Συνέντευξη στον Τάσο Τσακίρογλου
«Την ίδια ώρα που το πολιτικό “κέντρο” κατηγορεί όσους αντιτίθενται στην τρόικα ότι ανήκουν στα άκρα και απειλούν τις ελευθερίες, αυτό το «κέντρο» κάνει τις μεγαλύτερες επιθέσεις στις ελευθερίες μας» λέει στην «Εφ.Συν.» η Μαρίζα Ματίας, ευρωβουλευτής του κόμματος της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς και μέλος του πορτογαλικού «Μπλόκο της Αριστεράς». Προτείνει, ειρωνικά, να επισκεφθεί την Ελλάδα μια «κοινωνική και οικολογική τρόικα» για να διαπιστώσει την ανθρωπιστική κρίση εξαιτίας των μνημονίων.
- Η χώρα σας, όπως και η Ελλάδα, είναι για πολύ καιρό ένα είδος πειραματόζωου για τις νεοφιλελεύθερες «θεραπείες». Τι συμπεράσματα έχετε βγάλει;
Περνάμε περίπου τα ίδια, ως ένα κοινωνικό πείραμα. Απορρίπτουμε ολοκληρωτικά το πρόγραμμα της τρόικας. Αυτό που έχει συμβεί ενάμιση χρόνο μετά το Μνημόνιο είναι να βλέπουμε τα επίπεδα της ανεργίας, του χρέους και του ελλείμματος να αυξάνονται. Ολοι οι κοινωνικοί δείκτες επιδεινώνονται εις βάρος της κοινωνίας. Οπως και ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, ζητάμε να τερματιστεί αυτή η συμφωνία και να θέσουμε εναλλακτικές λύσεις.
- Ποια είναι η εναλλακτική; Ζητάτε επιτροπή για το χρέος;
Ζητάμε διάφορα πράγματα. Κατ' αρχάς, μια επιτροπή που θα εξετάσει το δημόσιο χρέος και έχει φτιαχτεί μια πρωτοβουλία πολιτών γι' αυτόν τον λόγο. Ζητάμε, επίσης, αναδιαπραγμάτευση του χρέους και των επιτοκίων δανεισμού, τα οποία είναι πολύ υψηλά. Αυτό έγινε πρόσφατα για την Ελλάδα.
Το πρόβλημα είναι ότι τεράστια ποσά προορίζονται απλά για τα κέρδη κάποιων, όπως του τραπεζικού συστήματος, και όχι για την ενίσχυση της οικονομίας της χώρας. Θέλουμε ακόμα να επαναδιαπραγματευτούμε το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής. Αυτά είναι μερικά από τα αιτήματα, τα οποία είναι κρίσιμα, όπως κρίσιμες είναι και οι επενδύσεις, οι οποίες έχουν υποστεί μαζικές περικοπές. Ολα τα μέτρα που έχουν ληφθεί οδηγούν όλο και πιο βαθιά στην ύφεση.
- Πώς μπορούν οι μαζικές κινητοποιήσεις στην Ευρώπη να γίνουν αρκετά αποτελεσματικές ώστε να αναστρέψουν τις εφαρμοζόμενες πολιτικές;
Πρέπει να στηριχτούμε σ' αυτές τις κινητοποιήσεις, διότι νομίζω ότι στην παρούσα φάση το σύστημα χτίζει ένα πανίσχυρο σύστημα συναίνεσης και είναι πραγματικά δύσκολο να αλλάξεις αυτούς τους συσχετισμούς δύναμης. Το κλειδί γι' αυτή την αλλαγή είναι η πάλη στους δρόμους. Πιστεύω ότι ήδη έχουμε κάποια αποτελέσματα μετά τις κινητοποιήσεις στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία, όπου διαδήλωσαν ένα εκατομμύριο άνθρωποι.
- Πώς μπορούν αυτοί οι αγώνες να συντονιστούν και να υπάρξει συνεργασία;
Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις: το πώς θα συντονιστούμε απέναντι στην τρόικα και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Απαιτείται η ενίσχυση όχι μόνο της πολιτικής, αλλά και της κοινωνικής, της οικολογικής, της φεμινιστικής Αριστεράς. Εχουμε διάφορα τμήματα που πρέπει να γίνουν μέρος της λύσης. Στηριζόμαστε στην ικανότητα των ανθρώπων να κινητοποιούνται, αλλά και να μετασχηματίζουν αυτές τις κινητοποιήσεις σε πολιτικές εναλλακτικές λύσεις.
- Ο καπιταλισμός σε κρίση δεν δοκιμάζει μόνο τα ανθρώπινα όρια, αλλά και αυτά της ίδιας της φύσης. Βλέπουμε την κλιματική αλλαγή για παράδειγμα. Υπάρχει λύση σ' αυτό το αδιέξοδο;
Εχουμε κάνει δυστυχώς βήματα προς τα πίσω τα τελευταία χρόνια. Η κρίση έγινε η δικαιολογία για περισσότερη απορρύθμιση. Εχουμε κάθε είδους υπερβολή των αγορών. Ενα από τα πλέον κυνικά πράγματα που συμβαίνει, όπως στην περίπτωση της Πορτογαλίας, είναι ότι ο μόνος λόγος που μειώσαμε τους στόχους στην παραγωγή ήταν η κρίση και όχι κάποια πολιτική επιλογή.
Πάρτε για παράδειγμα το θέμα των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αντίθετα, σε πολλές χώρες οι κυβερνήσεις, με δικαιολογία την κρίση, επέτρεψαν την αύξηση των εκπομπών ρύπων.
- Ορισμένοι θέτουν το θέμα των «ορίων της ανάπτυξης». Πώς βλέπετε αυτή την προσέγγιση;
Πιστεύω ειλικρινά ότι πρέπει να το δούμε αυτό. Να συμμετάσχουμε σ' αυτή τη συζήτηση. Το θέμα βέβαια δεν είναι εάν θέλουμε ή δεν θέλουμε ανάπτυξη για να βγούμε από την κρίση. Δεν μπορούμε να το κάνουμε χωρίς ανάπτυξη. Χρειάζεται όμως να ξανασκεφτούμε και να ξαναορίσουμε τι σημαίνει ποιοτική ανάπτυξη.
Δεν μπορούμε να μιλάμε πια για ένα παραγωγικίστικο μοντέλο, το οποίο καταστρέφει το περιβάλλον και την κοινωνία. Πρέπει να δούμε αυτά τα όρια της ανάπτυξης και να αναδιοργανώσουμε όλο το παραγωγικό σύστημα.
- Στην Ελλάδα γινόμαστε μάρτυρες μιας πραγματικής ανθρωπιστικής κρίσης: αυτοκτονίες, άστεγοι, άνθρωποι χωρίς περίθαλψη, άνεργοι και γενικευμένη κατάθλιψη. Ολα αυτά θεωρούνται «παράπλευρες απώλειες» της κρίσης. Τι μπορεί να γίνει;
Ισως θα 'πρεπε η Ευρώπη να στείλει στην Ελλάδα μια κοινωνική και οικολογική τρόικα για να τα δει όλα αυτά. Αλλωστε, τα ίδια συμβαίνουν και στην Πορτογαλία: πολίτες που δεν έχουν πού να μείνουν ή δεν έχουν να φάνε. Ακόμα, υπάρχουν πολίτες χωρίς πρόσβαση σε νερό, γιατί εάν δεν πληρώσουν τούς το κόβουν.
Αυτό συμβαίνει σε τρεις χιλιάδες οικογένειες τον μήνα. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι ο δρόμος που ακολουθούμε οδηγεί στο τέλος της ανάπτυξης. Και αυτό γίνεται σκόπιμα. Είναι μια ιδεολογική τάση, δεν συμβαίνει τυχαία. Είναι ένα δογματικό πολιτικό πρόγραμμα.
- Στην Ελλάδα έχουμε και την άνοδο ενός ναζιστικού κόμματος που εκμεταλλεύεται αυτά τα προβλήματα.
Ναι, ξέρω. Παρέχουν δήθεν φιλανθρωπικές υπηρεσίες στους ανθρώπους. Ο λαϊκισμός είναι πάντα επικίνδυνος σε καιρούς κρίσης.
- Ισως δούμε τη Χρυσή Αυγή στο Ευρωκοινοβούλιο στις εκλογές του 2014.
Οντως. Στην Ελλάδα ή στη Γαλλία ή σε άλλες χώρες αυξάνεται η δύναμή τους. Είναι πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Πρέπει να διεξαγάγουμε μια μάχη, γιατί ορισμένες φορές οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις προσπαθούν να κατασκευάσουν μια αφήγηση που λέει πως αυτοί που αντιτίθενται στην τρόικα ανήκουν στα άκρα. Και φυσικά το άλλο άκρο είναι η Ακροδεξιά.
Το λεγόμενο «κέντρο» επιχειρεί να πείσει ότι υπάρχουν δύο άκρα που είναι το ίδιο. Που εκπροσωπούν τον ολοκληρωτισμό και μοιάζουν σε πολλά πράγματα, ενώ αποτελούν και μια απειλή για τις ελευθερίες μας.
Την ίδια ώρα διαπιστώνουμε ότι οι μεγαλύτερες επιθέσεις στις ελευθερίες προέρχονται απ' αυτό το ίδιο το «κέντρο». Εξομοιώνουν τους διαφορετικούς λόγους για τους οποίους οι αριστεροί και οι φασίστες αντιτίθενται στην ασκούμενη οικονομική πολιτική.
WHO IS WHO
Η Μαρίζα Ματίας έχει γεννηθεί το 1976 στην Κοΐμπρα της Πορτογαλίας. Είναι κοινωνιολόγος, με ειδικότητα τους τομείς του Περιβάλλοντος, της Δημόσιας Υγείας και της Κοινωνιολογίας της Επιστήμης. Εκλέχτηκε για πρώτη φορά ευρωβουλευτής το 2009.
