Το γοητευτικό, ασπρόμαυρο, γεμάτο από τη χαρά της ζωής «Frances Ha» του ανεξάρτητου Αμερικανού Νόα Μπόμπακ και το «Απαγορευμένο ποδήλατο» της Χάιφα αλ Μανσούρ, η πρώτη ταινία που γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στη Σαουδική Αραβία, έχουν ένα κοινό. Η Νεοϋορκέζα Φράνσις, που ζει στο «περίπου» αλλά το απολαμβάνει σαν ένα συναρπαστικό ταξίδι, και η 10χρονη Γουαντζία, αποφασισμένη να παραβεί τις συντηρητικές επιταγες που περιορίζουν το φύλο της, μας αιχμαλωτίζουν και μας αναζωογονούν

Της Λήδας Γαλανού

Frances Ha

σκηνοθεσία: Νόα Μπόμπακ

 ηθοποιοί: Γκρέτα Γκέργουιγκ, Μίκι Σάμερ, Ανταμ Ντράιβερ, Μάικλ Εσπερ, Μάικλ Ζίγκεν

Η Φράνσις ζει στη Νέα Υόρκη: προσπαθεί να κρατήσει τη ζωή στα χέρια της κι ενώ αυτή κυλάει σαν άμμος ανάμεσα στα δάχτυλά της, εκείνη το αντιμετωπίζει σαν διασκεδαστικό παιχνίδι. Ενας τσακωμός την απομακρύνει από την κολλητή της. Μαζί με τη φίλη της χάνει και το διαμέρισμά της. Η δουλειά της δεν ταιριάζει ακριβώς ούτε στις επιθυμίες, ούτε στις ικανότητές της. Ο τέλειος γκόμενος της πηγαίνει λιγότερο από τα υπέροχα αξεσουάρ της.

Η Φράνσις είναι μια κοπέλα που ζει «στο περίπου», αλλά το απολαμβάνει σαν το πιο συναρπαστικό ταξίδι εξερεύνησης.

Ο Νόα Μπόμπακ είναι ο σκηνοθέτης που εξακολουθεί να μς κάνει να βρίσκουμε ενδιαφέρον και γοητεία στον ανεξάρτητο αμερικανικό κινηματογράφο κι εδώ, με συνεργάτιδα την Γκρέτα Γκέργουιγκ στο σενάριο, το σινεμά του αποκτά τη γυναικεία χάρη που λειαίνει τις αιχμές.

Επιλέγοντας να κινηματογραφήσει τη Νέα Υόρκη ασπρόμαυρη, μέσα από τις εμπειρίες και τους μονολόγους μιας γοητευτικής και ταυτόχρονα δυσλειτουργικής κοπέλας, ο Μπόμπακ αυτόματα παραπέμπει σ’ έναν παλαιότερο Γούντι Αλεν, όμως η ταινία του την ίδια στιγμή αποκαλύπτει πώς θα ήταν αν ο Ερίκ Ρομέρ γύριζε ένα πετυχημένο φιλμ στην Αμερική.

Οσες ατέλειες έχει η Φράνσις, τόσες στιγμές τελειότητας πετυχαίνει το φιλμ, με κύριο ατού τη γεμάτη άγαρμπες γωνίες και εκθαμβωτική ακτινοβολία πρωταγωνίστριά του.

Στα χέρια του Μπόμπακ και της Γκέργουιγκ το σενάριο όχι απλώς παίρνει ζωή, αλλά χαρίζει μιάμιση ώρα αποκαλυπτικής ειλικρίνειας σ’ έναν κόσμο που θα ευχόσουν να κρατήσει για πάντα.

Σε μια περίοδο τόσο δύσκολη και ζοφερή όσο η σημερινή, μοιάζει απρόσμενο δώρο μια μικρή υπενθύμιση ότι η ζωή κυλά κι όποιος τρέξει από πίσω της θα βγει και χαμένος αλλά και νικητής. Τόσο μαγική όσο η χαρά της κοριτσίστικης ανεξαρτησίας και τόσο πειστική όσο το ότι αν παραπατήσεις στο πεζοδρόμιο, μπορείς, απλώς, να σηκωθείς, το «Frances Ha» είναι η επιτακτική… «αντιταινία», καθόλου επίκαιρη, αλλά διαχρονική και αναζωογονητική όσο η ομορφότερη βόλτα στο πάρκο.

Το κάλεσμα

 (The Conjuring)

 σκηνοθεσία: Τζέιμς Γουάν

 ηθοποιοί: Πάτρικ Γουίσλον, Βέρα Φαρμίγκα, Λίλι Τέιλορ, Μακένζι Φόι, Τζόι Κινγκ, Ρον Λίβινγκστον

Ο Εντ και η Λορέιν Γουόρεν είναι διακεκριμένοι ερευνητές μεταφυσικών φαινομένων. Νέα τους αποστολή είναι να βοηθήσουν μια οικογένεια που ζει σε μια φάρμα στο Χάρισβιλ ν’ αντιμετωπίσει τη σκοτεινή δαιμονική παρουσία που έχει καταλάβει το σπίτι τους. Μόνο που αυτή εδώ η απειλή μοιάζει πιο επίμονη και καταστροφική απ’ όσες έχει αντιμετωπίσει ώς τώρα το ζευγάρι.

Ο σκηνοθέτης τού franchise «Σε βλέπω» καταπιάνεται αυτή τη φορά με τα πραγματικά περιστατικά από τους φακέλους των ερευνητών που λίγο αργότερα αποκάλυψαν το Αμιτισβιλ, θέλοντας να προκαλέσει νέους εφιάλτες στους θεατές του. Και τα καταφέρνει με τρόπο ανατριχιαστικό. Ο Γουάν σέβεται το είδος του μεταφυσικού τρόμου, αλλά ταυτόχρονα έχει την αυτοπεποίθηση να διασκεδάσει μαζί του, δημιουργώντας ρίγη άγνωστου Κακού στο σκοτάδι και γεμίζοντας το σπίτι των ηρώων και την ταινία του με τα αναμενόμενα ευρήματα, παρουσιασμένα με αυθεντικό στιλ. Πιο κοντά στον «Εξορκιστή» παρά, ευτυχώς, στο νέο «Evil Dead», η ταινία αποφεύγει τα εύκολα ξαφνικά «μπου» και χτίζει μια απειλή που ολοένα γιγαντώνεται, παρασύροντας μαζί της και τη λογική του κοινού, σ’ ένα αληθινά και διασκεδαστικά τρομακτικό ταξίδι και διεκδικώντας τον τίτλο της καλύτερης ταινίας τρόμου της χρονιάς.

Ανάμεσα…

 (Inch’ Allah)

 σκηνοθεσία: Αναΐς Μπαρμπό Λαβαλέ

 ηθοποιοί: Εβελίν Μπροσού, Σαμπρίνα Ουαζανί, Σιβάλ Λεβί, Γιουσέφ Τζο Σουέιντ

Η Κλοέ, γιατρός από το Κεμπέκ, περνά δυο φορές τη μέρα τη ζώνη ανάμεσα στο σπίτι της στο Ισραήλ και την παλαιστινιακή κλινική όπου προσφέρει τη δουλειά της. Στο Ισραήλ τα βράδια της είναι ήρεμα και χαρούμενα, παρέα με φίλους και ποτά. Στην κλινική οι μέρες της είναι αφιερωμένες στην έγκυο Ραντ που μαζί με τον αδελφό της Φαϊζάλ θα δώσουν στην Κλοέ να καταλάβει τι σημαίνει ζωή και θάνατος στην παλαιστινιακή πλευρά του τείχους.

Μ’ ένα σενάριο που παίρνει παράξενες ελευθερίες προκειμένου να κυκλώσει το μήνυμά του και με μια πρωταγωνίστρια που, παρότι πανέμορφη, δεν έχει βάρος, η ταινία της Λαβαλέ, βραβευμένη από τη Fipresci στο Φεστιβάλ Βερολίνου, έχει το τέλειο άλλοθι για να διεισδύσει στο Παλαιστινιακό: τη ματιά του ξένου. Κι ενώ αυτή η αποστασιοποίηση μεταφράζεται και σε μακρινά, «γραφικά» πλάνα ανθρώπινων σκουπιδότοπων από τη σκηνοθέτρια, όσο μένει κοντά στη Ραντ και το δικό της σύμπαν εξηγεί και συγκινεί με τρόπο συναρπαστικό.

Ο Παράδεισος της πίστης

 (Paradies: Glaube)

 σκηνοθεσία: Ούλριχ Ζάιντλ

 ηθοποιοί: Μαρία Χοφστάτερ, Ναμπίλ Σαλέχ, Ντάλια Μπαράνοβα, Ρενέ Ρούπνικ, Ντάνιελ Χόεσλ

Η Αννα-Μαρία αφιερώνει την ψυχή και τον χρόνο της στην προσέγγιση του Παράδεισου, προσπαθώντας έμπρακτα, με συντροφιά ένα άγαλμα της Παρθένου Μαρίας, να προσηλυτίσει τους συντοπίτες της στον δρόμο της αρετής. Οταν όμως ο από χρόνια εξαφανισμένος σύζυγός της επιστρέψει στο σπίτι, ένας Αιγύπτιος μουσουλμάνος καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι, ο δρόμος τής Αννα-Μαρία θα γεμίσει εμπόδια και διχόνοια και ο Παράδεισος θ’ αρχίσει να μοιάζει με άπιαστο όνειρο. Ο Αυστριακός σκηνοθέτης, ορκισμένος provocateur και κριτής της ανθρώπινης υποκρισίας, συνεχίζει την τριλογία του με το γενικό τίτλο «Παράδεισος», αποκαλύπτοντας αυτή τη φορά τα παραστρατήματα στα οποία οδηγεί η τυφλή πίστη.

Ο Ζάιντλ έχει εδώ και χρόνια αποκτήσει και στην Ελλάδα ένα (τυφλά;) πιστό κοινό, το οποίο δεν θ’ απογοητευτεί με τη νέα του ταινία. Η κάμερά του όχι απλώς δεν δειλιάζει, αλλά επιδιώκει ν’ αποτυπώσει την πιο ειδεχθή ανθρώπινη εικόνα, θέτοντας ωστόσο τον εαυτό του εκτός συνόλου, κριτή σε υπερυψωμένη θέση. Το μαύρο χιούμορ λειτουργεί σαν παυσίπονο, δίνοντας και στον θεατή ένα όπλο για να θεωρήσει πως όσα βλέπει δεν τον αφορούν προσωπικά. Μόνο που με κάθε νέα ταινία του σκηνοθέτη, ταγμένη στον απύθμενο κυνισμό του, το σοκ μετριάζεται και η απαισιοδοξία γίνεται αναμενόμενη, αφήνοντάς μας μ’ ένα φιλμ μονότονης σκληρότητας που καταλήγει απλώς να μας βγάλει την πίστη!

Το απαγορευμένο ποδήλατο

 (Wadjda)

 σκηνοθεσία: Χάιφα αλ Μανσούρ

 ηθοποιοί: Βαντ Μοχάμεντ, Ρεμ Αμπντουλάχ, Αμπντουλραμάν αλ Γκοχανί, Σουλτάν αλ Ασάφ

Η 10χρονη Γουαντζία ζει σ’ ένα προάστιο του Ριάντ και, παρά τις συντηρητικές απαγορεύσεις του κόσμου της, είναι αποφασισμένη να δει τη ζωή με κέφι, με πρώτη πρόκληση ν’ αποκτήσει ένα πράσινο ποδήλατο, παρότι στη χώρα της κάτι τέτοιο θεωρείται ανήθικο για τα κορίτσια, μια και αφενός απειλεί τον παρθενικό υμένα και αφετέρου τους προσφέρει μέσο για να κυκλοφορούν αυτόνομα.

Η πρώτη ταινία που γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στη Σαουδική Αραβία, τη χώρα όπου έχει πάνω από 30 χρόνια να λειτουργήσει κινηματογράφος και η θέση της γυναίκας είναι σκληρά υποβαθμισμένη, έχει την υπογραφή γυναίκας σκηνοθέτριας και καταφέρνει, εκτός από την πολιτική της αξία, να είναι κι ένα τρυφερό δείγμα σινεμά. Η μικρή πρωταγωνίστρια κρατά με άνεση στα χέρια της την ανάσα του κοινού, η σκηνοθετική ματιά είναι συγκροτημένη, αυστηρή και τοποθετεί τα βασικά ερεθίσματα για να προκαλέσει τη σκέψη χωρίς περιττό μελοδραματισμό. Μπορεί την ταινία, πέρα από τις συνθήκες δημιουργίας της, να μη διακρίνει ιδιαίτερη πρωτοτυπία, θυμίζει όμως με τον πιο πειστικό τρόπο και στον δυτικό κόσμο ότι οι κοινωνίες τελικά χτίζονται στην παιδική χαρά.

Ενας χρόνος είναι αρκετός

(I Give it a Year)

σκηνοθεσία: Νταν Μέιζερ

ηθοποιοί: Ρόουζ Μπερν, Ανα Φάρις, Ρέιφ Σπολ, Στίβεν Μέρτσαντ, Σάιμον Μπέικερ, Τζέισον Φλέμινγκ, Μίνι Ντράιβερ

Ο Τζος και η Νατ γνωρίστηκαν, ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν με κομμένη την ανάσα κι ενώ ο περίγυρος, από τους κολλητούς τους φίλους μέχρι τον… ιερέα στην εκκλησία, δεν πιστεύουν ότι ο γάμος τους θα διαρκέσει. Λίγο πριν από την πρώτη τους επέτειο όλα δείχνουν ότι η σχέση τους διαλύεται, ειδικά καθώς η ζωή φέρνει από έναν πειρασμό δίπλα στον καθένα τους. Μόνο που ο Τζος και η Νατ δεν είναι έτοιμοι να καταθέσουν τα όπλα δίχως μια μάχη για την αγάπη τους.

Ο Βρετανός σεναριογράφος ταινιών σαν το «Borat» και το «Bruno» δοκιμάζει το χέρι του στη σκηνοθεσία, σε μια ταινία ωστόσο η οποία βασίζεται εξ ολοκλήρου στις χαριτωμένες ατάκες της και στο ξεκαρδιστικό αλλά χαμηλότονο αγγλικό χιούμορ που συνδυάζει παραδοσιακά την κομψότητα με το καφριλίκι. Ενα χαριτωμένο καστ (με κορωνίδα τον Στίβεν Μέρτσαντ σ’ έναν δεύτερο, αλλά πληθωρικό ρόλο) δίνει πνοή σ’ αυτήν την αναμενόμενη ρομαντική κομεντί, που μάλλον έδειχνε καλύτερη στο χαρτί παρά στην οθόνη.