Του Νίκου Κιάου
Εδώ και περισσότερα από δυόμισι χρόνια που τρέχει η κρίση, με τα συνεχή Μνημόνια και τα απανωτά μέτρα για την περίφημη «σωτηρία», η μόνιμη αφετηρία αλλά και επωδός των κυβερνώντων (πρώτα ΠΑΣΟΚ, μετά ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ., ΛΑΟΣ και τέλος Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ) ήταν ο λεγόμενος «ευρωπαϊκός» προσανατολισμός, ο φόβος ή η απειλή μην «πετάξουν» την Ελλάδα από την ευρωζώνη, πώς θα κρατηθεί η χώρα στο ευρώ και άλλα συναφή δήθεν επιχειρήματα.
Το αποτέλεσμα ήταν πάντοτε, πότε ευκολότερα-πότε δυσκολότερα, να περνούν τα μέτρα, που ήταν τα «τελευταία», και να στρώνεται το χαλί για τα καινούργια, που θα 'ρθουν.
Εντάξει ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός και η «εντός της Ευρώπης» παραμονή χάριν των οποίων γίνονται οι θυσίες του λαού, όπως διατείνονται η «υπεύθυνη Δεξιά (ή Κεντροδεξιά)», η «υπεύθυνη Αριστερά» και η «υπεύθυνη Κεντροαριστερά». Πόσο όμως και πώς ενεργούν μέσα στο πλαίσιο το ευρωπαϊκό και πώς κινούνται στηριγμένοι στο θεσμικό πλαίσιο που είναι δεδομένο και ακριβώς υπάρχει για να προστατεύει τις χώρες-μέλη και να θωρακίζει το σύνολο, που λέγεται π.χ. ευρωζώνη, από παρασπονδίες, από υπερβάσεις ή έξωθεν επεμβάσεις;
Παρά την επαναλαμβανόμενη κινδυνολογία για έξοδο της Ελλάδας, παρά τον συνεχή βομβαρδισμό από τη σχετική προπαγάνδα από τους «προθύμους» και τα διάφορα ΜΜΕ σε διατεταγμένη υπηρεσία, έχει γίνει πλέον αντιληπτό ότι κίνδυνος τέτοιος ούτε υπάρχει ούτε προβλέπεται. Ωστόσο, ανώτατος δικαστικός, σε πρόσφατη συζήτηση, είχε αναρωτηθεί κατά πόσον διαβάζουν οι πρωθυπουργοί.
Κατά πόσον, δηλαδή, είναι γνώστες των δεδομένων που υπάρχουν μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο όπου ζει και κινείται η χώρα. Την ίδια απορία μπορούμε να την έχουμε και για τους αρμόδιους υπουργούς αλλά και για τους συγκυβερνώντες πολιτικούς αρχηγούς. Αν όλοι αυτοί οι αρμόδιοι γνωρίζουν τις γραφές, το κοινοτικό κεκτημένο, τις συνθήκες στις οποίες στηρίζονται τα πράγματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ευρωζώνης.
Υπάρχουν διάφορες έννομες τάξεις, έχουμε την τάση για ενοποίηση όλου του ευρωπαϊκού δικαίου, έχουμε πράξεις και αποφάσεις που ξεφεύγουν από το κοινοτικό κεκτημένο και έχουμε ακριβώς επ' αυτού τη νομολογία του Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου. Αν αναρωτήθηκαν πώς ενήργησαν τα διάφορα ευρωπαϊκά όργανα, Συμβούλια και Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πώς δέχτηκαν ή ανέχτηκαν τα μέτρα που επιβλήθηκαν, τα σχετικά με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αν όλα αυτά είναι σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο ή ξεφεύγουν. Και πώς αντιμετώπισαν, υπό αυτό το πρίσμα, τα πράγματα κατά τις διάφορες «διαπραγματεύσεις».
Είναι μια πτυχή η οποία δεν έχει αντιμετωπιστεί και κυρίως δεν έχει αναδειχθεί. Φυσικό είναι να προβάλλει το ερώτημα κατά πόσον είναι διατεθειμένοι οι αρμόδιοι να αναδείξουν αυτήν την πτυχή. Οι προηγούμενοι αρμόδιοι δεν ήταν, όπως έδειξε η Ιστορία. Γιατί; Προς το παρόν βλέπουμε η περίφημη διαπραγμάτευση να συνεχίζεται στο ίδιο μήκος κύματος, όπως κινείται στα δυόμισι αυτά χρόνια, να μην ενοχληθούν οι εταίροι-σωτήρες, οι οποίοι επιβάλλουν όρους και οι δικοί μας ιθύνοντες τους τηρούν μετ' ευχαριστήσεως και «ευγνωμοσύνης» με τη γνωστή επωδό της «σωτηρίας».
Οι αρμόδιοι και ιθύνοντες όμως άφησαν, τον χρόνο που πέρασε, να περάσει ανεκμετάλλευτη η ουσιαστική προσφορά της Κίνας, όταν πριν από τέσσερις μήνες ο πρωθυπουργός της απείλησε, μιλώντας με την κ. Μέρκελ, ότι θα πουλήσει η χώρα του όλα τα ευρωπαϊκά της χρεόγραφα αν η ευρωζώνη δεν κρατήσει την Ελλάδα στις γραμμές της («Εφ.Συν.» 5/11/12).
Επήλθε τότε μάλλον ξαφνικά (!) η στροφή της Γερμανίας προς την Ελλάδα, ότι «πάνε καλά» τα πράγματα, αλλά η πολιτική ηγεσία της χώρας (και οι συν αυτή) δεν έπραξαν το ελάχιστο, αφήνοντας να χαθεί το ατού που είχε προσφέρει η Κίνα.
Πέραν όμως της Κίνας, υπάρχουν κι άλλες «ευκαιρίες», άλλες στάσεις στην παγκόσμια πραγματικότητα που δεν έχουν να κάνουν ούτε με τις «αγορές» (μονίμως ανώνυμες κι ανεξέλεγκτες), ούτε με τις εταιρείες αξιολογήσεων, ούτε με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Είναι οι χώρες με τις οποίες και μπορεί η Ελλάδα να αναπτύξει διμερείς σχέσεις και να τις αξιοποιήσει προς ίδιον όφελος.
Δεν αποτελεί εμπόδιο το κοινοτικό, θεσμικό πλαίσιο, τουναντίον μάλιστα, η ανάπτυξη αυτού του τόξου θα συμβάλει στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη και εξέλιξη. Χώρες τέτοιες, σε πρώτη ζήτηση, είναι η Ρωσία (η ίδια η Γερμανία έχει αξιοποιήσει τις δυνατότητες) και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Οι «υπεύθυνοι» (όπως αυτοπροβάλλονται) πολιτικοί αρχηγοί με τις δυνάμεις τους εδώ στην Ελλάδα χωλαίνουν, πάσχουν, μένοντας προσκολλημένοι στα κελεύσματα της τρόικας, της Μέρκελ και των συν αυτοίς.
Ωστόσο (άλλο ένα ωστόσο), το ζήτημα αφορά και την αξιωματική αντιπολίτευση, τον ΣΥΡΙΖΑ, που χτυπά την πόρτα του πρώτου κόμματος (και της εξουσίας!) αλλά και των άλλων κομμάτων του δημοκρατικού τόξου. Βεβαίως, η πάλη του λαού είναι καθοριστική για τις εξελίξεις. Κι ο λαός όμως θέλει συμμάχους, που είναι και ξένες δυνάμεις (κινείται ήδη ο ΣΥΡΙΖΑ με τα ανοίγματά του), και αξιοποίηση των ευρωπαϊκών δυνατοτήτων.
