωστοϋφαντουργία της Νάουσας από τους 4.500 υποαπασχολούνται πια μόλις 180.
Οι βιομηχανικές ζώνες της Θεσσαλονίκης, του Κιλκίς, της Κομοτηνής και άλλων περιοχών έχουν αποψιλωθεί, ενώ η αγορά έχει υποστεί κατάρρευση, σύμφωνα με τους εμπόρους.
Από τα επίσημα στοιχεία, η αύξηση του ποσοστού ανεργίας στξ Θεσσαλονίκη σημειώθηκε σε ένα τρίμηνο που ο πληθυσμός του πολεοδομικού συγκροτήματος αυξήθηκε κατά 8.500 κατοίκους.
«Με 790.000 πληθυσμό το πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης έχει επισήμως ανεργία 31,4%, όπως αναφέρει η ΕΛΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Αρχή). Εμείς υπολογίζουμε την πραγματική ανεργία συν 5%, δηλαδή 36,4% τουλάχιστον, αν συνυπολογίσει κανείς τους υποαπασχολούμενους, δηλαδή τους ανθρώπους που κάνουν ένα-δυο μεροκάματα τη βδομάδα, και τους ανασφάλιστους, που στις επίσημες καταγραφές θεωρούνται εργαζόμενοι», αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Τσαραμπουλίδης. «Στην πραγματικότητα δηλαδή, για κάθε έναν εργαζόμενο, υπάρχει ένας άνεργος κι ένας συνταξιούχος. Εχουμε συνολική κατάρρευση του πρωτογενούς τομέα και μια ύφεση που από το 2008 έχει φτάσει στο 25%. Ρεαλιστικά, αυτό συνιστά χρεοκοπία για μια χώρα, ασχέτως αν η κυβέρνηση δεν το παραδέχεται, χρησιμοποιώντας την καραμέλα της ανάπτυξης. Για ποια ακριβώς ανάπτυξη μιλάμε και με ποιον τρόπο;» αναρωτιέται ο κ. Τσαραμπουλίδης.
Κι ενώ η Θεσσαλονίκη δέχεται πλήγματα το ένα πίσω από το άλλο, τα νούμερα –επίσημα ή ανεπίσημα– μαρτυρούν ψυχρά την καταστροφή του κοινωνικού ιστού σε μια μεγαλούπολη που κάποτε ευημερούσε.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, όπως προαναφέραμε η ανεργία στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης έφτασε στο πρώτο τρίμηνο του 2013 στο 31,4% – το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό σε όλη την Ελλάδα και από τα μεγαλύτερα σε όλη την Ευρώπη, με εξαίρεση κάποιες περιοχές της Ισπανίας, που κινούνται κοντά στο 40%.
Την κακή κατάσταση έρχονται να επιβεβαιώσουν τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποίησε η εταιρεία δημοσκοπήσεων Interview για λογαριασμό του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου της Θεσσαλονίκης. Οπως προκύπτει, η ανεργία έχει χτυπήσει την πόρτα σε έξι στα δέκα νοικοκυριά, που φαίνεται μάλιστα ότι περιμένουν ακόμη χειρότερες μέρες. Περισσότερες από μία στις δύο οικογένειες (ποσοστό 56,1%) έχουν άνεργα μέλη (κατά μέσο όρο 1,65 άνεργοι ανά οικογένεια), ενώ παράλληλα κανένα νοικοκυριό της Θεσσαλονίκης δεν έχει δει βελτίωση στο οικογενειακό εισόδημα. Αντιθέτως, οκτώ στα δέκα (81%) έχει υποστεί μείωση, που κατά μέσο όρο φτάνει το 32%. Συνέπεια αυτού είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης, με άμεσο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις της πόλης που είδαν τους τζίρους τους να κατρακυλούν έως και 40%.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρηματιών (8 στους 10) δηλώνει ότι επιθυμεί να διατηρήσει το ανθρώπινο δυναμικό του το επόμενο διάστημα. Αυτό συμβαίνει, μάλλον, γιατί έχουν φτάσει ήδη στον ελάχιστο αριθμό υπαλλήλων που απαιτούνται για να λειτουργήσει η επιχείρησή τους. Το 15% σκέφτεται να περιορίσει τον αριθμό των εργαζομένων, ενώ μόλις 5% απαντά ότι θα προσλάβει προσωπικό. Ο πρόεδρος του ΒΕΘ, Παναγιώτης Παπαδόπουλος, έχει παραδεχτεί, άλλωστε, ότι πάνω από το 90% των επιχειρήσεων έχει προχωρήσει και σε μέτρα όπως η μείωση των ημερών ή των ωρών εργασίας.
Η ζημιά που έχει γίνει στον επιχειρηματικό κόσμο συμβαδίζει σε μεγάλο ποσοστό με εκείνη που έχει υποστεί το εργατικό δυναμικό της Θεσσαλονίκης. Αλλοτε αναπτυσσόμενες κερδοφόρες επιχειρήσεις της πόλης, όπως η γαλακτοβιομηχανία ΑΓΝΟ, η κεραμοποιία Φιλκεράμ Τζόνσον, η ΣΙΔΕΝΟΡ, οι βιομηχανίες επίπλων SATO και ΝΕΟΣΕΤ, οι αλυσίδες πολυκαταστημάτων Φωκάς και Φένα, τα παιδικά ΚΟΥΚΟΥ και πολλές ακόμη έχουν κλονιστεί και σπεύδουν να διασώσουν ό,τι μπορούν είτε με αιτήσεις υπαγωγής στο άρθρο 99 για προστασία από τους πιστωτές είτε με άλλους τρόπους. Την ίδια ώρα δεκάδες άλλες μικρότερες επιχειρήσεις έχουν απλήρωτους τους εργαζόμενους για τρεις, τέσσερις, πέντε ή έξι μήνες…
Η κρατική ΕΛΒΟ (Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων) στη βιομηχανική ζώνη Σίνδου είναι το πιο πρόσφατο ίσως παράδειγμα και μάλιστα με κυβερνητική πρωτοβουλία, καθώς το κράτος κατέχει το 85% των μετοχών. Οι εργαζόμενοι έχουν να πληρωθούν πάνω από δύο μήνες, ενώ αβέβαιο παραμένει το μέλλον της εταιρείας.
«Από 1.200 εργαζόμενους το 2004, μείναμε 364 το 2013. Οι μισθοί μειώθηκαν κατά 40%, οι λειτουργικές δαπάνες κατά 50%, ο δανεισμός κατά 60%…» αναφέρει ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στην ΕΛΒΟ, Θόδωρος Αλλιόγκας.
Η κάποτε «ζωντανή» βιομηχανική ζώνη της Σίνδου έχει σταδιακά «νεκρώσει», από τη δεκαετία του ’90 ακόμη, όταν άρχισε να εγκαταλείπεται από μεγάλες μονάδες που αναζητούσαν φτηνότερο εργατικό δυναμικό στο εξωτερικό, κυρίως σε γειτονικές χώρες όπως η Βουλγαρία και η Τουρκία. Οι GoodYear, Siemens, Βαλκάν Εξπόρτ, ΒΙΑΜΥΛ, ΑΒΕΖ, Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων, Ξιφίας, Τρικολάν, Καματάκης, Φλώρινα Χωναίος, SATURN είναι μερικές μόνο από τις γνωστές μεγάλες επιχειρήσεις που έκλεισαν, έφυγαν ή περιόρισαν δραστικά τις δραστηριότητές τους στη Θεσσαλονίκη, αφήνοντας πίσω χιλιάδες ανέργους.
Δυστυχώς, όλα δείχνουν ότι έπεται συνέχεια, καθώς φημολογείται κλείσιμο ή φυγή στο εξωτερικό και άλλων μεγάλων επιχειρήσεων της πόλης.
Αρνητικό είναι το κλίμα και στις κατασκευαστικές εταιρείες.
«Η οικοδομή έχει πεθάνει. Οι οικοδόμοι είναι πια μακροχρόνια άνεργοι. Και όπου γίνεται κάποιο μικροέργο από κανέναν δήμο, πληρωνόμαστε μετά από χρόνια…» λένε οι εργολάβοι. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Πιστοποιημένων Εργοληπτών Δημοσίων Εργων και Τεχνικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης, μετά το 2004, από τις 1.200 επιχειρήσεις του κλάδου απέμειναν οι μισές, αφήνοντας ανέργους περισσότερους από 3.000 ειδικευμένους εργάτες.
Στη δίνη της ανεργίας και της οικονομικής κατάρρευσης βρίσκονται αντίστοιχα εργαζόμενοι και επιχειρήσεις σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα.
Στο σύνολο της χώρας, η Δυτική Μακεδονία κρατά τα σκήπτρα στην ανεργία, με 32,3%, σύμφωνα πάντα με την «επίσημη» εκδοχή της ΕΛΣΤΑΤ. Αν και το ποσοστό είναι μεγαλύτερο από αυτό της Θεσσαλονίκης, σύγκριση με τον συγκεντρωμένο πληθυσμό ανέργων δεν μπορεί να υπάρξει, καθώς στη Δυτική Μακεδονία φτάνει τα 38.500 άτομα. Στην Ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη το ποσοστό της ανεργίας βρίσκεται στο 26,3%.
Στο Κιλκίς, όπου στο παρελθόν ανθούσε η βιομηχανική περιοχή, τα εργοστάσια έχουν κηρύξει τον τελευταίο καιρό στάση πληρωμών.
«Από τα 400, λιγότερα από δέκα συνεχίζουν να πληρώνουν. Το 60% έχει καθιερώσει σύστημα εκ περιτροπής εργασίας, με 1-2 ημέρες εργασίας την εβδομάδα ή 2-4 ώρες εργασίας την ημέρα. Κι όμως, οι απασχολούμενοι δεν θεωρούνται άνεργοι, αν και απλήρωτοι για μήνες ή με 100 ευρώ έναντι στο δεκαπενθήμερο», υποστηρίζει ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου, Γιώργος Ιωαννίδης.
Η παγκοσμίως γνωστή κλωστοϋφαντουργία της Νάουσας αποτελεί πλέον ιστορική μνήμη, αν και πριν από μερικά χρόνια ζούσε από αυτήν ολόκληρος ο νομός. Από τους 4.500 κλωστοϋφαντουργούς του παρελθόντος έμειναν πια 180, που εργάζονται στο ένα και μοναδικό εργοστάσιο της περιοχής.
«Και αυτό όμως λειτουργεί με νοικιασμένους εργάτες που αμείβονται με 500-600 ευρώ», λέει ο πρόεδρος του τοπικού Εργατικού Κέντρου, Θανάσης Τσίτσης.
Στη Δράμα, η μόνη μεγάλη επιχείρηση είναι η Νεογάλ, η πρώτη στην Ελλάδα που επιχείρησε την υπογραφή επιχειρησιακής σύμβασης. Στη συνέχεια την απέσυρε και πριν από μερικούς μήνες επέβαλε μειώσεις 15%. Στο μεταξύ, η ανεργία στον νομό ξεπερνά το 50%, ενώ οι καταναλωτές περνούν εύκολα για ψώνια στη Βουλγαρία για φτηνότερα προϊόντα. Για την πόλη δεν υπάρχει πια κανένα επενδυτικό ενδιαφέρον, αφού η γειτονική χώρα με τους χαμηλούς μισθούς και τη χαμηλή φορολογία απέχει λιγότερο από μισή ώρα…
Σε δραματική κατάσταση είναι και ο Εβρος. Οι παραγωγικές ηλικίες μεταναστεύουν στη Γερμανία, τον Καναδά και άλλες χώρες, όπως γινόταν τις δεκαετίες του 1950 και του 1960.
Στα εργοστάσια της Κομοτηνής πριν από μερικά χρόνια εργάζονταν 17.000 άτομα. Σήμερα δεν είναι πάνω από 200, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Κομοτηνής, Παντελή Μαγαλιό. Από τα δέκα εργοστάσια που απέμειναν στη Βιομηχανική Ζώνη μόνο πέντε λειτουργούν κανονικά…
Η Φλώρινα, με περίπου 55.000 κατοίκους, κατέχει το ρεκόρ ανεργίας στους νέους αγγίζοντας το 80%. Η ΔΕΗ με τα λιγνιτωρυχεία είναι ο μοναδικός μεγάλος εργοδότης και τα τελευταία χρόνια το μεταναστευτικό ρεύμα προς το εξωτερικό καλπάζει.
