Του Κώστα Θεολόγου*
Το υπουργείο Παιδείας υποστηρίζει ότι κανένας διοικητικός υπάλληλος των ΑΕΙ δεν θα απολυθεί και διαβεβαιώνει ότι όσοι τεθούν σε διαθεσιμότητα θα μετακινηθούν σε άλλη υπηρεσία της περιφέρειας. Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι που καθησυχάζει το διοικητικό προσωπικό στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ούτε τις διοικήσεις των ΑΕΙ/ΤΕΙ. Η σχεδιαζόμενη -και μέσω της διαθεσιμότητας- συρρίκνωση των ΑΕΙ θα έπρεπε να συζητείται ευρέως, ωστόσο κάτι τέτοιο φαίνεται ότι δεν εντάσσεται στις προτεραιότητες της θεματολογίας των μέσων συλλογικής ή μαζικής ενημέρωσης. Πάντως, είναι ζήτημα με μεγάλη πολιτική σημασία και τούτο πρέπει να καταστεί σαφές στους φοιτητές, που δεν επιδεικνύουν ανάλογο συλλογικό ενδιαφέρον. Παράλληλα, πρέπει να δοθούν αναλυτικές εξηγήσεις στους γονείς και στους συγγενείς των φοιτητών και σε όλους όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά για την Παιδεία στο σύνολό της, ώστε να μη συντηρείται μια ενδεχομένως παρεξηγημένη αντίληψη της κατάστασης. Την αδιαφορία, βέβαια, μπορούμε να την αποδώσουμε στη δεδομένη κόπωση της κοινωνίας από τις αλλεπάλληλες και εν πολλοίς αναποτελεσματικές κινητοποιήσεις, από τον διάχυτο φόβο για τα χειρότερα που έρχονται και από το κλίμα της εντεινόμενης εξαθλίωσης.
Σε αυτό το κλίμα θεμελιώνει η πολιτεία την πρόθεσή της να νοικοκυρέψει την εκπαίδευση με νέους κανονισμούς και οργανογράμματα. Ο οργανισμός ή το οργανόγραμμα απαιτείται, ώστε να προβλέπει στο «σχήμα» του όλες τις υπηρεσίες ενός ΑΕΙ. Ετσι, ο πρύτανης Σίμος Σιμόπουλος φρόντισε να εγκριθεί από τη Σύγκλητο το 2011 ένα οργανόγραμμα του ΕΜΠ που κατοχύρωνε όλες τις θέσεις εργασίας. Το κείμενο απεστάλη προς δημοσίευση1, αλλά η διαδικασία παρακρατήθηκε στα συρτάρια των υπουργείων. Οταν υπεβλήθη ερώτημα για την καθυστέρηση της δημοσίευσης, η απάντηση υποδείκνυε ως προϋπόθεση την εκλογή Συμβουλίου Ιδρύματος (Σ.Ι.). Μετά την εκλογή του Σ.Ι. η απάντηση στο ερώτημα γιατί δεν προχωράει η δημοσίευση του Οργανισμού ΕΜΠ σε ΦΕΚ, παρέπεμπε στην ολοκλήρωση του σχεδίου «Αθηνά», ώστε να διαπιστωθούν οι πραγματικές ανάγκες. Αφού ολοκληρώθηκε το σχέδιο «Αθηνά» οι αρμόδιοι ορίζουν να απομακρυνθούν οι υπάλληλοι που πρέπει να τεθούν σε διαθεσιμότητα και μετά βλέπουμε… Αυτή η «α λα γκρέκα» διαδικασία δεν τιμάει την κυβέρνηση και υποτιμάει το ΕΜΠ, που είναι σε θέση να τεκμηριώσει μια ποιότητα προσφοράς στην πολιτεία μάλλον άγνωστη στον πολύ κόσμο.
Το ΕΜΠ εκτίθεται αφελώς, όταν με καλοπροαίρετη διάθεση προσφοράς προς την κοινωνία και το κράτος έχει επιτρέψει σε πλήθος υπαλλήλων και μελών ΔΕΠ να εξυπηρετούν την κυβερνητική μηχανή και την ελληνική κοινωνία από διάφορα πόστα ευθύνης: γενικές γραμματείες υπουργείων, διευθύνσεις ΔΕΚΟ κ.ο.κ. Προ εικοσαετίας, οι εξυπηρετητές του ΕΜΠ υποστήριζαν ιστότοπο του Αγίου Ορους, της ΕΡΤ, της ΕΜΥ κ.ά. Η Τεχνική Υπηρεσία του ΕΜΠ επί χρόνια εξυπηρετούσε και την Πάντειο ΑΣΠΕ. Οφείλει η πολιτεία να αναγνωρίσει επισήμως ότι οι εξειδικευμένοι σε δεξιότητες υπάλληλοι, και μέλη ΔΕΠ του ΕΜΠ, συνέβαλαν αποτελεσματικά, ώστε ο κρατικός μηχανισμός να επεξεργαστεί, να απορροφήσει και να διαχειριστεί τα Β’ και Γ’ Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (πακέτα Ντελόρ) και το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ). Αυτά τα τεράστια αναπτυξιακά κονδύλια «βάλτωναν» ως αδιάθετα κεφάλαια και οι αρμόδιοι έσπευδαν να τα απορροφήσουν πάντα «στο παρά πέντε», προτού να χαθούν. Το Κέντρο Δικτύων (ΚΕΔ) του ΕΜΠ δικτύωσε τα ΑΕΙ/ΤΕΙ και συντηρούσε το πανελλήνιο σχολικό δίκτυο με προσωπικό του. Το σύστημα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στήθηκε και λειτούργησε με προσωπικό του ΕΜΠ, που δημιούργησε το πανελλήνιο Δίκτυο Βιβλιοθηκών και το συντηρεί μέχρι σήμερα. Εξάλλου, υπάρχει και η προσφορά των Εργαστηριακών Μονάδων Παροχής Υπηρεσιών (ΕΜΠΥ) του ΕΜΠ στην πιστοποίηση της αντοχής, της σύνθεσης, της καθαρότητας και της ποιότητας εν γένει διαφόρων υλικών, τροφίμων, καυσίμων κ.τ.λ.
Ας αξιολογηθούν οι λειτουργίες των ΑΕΙ συμπεριλαμβάνοντας στα κριτήρια κατάταξης και την τεκμηριωμένη προσφορά στην ελληνική κοινωνία και στο κράτος. Εν πάση περιπτώσει, ας αποφασίσει αρμοδίως ο κυβερνητικός μάνατζερ κατά πόσο το ΕΜΠ αποτελεί μια εκπαιδευτική, κοινωνική, πολιτική, τεχνολογική, διαχειριστική πολυτέλεια και ως περιττό λούσο πρέπει να «εκποιηθεί». Αλλιώς, οφείλει ο κυβερνητικός μάνατζερ να προστατεύσει το ΕΜΠ ως ένα ζωτικό εργαλείο για την αναπτυξιακή λειτουργία του κράτους.
Μια οριζόντια ισοπέδωση συμπιέζει κατωφερώς την ποιότητα σε επίπεδο περιφερειακού ΤΕΙ. Μια τέτοια προοπτική δεν είναι αναπτυξιακή, δεν έχει ακαδημαϊκό προσανατολισμό ούτε τη δυναμική αριστείας, δεν εμπνέει εκπαιδευτικό όραμα στους νέους και στους διδάσκοντες. Δεν έχουν όλα τα ΑΕΙ μεταξύ τους την ίδια ισοδυναμία στα κριτήρια – και ας μην εκληφθεί ως εκλεκτισμός (elitism) αυτή η θέση, αλλά ως αξιοκρατικός ορθολογισμός. Ενα ίδρυμα αποψιλωμένο από το δυναμικό του, εκπτωχευμένο, αποδεκατισμένο και κακομοίρικο θα καλλιεργεί την ακαδημαϊκή μιζέρια και την ερευνητική συρρίκνωση. Το γιατί και πώς πρέπει να συνδέσουμε την πρόσφατη μεταρρυθμιστική τσαπατσουλιά με το γενικότερο τοπίο της αμείλικτης κρίσης μπορεί να το σκεφτεί ο καθένας που έχει κοινή λογική.
Ομως, επειδή η common sense is not very common, ας αναρωτηθούμε γιατί οι πρυτάνεις των ΑΕΙ δεν εμφανίζονται με αρραγές μέτωπο απέναντι στον πρωθυπουργό με μια κοινή γραμμή στάσης: να κλείσουν τα ιδρύματα της χώρας, εφόσον η κυβέρνηση τους επιβάλλει διαχειριστική καχεξία και εξαπλώνει τη χρηματοδοτική φυματίωση. Γιατί δεν επιδεικνύουν πνεύμα ανεξαρτησίας από ενδεχόμενες θεμιτές ή αθέμιτες δεσμεύσεις τους και μια σύμπνοια μέσω μιας ανυποχώρητα σκυροδεμένης στάσης απέναντι σε τούτη την άγουρη, εσπευσμένη, managerial και όχι εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Ισως μάλιστα θα έπρεπε όσοι κατέχουν θέσεις ευθύνης σε οργανισμούς, επιτροπές και άλλα κυβερνητικά πόστα να παραιτηθούν επιστρέφοντας στον αμιγώς ακαδημαϊκό ρόλο τους, ενδυναμώνοντας το οικείο ίδρυμά τους και εκδηλώνοντας εμπράκτως τη διαφωνία τους για την απαξίωση της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. Εκτός κι αν συμφωνούν.
………………………………………………………………………………………………………………………….
* Διδάσκει στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
1. Σε ΦΕΚ, όπως μας ενημέρωσε στις 5.9.13 η Κίνηση Μελών ΕΜΠ (http://kimemp.ntua.gr)
